ریشه رسم تیراندازی در مراسم عروسی و عزا چیست؟

روزنامه اعتماد علت رسم تیراندازی در مراسم عزا و عروسی در برخی استان‌های کشور را بررسی کرده است. 

به گزارش اعتماد، در بخش‌هایی از این مطلب آمده است:

استان‌های غربی و جنوبی کشور مثل لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، سیستان وبلوچستان، فارس، خوزستان و کرمان این سنت را از پیشینیان خود به ارث برده‌اند و در برخی شهر‌ها و روستا‌ها همچنان به آن پایبند هستند درحالی که بر اثر گذر زمان دلیل انجامش از بین رفته و هم پیامد‌های جبران‌ناپذیر فراوانی درپی داشته است. مراسم، سنت‌ها و آیین‌ها، قرارداد‌های زندگی اجتماعی‌اند که بنا به مقتضیات زمانی و مکانی شکل می‌گیرند، نه اصولی تخطی‌ناپذیر و لازم‌الاجرا که اختیار حذف و تغییرشان از دست خارج باشد. در این استان‌ها، برخی افراد سرسختانه با این رسم مقابله می‌کنند، اما هنوز هستند کسانی که با اصرارشان به تیراندازی در عزا و عروسی، جان خویشان و نزدیکان‌شان را نشانه می‌روند.

درباره ریشه تیراندازی در مراسم عزا و عروسی، بسته به هر منطقه، دلایل مختلفی مطرح می‌شود؛ عده‌ای معتقدند این رسم در گذشته با هدف اطلاع‌رسانی انجام می‌شده است. یکی از بزرگان قوم یا کسی که مهارت تیراندازی‌اش زبا‌نزد بوده، از طریق شلیک گلوله به دیگران خبر می‌داده که جشنی یا عزایی برپا شده است. نظر دوم این است که در بعضی اقوام منشا آن را باید در آیین «کتل بندی» جست‌وجو کرد. وقتی شخصیتی مهم از دنیا می‌رفته، بازماندگان طی مراسمی «کتل»، برپا و تفنگ‌ها را به نشانه سوگواری بر اسب کتل آویزان می‌کرده‌اند. این رسم همچنان در برخی شهر‌ها در مراسم عزاداری اجرا می‌شود. دیدگاه سوم بر این باور است تیراندازی در جشن‌ها راهی برای ابراز شادمانی مثلا به دلیل تولد نوزاد پسر یا ازدواج فرزند بوده و در دیگر مراسم، روشی برای ابراز ارادت به شمار می‌رفته که به افتخار فرد صاحب مراسم انجام می‌شده است.

این رسم از زمان‌های دور تا الان به‌رغم اینکه افراد زیادی کشته یا مجروح شده‌اند و باعث دعوا‌های قبیله‌ای فراوانی شده، دوام آورده است. همچنین بسیاری از ساکنان مناطق جنوبی و غربی کشور، دل خوشی از این رسم غلط ندارند؛ در خوزستان عده‌ای با راه‌اندازی کارزار «نخله و لا طلقه»، یعنی کاشت نخل به جای تیراندازی، خواستار پایان دادن به این رسم شده‌اند. حتی بعضی ریش‌سفید‌های عشایر، قاعده تازه‌ای بنا کرده‌اند که طبق آن اگر کسی قصد برگزاری مراسم ترحیم در مسجد را داشته باشد، از صاحب عزا تعهد می‌گیرد که تیراندازی انجام نشود. این تلاش‌های پراکنده در کنار اقدامات قانونی مثل تعیین مجازات برای حمل و نگهداری سلاح و پیگرد قانونی متخلفان، آن‌طور که باید تاثیر بازدارنده نداشته است.