پرستاران مشغول اعتراض و مهاجرتند؛ مسئولان کجایند؟

روز پرستار گذشت و هیچ خبر خوشی به پرستاران نرسید و مسوولان در حالی به شعار بسنده کردند که اعتراضات معیشتی و صنفی این قشر از کادر درمان همچنان ادامه دارد.

به گزارش اعتماد، طبق اخبار و گزارش‌هایی که طی ماه‌ها و روزهای اخیر منتشر شده، از ابتدای امسال، پرستاران در استان‌های یزد، کرمانشاه، تهران، مرکزی، کردستان، قزوین، آذربایجان غربی، گیلان، اصفهان، مازندران، خراسان رضوی و کهگیلویه و بویر احمد در شهرهای یاسوج، تهران، اسلام‌آباد غرب، یزد، بابل، اراک، قزوین، مشهد، سنندج، کرمانشاه، رشت، کاشان و ارومیه به خیابان‌ها آمده‌اند و در اعتراض به پرداخت نشدن معوقات قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و تبعیض‌های مزدی و حجم بالای وظایف تحمیل‌شده‌ای که تناسبی با دریافتی ریالی پرستاران ندارد، خواستار رفع مشکلات شده‌اند اما در مقابل این اعتراضات، مسوولان وزارت بهداشت و دولت، امسال هم در آستانه روز پرستار، همچون پارسال، به سر دادن شعارها و وعده‌ها اکتفا کردند در حالی که انتظار پرستاران کشور این بود که تا نیمه دوم امسال، این اعتراضات شنیده شود و مسوولان، حداقلی از شعارهای پارسال‌شان را در عمل اجرا کنند که البته تداوم اعتراضات تا روز گذشته نشان می‌دهد که این اتفاق رخ نداده و مشکلات به قوت خود باقی است. 

مشکلات جامعه پرستاری فهرست مفصلی شامل حجم بالای کار به دلیل کمبود شدید نیرو در بخش‌های بیمارستانی، ناکافی بودن و تفاوت غیر قابل توجیه دریافتی‌های پزشکان و پرستاران در مراکز درمانی، انباشت معوقات کارانه و مزایای ریالی قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، ناعادلانه بودن پرداختی‌های مشمول قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری یا به ازای اضافه‌کاری و کارانه، نامعلوم بودن روش محاسبه پرداخت مزایای شغلی به پرستاران و اصلاحات غیر اصولی و سلیقه‌ای و فرمایشی در قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است. 

مسوولان جامعه پرستاری طی ماه‌های اخیر بارها خطاب به دولت اخطار داده‌اند که تداوم اعتراضات پرستاران و استمرار بی‌توجهی مسوولان به خواسته‌های این قشر از کادر درمان نتیجه خوبی به دنبال ندارد و اولین ماحصل این وضع، مهاجرت پرستاران از ایران به مقصد کشورهای پیشرفته و حافظ منافع پرستاران مهاجر، خانه‌نشینی پرستاران و اشتغال در حرفه‌ای غیر از پرستاری و در نهایت، خالی‌تر شدن بخش‌های بیمارستانی از وجود اولین و مهم‌ترین خادمان درمان است که در نهایت، به ضررهای جانی برای بیماران منجر می‌شود. فرسودگی پرستاران شاغل در بخش‌های بیمارستانی به دلیل شیفت‌های پشت سر هم و حجم بالای وظایف، نتیجه مضاعفی است که با کمبود پرستار، مهاجرت و خانه‌نشینی پرستاران ارتباط مستقیم دارد. در حالی که طبق اعلام مسوولان وزارت بهداشت، هم‌اکنون حدود 220 هزار پرستار در بخش‌های بیمارستانی مشغول به کارند، محمد شریفی مقدم؛ دبیرکل خانه پرستار اخیرا درباره نارضایتی بیش از 90 درصد پرستاران کشور از شرایط شغلی هشدار داده است. 

اعتراضات پرستاران و نارضایتی از وضع موجود گاهی حتی دستمایه مزاح برای رسانه‌ها هم شده از جمله اینکه چندی قبل خبرگزاری مهر در گزارشی نوشت در حالی که به هر پرستار بابت هر ساعت اضافه کاری 16 الی 20 هزار تومان پرداخت می‌شود، دریافتی یک پرستار به ازای 6 ساعت اضافه کاری، معادل قیمت یک قوطی کنسرو ماهی است!

پرستاران معترض طی اعتراضاتی که از ابتدای امسال و به دنبال وعده‌های محقق‌نشده مسوولان وزارت بهداشت درباره اصلاحات مثبت و موثر در قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری داشته‌اند، خواستار بازبینی آیین‌نامه‌های مرتبط با این قانون و تغییرات مطابق واقعیت‌های موجود شده‌اند. مهم‌ترین خواسته پرستاران این است که تبعیض فاحش و آسیب‌زا بین دریافتی پزشک و پرستار شاغل در یک بیمارستان، کاهش یافته و اصلاح شود که تا امروز البته به این خواسته پرستاران هیچ توجهی نشده است. افزایش تعداد پرستار در بخش‌های بیمارستانی از طریق عقد قراردادهای قانونی از دیگر خواسته‌هایی است که تا امروز محقق نشده و پرستاران همچنان نسبت به جذب نیرو به شیوه‌های نامتعارف و خلاف قانون اعتراض دارند علاوه بر آنکه بی‌توجهی دولت به تبعات ناشی از کمبود 100 هزار نفر پرستار برای تخت‌های بیمارستانی فعال، مشکلات این قشر را چند برابر افزایش داده در حالی که اگر مسوولان وزارت بهداشت، دولت را مجاب می‌کردند که تحمیل بار چند برابر بیش از توان یک فرد، نتیجه‌ای جز کاهش شدید بهره‌وری ندارد و کاهش بهره‌وری در یک بیمارستان و مرکز درمانی، خطرات جبران‌ناپذیر به دنبال خواهد داشت و حداقل به وعده جبران کمبود 100 هزار نفری پرستار در بخش‌های بیمارستانی، جامه عمل می‌پوشاندند، بسیاری از مشکلات دیگر هم حل می‌شد.

