کشف تازه‌ در داروهای ضدسرطان

دانشمندان یک اکسیدکننده مبتنی بر پلاتین (IV) توسعه داده‌اند که بدون نیاز به اکسیژن و تنها با نور فروسرخ نزدیک سلول‌های سرطانی را می‌کشد.

به گزارش دیجیاتو، درمان فوتودینامیک شامل استفاده از عاملی به‌نام حساس‌کننده نوری (Photosensitizer) است که با طول موج معینی از نور فعال می‌شود. فعال‌شدن با نور گونه‌های اکسیژن فعال می‌سازد که به سلول‌های سرطان آسیب می‌رسانند و فرایند آپوپتوز (مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی) متوقف می‌شود.

با این که روش فوتودینامیک در درمان سرطان بسیار کارآمد است، یک مشکل آن این است که برای تولید گونه‌های اکسیژن فعال به حضور اکسیژن نیاز دارد. به دلیل محیط کم‌اکسیژن تومورهای سخت، اثربخشی حساس‌کننده‌های نوری می‌تواند محدود شود.

برای حل این مشکل، پژوهشگران دانشگاه شهر هنگ‌کنگ یک عامل بهبودیافته با پلاتین ساخته‌اند که بدون نیاز به اکسیژن و تنها با نور فعال می‌شود و سلول‌های سرطانی را می‌کشد.

مواد شیمی‌درمانی مبتنی بر پلاتین (II) مدت‌هاست که برای درمان سرطان به‌کار می‌روند، اما عوارض جانبی قابل‌توجهی دارند و موجب مقاومت دارویی می‌شوند.

به همین علت پژوهشگران به‌سراغ پلاتین (IV) رفته‌اند. پلاتین (IV) یک پیش‌دارو است، یعنی تا پیش از ورود به سلول فعال نمی‌شود. درنتیجه، پایداری بالاتر و عوارض جانبی بسیار کمتری نسبت به ترکیب‌های پلاتین (II) دارد.

پژوهشگران با ادغام ترکیب‌های مبتنی بر پلاتین (IV) با لیگاندهای ارگانیک حساس‌کننده نوری به توسعه کلاس جدیدی از داروهای ضدسرطان پرداخته‌اند.

نتایج آزمایش ماده اکسیدکننده نوری آن‌ها روی موش‌ها نشان می‌دهد که این ماده می‌تواند به‌روشی منحصربه‌فرد سلول‌های سرطانی را بکشد و وزن و اندازه غده سرطانی را کاهش دهد.

اکسیدکننده‌های نوری فعال‌شونده با فروسرخ پلاتین (IV) سلول‌های سرطانی را در مرگی منحصربه‌فرد و مستقل از اکسیژن حذف می‌کنند.

مشاهدات آن‌ها نشان می‌دهد که اکسیدکننده‌های نوری مبتنی بر ترکیبات پلاتین (IV) در شبکه آندوپلاسمی سلول ــ بخش تولید و انتقال پروتئین‌ها ــ تجمع یافته و پس از فعال‌شدن با نور فروسرخ نزدیک، بدون نیاز به اکسیژن، گونه‌های اکسیژن فعال، پراکسیدهای لیپید و پروتون تولید می‌کردند.

گونه‌های اکسیژن فعال و پراکسیدهای لیپید انفجارهای اکسیدکننده ایجاد می‌کردند که اجزای اصلی سلول سرطانی را از بین می‌بردند. همچنین پروتون‌ها، pH بین‌سلولی را کاهش داده و یک محیط اسیدی نامطلوب در غده ایجاد می‌کردند.

پژوهشگران همچنین دریافتند که اکسیدکننده‌های نوری پلاتین (IV) موجب تقویت سیستم ایمنی موش‌ها شدند. آن‌ها تعداد لنفوسیت‌های T را به‌طرز قابل‌توجهی افزایش دادند.

پژوهشگران قصد دارند مطالعاتی پیشابالینی برای این نسل جدید داروهای ضدسرطان ترتیب دهند. هدف آن‌ها مطالعه جامع خصوصیات شیمیایی، زیستی و دارویی اکسیدکننده‌های نوری پلاتین (IV) است. این مطالعات می‌توانند به کشف ترکیب‌های مناسب برای آزمایش‌های بالینی منجر شوند.