روزنامه اعتماد مطرح کرد؛
پشت‌پرده مسمومیت سریالی دانشآموزان «قمی»؛ مونوکسیدکربن مقصر نیست!
روزنامه اعتماد نوشت: از 9 آذر امسال تا کنون دانشآموزان ۱۲ مدرسه قم دچار مسمومیت تنفسی شده‌اند. اگر گزارش دانشآموزان درست باشد با مسمومیت منوکسیدکربن، گازی که ناشی از سوختن ناقص گاز شهری است رو‌به‌رو نیستیم، چون این گاز بدون بو است.
فاطمه کریمخان- تا عصر روز دوشنبه، هفدهم بهمن ماه، دوازده مدرسه گزارش داده‌اند که دانشآموزان و در برخی موارد معلمان آنها دچار مسمومیت تنفسی شده‌اند. گزارش‌هایی از دستور دادستانی قم برای بررسی موضوع وجود دارد، گزارش‌های فراوانی از اعزام نیروهای امدادی به چندین مدرسه برای کمک به دانشآموزان و معلمان وجود دارد، همین‌طور گزارش‌هایی از بستری شدن برخی دانشآموزان و معلمان در بیماستان‌های مختلف شهر قم در پی «انتشار گازی ناشناخته» در مدارس منتشر شده است. با این حال برخی می‌گویند تمام اینها «شایعه و فضاسازی» است، کسی مسموم نشده و اخبار دروغ است.
به گزارش اعتماد، شایعات فراوان است، از حل کردن ماده‌ای در دستگاه آب شیرین‌کن یک مدرسه گرفته تا حضور داعش در پشت پرده ماجرا، اما اخبار تایید شده بسیار اندک و اغلب غیرقابل راستی‌آزمایی است. از چه اخباری حرف می‌زنیم؟ در یک نمونه، پدر یک دانش‌آموز دختر توضیح می‌دهد: «حوالی ساعت دو و نیم، دخترم از یک شماره غریبه به مادرش زنگ زد، صدایش از دور شنیده می‌شد و به نظر وحشت‌زده می‌آمد، با فریاد کمک می‌خواست. می‌گفت در مدرسه گاز سمی منتشر شده است. وقتی به مدرسه رسیدم اطراف مدرسه و داخل آن پر از ماشین‌های والدین نگران و خودروهای امدادی پلیس، آتش‌نشانی و اورژانس بود. دخترم که به شدت ترسیده بود، می‌گفت اقلا یک نفر در مدرسه بیهوش شده است.»
از این گزارش کوتاه روشن است که نیروهای امدادی گزارش‌های مربوط به انتشار گاز در مدارس قم را جدی گرفته‌اند و آن‌طور که برخی می‌گویند، این گزارش‌ها «فضاسازی دانشآموزان» نیست.
اولین گزارش در مورد انتشار گاز سمی در مدرسه، در شهر قم، مربوط به روز نهم آذر ماه است. آنچه می‌دانیم، این است که در جریان این حادثه 18 دانش‌آموز دختر «هنرستان نور» راهی بیمارستان شدند. علایم این دانشآموزان شامل تنگی نفس و احساس بی‌حسی در عضلات پا و دست بوده است. کسی توصیفی از اینکه بوی منتشر شده در مدرسه شبیه چه چیزی بوده، ارایه نکرده است. مجید محبی ،سرپرست معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قم دو روز بعد از این حادثه به رسانه‌ها گفته علایم دانشآموزان شدید نبوده، مسمومیت ناشی از «مصرف» ماده خاصی نبوده و روشن است که آنچه رخ داده یک مسمومیت تنفسی است، آقای محبی همچنین تایید کرده که تیم‌هایی از سازمان پدافند غیرعامل برای نمونه‌برداری از گازی که گفته شده در مدرسه منتشر شده دست به کار شده‌اند، در روز انتشار اولین گزارش آقای محبی از حادثه مدرسه نور، گفته شده که نتایج تحقیقات در این مورد بعدا اعلام می‌شود. هر چند این «بعد» وعده داده شده به این زودی از راه نرسیده است.
عمده دانش‌آموزانی که در این حادثه مسموم شده بودند به سرعت به خانه برگشتند، چند تایی که علایم طولانی‌تری داشتند هم بالاخره مرخص شدند و آقای دکتر محبی تاکید کرد که مساله جدی نبوده. مسمومیت خفیف بوده و برطرف شده است. برخی دانشآموزان بعد از این حادثه چند روزی مدرسه نرفتند، مسوولان مدرسه اما اصرار داشتند که همه چیز عادی است و دانش‌آموزانی که غیبت کرده بودند را توبیخ کردند، به نظر اوضاع تحت کنترل بود و خبری هم از گزارش پدافند در مورد علت حادثه نبود که برای بار دوم، همان مدرسه یک‌بار دیگر درگیر گزارش انتشار گاز سمی شد.
