دفنگاه زباله سراوان؛ شمارش معکوس یک بحران شهری

اعتمادآنلاین| خبر رسید که اعضاء و رئیس شورای ششم از مرکز دفن سراوان و شرکت کود آلی بازدید کردند، ای آقایان روسا از راه بازدید با آدم‌هایی که مسیر را به این جا کشاندند، به مسیر متفاوتی نمی‌رسید. آنچه در دفنگاه سراوان گذشته و می‌گذرد همانی است که شما آقای احمدی را برای شهرداری انتخاب کردید؛ آقای احمدی ده ماهی است که سکاندار شهرداری رشت است و حتی یکبار دغدغه دفنگاه سراوان و کارخانه کود آلی را بیان ننموده و در سیل تغییراتی که در مدیران شهرداری بوجود آورده حتی سخنی از این دو مدیریت نداشته است پس یا باید نتیجه گرفت که ایشان همچنان معتقدند کارخانه کود آلی در مسیر درست است و سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت نیز گزارش‌های درستی را ارایه می‌دهد یا اصولا مساله پسماند برای او جایگاهی ندارد.

به هر روی هر دو روی این پاسخ‌ها پای لنگ شهر است که ساعت 10 صبح یکروز ابری با رطوبت بالای 70درصد بوی دفنگاه تا میدان گیل و بوی کارخانه تا میدان فرهنگ می‌پیچد اما حال همه خوب است.

هر چند در این بازدید چند عضو شورا غایب بودند اما اینکه در روزهای اول آغاز به کار شورا موضوع زباله حتی اگر در ظاهر در دستور کار قرار گرفته می‌تواند نوید بخش تصمیمات درست و اتفاقات امیدوارکننده ای برای مشکل و معضل زباله باشیم.

از آنجا که حافظه تاریخی و اتفاقات زباله در شهر رشت نیاز به یک یادآوری و بررسی دارد تا چهار سال تکرار، آینده پیش روی زباله در شهر رشت و سراوان نباشد، اعضای شورای پنجم نیز در روزهای آغازین کار خود و حتی در طول دوره در کلام و جلسات به دنبال حل مشکل زباله بودند اما نتیجه و خروجی چهار سال تلاش و پیگیری‌های آنان باقی ماندن زباله به عنوان یک بحران بدون هیچ گام مثبتی است.

در این گفتار خیلی به گذشته باز نمی‌گردم وقتی شورای پنجم به روی کار آمد از اینکه در اخبار اعلام شده بود که یک سلول بهداشتی مهندسی در مرکز دفن زباله سراوان ساخته شده، خیلی نمی‌گذشت اینکه چگونه در یک مرکز دفن غیربهداشتی یک سلول بهداشتی ساخته شده و با کدام شاخص و معیار این ادعا از طرف مسئولین وقت اعلام شده بود، نامشخص است هر چند در گذشته نیز اخباری مبنی بر اینکه بر روی مرکز دفن زباله سراوان زمین فوتبال ساخته شده و حتی شهردار وقت بازی نمادین را داوری کرده بود از سراوان و زباله منتشر شد.

برای مرکز دفنی که که حداقل 9 تا 25 لیتر شیرابه تولید می‌کند یک تصفیه‌خانه پر هزینه بهره‌برداری و اجرا می‌شود که تنها برای 3 لیتر ساخته شده است و خود اجرای این تصفیه خانه نشانه خوبی برای نمایشی بودن اتفافات تاکنون در حوزه پسماند است، این‌ها مشکلات و وقایع و تاریخ کوتاهی از آنچه در سراوان اتفاق افتاده یا برای زباله اتفاق افتاده بود. اما موضوع زباله چگونه حل می‌شود آیا راه‌حلی دارد آیا می‌توان این مشکل را در طول یک دوره 4 ساله به سرانجام رساند؟ تجربیات بین‌المللی و حتی داخلی پاسخ مثبتی به این پرسش دارد.

زباله و سراوان با این اخبار بیگانه نبود و نیست در آغاز شروع به کار شورای پنجم مشکل دیگری نیز وجود داشت روزشماری که به دستور رئیس شورای تامین و فرماندار وقت شهرستان رشت در ورودی سراوان نصب شد زمان قطع ورودی زباله به سراوان را نشان می‌داد که پس از به صفر رسیدن روزها، همچنان زباله وارد سراوان می‌شود اما در طول دوره چهار ساله شورای پنجم بودجه و تصمیمات خوبی برای مرکز دفن زباله شرکت کود آلی و زباله‌سوز گرفته و اختصاص داده شد. اما به واسطه تصمیمات نادرست و دخل و تصرف‌های بیرونی هیچگاه نتیجه مناسب حاصل نشد.

بارها به مقوله سراوان و مشکلات آن پرداخته شد و پرونده مخصوصی برای بودجه‌های اختصاص داده شده شرکت کود آلی کار شده است.

همانطور که اعضای شورا نیز در بازدید اخیر مشاهده کردند برای مرکز دفنی که که حداقل 9 تا 25 لیتر شیرابه تولید می‌کند یک تصفیه‌خانه پر هزینه بهره‌برداری و اجرا می‌شود که تنها برای 3 لیتر ساخته شده است و خود اجرای این تصفیه خانه نشانه خوبی برای نمایشی بودن اتفافات تاکنون در حوزه پسماند است، این‌ها مشکلات و وقایع و تاریخ کوتاهی از آنچه در سراوان اتفاق افتاده یا برای زباله اتفاق افتاده بود. اما موضوع زباله چگونه حل می‌شود آیا راه‌حلی دارد آیا می‌توان این مشکل را در طول یک دوره 4 ساله به سرانجام رساند؟ تجربیات بین‌المللی و حتی داخلی پاسخ مثبتی به این پرسش دارد.

اما آن چیزی که اعضای شورای ششم باید به آن توجه کنند، چند نکته است:

-تیم مدیریتی و تصمیم‌ساز فعلی چقدر نسبت به موضوع و مشکل زباله اشراف و تسلط داشته است؟
-خروجی و عملکرد تیم فعلی مدیریتی تاکنون چه بوده است؛
-اهتمام و اهمیت موضوع زباله برای مدیر ارشد و شهردار رشت در چه اندازه بوده و در طول دوره تصدی به جز جلسات و کسب بودجه چه خروجی دیگری در کارنامه ارائه داده است؛
-مدیریت زباله یا مدیریت پسماند یک پروسه است از کاهش در تولید زباله، استفاده مجدد، تفکیک از مبدا، جمع‌آوری مکانیزه مناسب، ایستگاه انتقال، محل پردازش، تولید کود، زباله‌سوز و مرکز دفن بهداشتی؛ ساختار مدیریتی و تصمیم‌سازی تا چه اندازه بر این پروسه تسلط دارد.

با پاسخ به این چهار سوال اساسی، می‌توان مسیر برون رفت از این بحران را طراحی نمود، در غیر این صورت آب در هاون کوفتن است؛ بحران زباله همچنان نزدیک‌ ماست اگر نخواهیم با علم و آگاهی آن را بررسی و برنامه‌ریزی کنیم.

منبع: مرور