چرا ایران نگران تنش زدایی از رابطه روسیه با غرب است؟

احسان خاندوزی گفت: «روسیه به بزرگترین سرمایه گذار ایران در سال مالی جاری تبدیل شده است.» او  روسیه و چین را دو شریک اصلی اقتصادی ایران می داند و روابط با روسیه را استراتژیک خواند. ایران در مجموع 4.2 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی دریافت کرده است که 2.76 میلیارد دلار آن یعنی دو سوم حجم آن به روسیه اختصاص دارد.

به گزارش دیپلماسی ایرانی به نقل از رسانه روسی ایزوستیا، طرفین در مورد تامین مالی پروژه ها در بخش های معدن، حمل و نقل و تولید بحث می کنند. توافقات دوجانبه نیز به گسترش همکاری ها کمک می کند. احسان خاندوزی گفت: «تا به امروز، زیرساخت های مالی ایران و روسیه توسعه یافته ترین است.»

پس از اینکه روسیه تحت اعمال تحریم های غرب قرار گرفت که از نظر شدت با تحریم های ایران قابل مقایسه بود در نتیجه، علاقه به همکاری میان دو کشور افزایش یافت. خطرات تحریم ‌های ثانویه برای تجارت روسیه برای این امر دیگر از سوی غرب قابل توجه نیست.

با این وجود، گردش تجاری میان روسیه و ایران بسیار کم است. به گفته ویاچسلاو ولودین، رئیس دومای ایالتی، در سال 2022 میلادی، تقریبا 15 درصد افزایش یافت و به 4.6 میلیارد دلار رسید. در شرایط دو قطبی شدن روابط روسیه و ایران با غرب، حجم تجارت و سرمایه گذاری میان روسیه و ایران همچنان رو به رشد خواهد بود.

مرحله دوم نیروگاه اتمی بوشهر در حال ساخت است، میادین نفتی در حال توسعه است. همچنین، با توجه به تغییر ساختار جغرافیایی تجارت خارجی روسیه، توسعه کریدور حمل و نقل و لجستیک شمال به جنوب در اولویت قرار گرفته است.

افزون بر این، در شرایط تحریم، ایران به یکی از منابع واردات محصولات صنعتی به روسیه تبدیل شده است.  علاوه بر محصولات کشاورزی، صادرات کالاهای صنعتی ایران به روسیه 30 درصد افزایش یافته است. در اوایل سال گذشته، رسانه های ایرانی گزارش دادند که ایران علاقه مند به انجام معاملات پایاپای با روسیه برای مبادله محصولات متالورژی با قطعات خودرو و توربین های گازی است.

ایران همچنان تحت تحریم ‌های بین‌ المللی است که فرصت ‌های این کشور را برای توسعه اقتصادی و همکاری با سایر کشورها به ‌طور چشمگیری محدود می ‌کند. با این وجود، چین بزرگترین شریک تجاری خارجی ایران است و امارات متحده عربی، هند و ترکیه نیز سهم قابل توجهی را در اختیار دارند. ممکن است، در رابطه با عادی سازی روابط اخیر ایران و عربستان سعودی، همکاری های اقتصادی نیز میان این کشورها برقرار شود.

 وضعیت اقتصادی ایران بسیار سخت است. این کشور تقریبا نیم قرن است که تحت تحریم بوده و فرصت های آن در تجارت خارجی را محدود کرده است. علاوه بر این، سرویس های مخفی غرب و اسرائیل به طور فعال درگیر فعالیت های خرابکارانه علیه تهران هستند.

 ایرانی ها در این مدت طولانی تجربه زیادی در دور زدن محدودیت ها و جایگزینی واردات به دست آورده اند. این تجربه برای روسیه بسیار مفید خواهد بود که فشار تحریم ها بر اقتصاد آن همواره در حال افزایش است. اما، امیدوار کننده ترین پروژه، توسعه کریدور حمل و نقل جنوبی است که امکان انتقال کالا از اقیانوس هند به روسیه و دور زدن بیشتر کانال سوئز را فراهم می کند.

 این واقعیت که مسکو به بزرگترین سرمایه گذار در اقتصاد ایران تبدیل شده است، برای تهران خوشحال کننده است. سرمایه گذاری های روسیه در اقتصاد ایران رو به رشد است و احتمالا سرمایه گذاری های ایران در اقتصاد روسیه رشد خواهد کرد. گردش مالی بین کشورهای ما هنوز خیلی زیاد نیست. به احتمال زیاد، عمده سرمایه گذاری ها صرف صنعت حمل و نقل خواهد شد.

 ایرانی ها می ترسند که به محض شروع عادی سازی حداقلی روابط روسیه و غرب، همه فرصت های اقتصادی خیلی سریع فرو بریزد و ایران دوباره در پس زمینه یا برنامه سوم در چارچوب تعامل اقتصادی روسیه با جهان قرار گیرد. در عین حال، بازار ایران برای کالاهای صنعتی روسیه جالب است. اما در اینجا باید رقابت نسبتا سختی را تحمل کنیم، زیرا هم از نظر صادرات و هم از نظر واردات کالا در ایران، چین با اکثریت قاطع پیشتاز است. سهم چین در صادرات ایران بیش از 50 درصد و 40 درصد در واردات کالا از ایران است.