این‌بار بیست و پنجم آذر ماه، دانشآموزان می‌گویند از حوالی صبح در مدرسه بوی عجیبی را احساس کرده و به مسوولان مدرسه گفتند که احساس خطر می‌کنند، اما متهم شده‌اند که می‌خواهند از زیر درس و کلاس شانه خالی کنند. حوالی ساعت دوازده و نیم همان روز «بو»ی مرموز غیرقابل تحمل شده است. این‌بار تا ساعت دو، پنجاه و یک دانش‌آموز روانه بیمارستان شدند. هنوز کسی نمی‌گوید که بوی منتشر شده در مدرسه شبیه چه چیزی بوده است، آیا شبیه میوه بوده است یا موارد شیمیایی یا ادویه؟ آنچه می‌دانیم، این است که اگر گزارش دانشآموزان درست باشد با مسمومیت منوکسیدکربن، گازی که ناشی از سوختن ناقص گاز شهری است رو‌به‌رو نیستیم، چون این گاز بدون بو است و امکان تشخیص آن فقط برمبنای احساس سنگینی و بعد از آن بیهوشی میسر است.
یک‌بار دیگر، علایم دانشآموزان دختر، شامل سوزش در حلق و بینی، تنگی نفس و درد عضلانی است. عموم‌شان می‌گویند که در راه رفتن مشکل دارند و چند نفری در بیمارستان بستری می‌شوند. در حالی که هنوز نتایج آزمایش‌هایی که دو هفته پیش از دانشآموزان مسموم گرفته شده منتشر نشده، یک‌بار دیگر از دانشآموزان مسموم آزمایش گرفته می‌شود، اما گزارشی از نتایج این آزمایش‌ها منتشر نمی‌شود.
با فاصله دو هفته از تکرار مسمومیت در مدرسه نور، هشتم بهمن ماه گزارش‌هایی از مسمومیت جمعی از دانشآموزان دختر این بار در مدرسه‌ای در صفادشت قم منتشر می‌شود. علایم البته متفاوت است. روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم می‌گویند 15 دانش‌آموز با علایم سرگیجه و تهوع به بیمارستان آمده‌اند. باز هم توصیفی از بوی گاز منتشر شده در مدرسه در دست نیست. از اینجا به بعد، فاصله گزارش‌ها در مورد بروز مسمومیت در مدارس، کم و تعداد آنها بیشتر می‌شود. دهم بهمن 18 دانش‌آموز و یک معلم از دبیرستان فاطمیه در منطقه صفاشهر با اتوبوس آمبولانس به بیمارستان اعزام شدند، علایم آنها مشابه علایم دانش‌آموزانی بود که روز هشتم بهمن از همین منطقه به بیمارستان رفته بودند، سرگیجه و تهوع.
ظهر روز دوازده بهمن، هفت دانش‌آموز دختر از مدرسه بلقیس با تهوع و سرگیجه به بیمارستان فرستاده شدند، چهار روز بعد، در روز شانزده بهمن، دانشآموزان دختر دبیرستان قرائتی در پردیسان قم، به همراه دانشآموزان مدرسه میثم در منطقه سالاریه، مدرسه طاها و مدرسه امامی، با علایم مسمومیت به بیمارستان فرستاده شدند، تعداد دانشآموزان و اولیای مدرسه که در این روز مسموم شدند اعلام نشده، همین‌طور گزارشی از علایم آنها منتشر نشده، تنها چیزی که می‌دانیم، این است که در این روز برای اولین‌بار، دانشآموزان یک مدرسه پسرانه هم با علایم مسمومیت به بیمارستان فرستاده شدند.
هفتم بهمن ماه، چهار گزارش دیگر از انتقال دانشآموزان به بیمارستان با علایم مسمومیت منتشر شده است، مدرسه حضرت فاطمه الزهرا (س) منطقه ۳۰ متری کیوانفر، مدرسه شاهد رضوی در منطقه هنرستان و تعدادی از دانشآموزان هنرستان سید حسن برقعی در محله عمار یاسر با تهوع و استفراغ و سرگیجه به بیمارستان برده شدند. تعداد دانش‌آموزانی که در این روز مصدوم شده‌اند هم روشن نشده است.