طبق اعلام وزارت بهداشت، در حالی که استاندارد کشوری تعداد پرستار، 1.8 به ازای هر تخت بیمارستانی فعال است، معاون پرستاری این وزارتخانه اذعان دارد که هم‌اکنون به ازای هر تخت بیمارستانی، 0.9 پرستار (حتی کمتر از یک پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی) فعال و مشغول کار است و مجموع کمبود پرستار برای بخش‌های بیمارستانی کشور به 70 هزار نفر می‌رسد در حالی که محمد شریفی مقدم؛ دبیرکل خانه پرستار اعلام کرده که طبق استانداردهای جاری، باید به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت، حداقل ۳ نفر کادر پرستاری و به ازای هر تخت بیمارستانی، 2.5 پرستار فعال باشند که در حال حاضر چنین نیست و در یک بخش بیمارستان، به جای ۵ پرستار، ۲ پرستار فعال هستند و طبق اعلام رییس سازمان نظام پرستاری، کمبود پرستار در کشور بیش از 100 هزار نفر است.

نتیجه مستقیم کمبود نیروی پرستاری در بخش‌های بیمارستانی، اجبار همان پرستار شاغل به انجام وظایف بیشتر از توان است چون به هر حال خدمات پرستاری مورد نیاز یک بیمار بستری باید ارایه شود اما این پرستار، در حالی مجبور به اضافه‌کاری در نوبت‌های متناوب و فرساینده است که دریافتی متناسب با حجم وظایف و مسوولیت‌ها ندارد و بنابراین، نارضایتی از شرایط شغلی در کنار حجم بالای وظایف علاوه بر مشکلات معیشتی، به کاهش انگیزه پرستار منجر می‌شود که اگر انسان صبوری باشد، همین شرایط را تا مدت زمانی تاب می‌آورد در حالی که قادر به انجام وظایف خود به نحو احسن هم نیست چون هم توان جسمی را از کف می‌دهد و هم رضایتی در کار نیست که تاب‌آوری او را افزایش دهد.

آمار مهاجرت پرستاران ظرف سه سال گذشته نشان می‌دهد که تعداد انسان‌های صبور در این حرفه کاهش یافته است .... طبق اعلام معاون پرستاری وزارت بهداشت، در سال 1399 برای 1250 پرستار گواهی بین‌المللی تاییدیه شغلی صادر شده و شهریور پارسال، محمد میرزابیگی، رییس سازمان نظام پرستاری کشور از مهاجرت ماهانه 100 الی 150 پرستار به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و از جمله، قطر و امارات خبر داده بود و طبق آخرین اعلام شریفی مقدم، در سال جاری، آمار مهاجرت پرستاران به مقصد کشورهایی همچون آلمان، امریکا، استرالیا و کانادا به 3 هزار نفر در سال رسیده است. 

اعتراضات پرستاران به اجرای پراشکال و ناقص قانون تعرفه‌گذاری پرستاری و چالش‌های مرتبط، از ابتدای امسال از سر گرفته شد وقتی پرستاران، دریافتی مابه‌ازای اجرای این قانون و معوقات سال 1401 را در فیش حقوقی‌شان مشاهده کردند؛ برای پرستار یک بیمارستان در تهران به ازای 197 ساعت کار موظف و 155 ساعت اضافه‌کار در طول یک ماه، حدود یک میلیون و 800 هزار تومان به عنوان معوقات قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری سال 1401 واریز شده بود در حالی که پیش از اجرای این قانون، مجموع دریافتی همین پرستار از محل کارانه و اضافه کار، حدود 5 برابر این رقم واریزی بود. پرستار دیگری در شهر اهواز، حدود 2 میلیون و 500 هزار تومان معوقه ماهانه تعرفه خدمات پرستاری گرفته بود و برای پرستار دیگری در شهر اصفهان، به ازای هر ماه حدود یک میلیون و 500 هزار تومان معوقه تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری واریز شده بود. به دنبال واریز این ارقام که مبنای محاسبه‌ای نامعلوم و پرایراد داشت، اولین اعتراضات صنفی پرستاران در سال جاری، از نیمه‌های فروردین‌ماه آغاز شد و خواسته معترضان این بود که برای اجرای قانونی که 16 سال قبل به تصویب رسید، آیین‌نامه‌های منطبق با عدالت و واقعیت تصویب شده و دست مخالفان اجرای عادلانه این قانون از حق و حقوق پرستاران کوتاه شود. 

آبان پارسال، حمیدرضا عزیزی؛ معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری گفت به‌طور میانگین در هر ماه حدود ۲۰۰ پرستار از ایران مهاجرت کرده‌اند.