هنوز چیز زیادی از حوادث اخیر مدارس در قم نمی‌دانیم، می‌دانیم که اقلا یکی از اعضای شورای تامین استان قم با برخی دانشآموزان حادثه دیده ملاقات کرده است، می‌دانیم که دادستانی استان قم قول پیگیری داده است و همین‌طور یکی از نمایندگان قم در مجلس گفته که موضوع در حال بررسی است، دو ماه و ده روز از اولین گزارش مسمومیت در مدارس قم گذشته است. دوازده مدرسه که اغلب آنها دخترانه هستند، گزارش‌هایی از مسمومیت منتشر کرده‌اند، اغلب گزارش‌های مسمومیت در ساعت‌های نزدیک ظهر اعلام شده است. والدین، دانشآموزان و معلمان مدارس نگران هستند، اما هیچ کدام مایل نیستند به صورت علنی در مورد این حادثه با «اعتماد» صحبت کنند. یک پزشک عمومی در شهر قم که تعدادی از دانشآموزان با علایم مسمومیت را ویزیت کرده، می‌گوید: در این مورد باید مقامات رسمی بیماستانی اظهارنظر کنند و پزشکان به دلیل نگرانی از انتشار اطلاعات خصوصی مربوط به بیماران حاضر به صحبت در مورد ماجرا نیستند.
ذوالنوری، نماینده قم اخیرا در مورد حوادث مدارس قم گفته: «مساله امنیتی است و مقام‌های امنیتی در حال بررسی موضوع هستند.» شاید همین چند کلمه کافی باشد تا علت سختی دسترسی به اطلاعات رسمی در مورد این حادثه توضیح داده شود. امیر آبادی‌فرهانی، نماینده دیگر قم هم گفته در مورد این حوادث از وزیر آموزش و پرورش سوال خواهد کرد، اما روشن نیست این سوال چه زمانی پرسیده خواهد شد و آیا می‌توان روی توضیحات وزیر در این مورد حسابی باز کرد یا نه.
دکتر محبی بعد از حوادث روز شانزدهم بهمن ماه، در مصاحبه‌ای گفته است که دلیل بروز علایم تنفسی در دانشآموزان مدارس در قم، «تنفس سریع» است. ایسنا قم روز هفدهم بهمن ماه گزارش داده که بررسی‌های آتش‌نشانی و مرکز بهداشت قم در چهار مدرسه‌ای که روز شانزدهم بهمن گزارش مسمومیت داده‌اند، نشان داده که چهار مدرسه قرائتی پردیسان، میثم در منطقه سالاریه، طاها و امامی، آلوده به هیچ گاز قابل شناسایی نبوده‌اند و دست‌کم یکی از حوادث مسمومیت دانشآموزان در مدرسه امامی، به دلیل تنفس منوکسیدکربن بوده است. همچنین گفته شده که 18 دانش‌آموز مدرسه میثم تمار، به دلیل اضطراب دچار علایم تنفسی شده‌اند و خبری از مسمومیت نیست.
ممکن است آنچه این روزها در مدارس قم می‌گذرد تنها ناشی از بار روانی انتشار یک شایعه باشد، ممکن است همان‌طور که دکتر محبی گفته، گزارش‌ها بر اثر افزایش اضطراب باشد. این مساله که شایعه می‌تواند امنیت روانی مردم و به خصوص نوجوانان را تحریک کند، قابل انکار نیست، اما در این صورت سوالات قابل ملاحظه‌ای وجود دارد که هنوز به آنها پاسخ داده نشده از جمله اینکه نتایج آزمایش‌های سم‌شناسی که از دانشآموزان گرفته شده کجاست، چرا گزارش پدافند غیرعامل لااقل در مورد چند مدرسه‌ای که در آذر ماه مسمومیت با گاز را گزارش کرده‌اند، منتشر نشده.
دوازدهم بهمن، دادستان عمومی و انقلاب قم، در مورد مساله گزارش مسمومیت دانشآموزان در مدارس جلسه‌ای با حضور معاون استاندار قم و مسوولانی از پدافندغیرعامل، دانشکده علوم پزشکی، آتش‌نشانی، آموزش و پرورش استان در دادسرای قم برگزار کرده، گزارشی که نهادها در این جلسه ارایه کرده‌اند چه توضیحی در مورد این ماجرا دارد؟ و در نهایت اینکه اگر تمام این ماجرا، شایعه، گزارش‌های مسمومیت ناشی از استنشاق منوکسیدکربن و اضطراب است، چرا ذوالنوری نماینده قم می‌گوید این مساله «امنیتی» است؟
خبرنگار «اعتماد» برای تکمیل این گزارش با یکی از اعضای شورای تامین استان قم و دبیر این شورا و برخی دیگر از مسوولان در قم تماس گرفته اما کسی حاضر به اظهارنظر رسمی در مورد مساله نشده است.
دیدگاه تان را بنویسید