سهم بخش نظامی از بودجه سالانه کشورهای جهان چقدر است؟

اعتمادآنلاین| دولت سال گذشته بودجه‌ای با حجم یک میلیون و 217 هزار میلیارد تومانی را به مجلس ارائه کرد و سهم ارگان‌های نظامی از این بودجه معادل 40 هزار میلیارد تومان بود.

با یک محاسبه ساده می‌توان نتیجه گرفت 3.2 درصد کل بودجه ایران در سال 97 به بخش نظامی اختصاص داشته است.

البته در صورتی که فقط بودجه عمومی کشور را ملاک قرار دهیم، با توجه به عدد 443 هزار میلیارد تومانی بودجه عمومی، سهم بودجه نظامی از کل بودجه کشور به 9 درصد می‌رسد.

به طور کلی یکی از مهم‌ترین بخش‌های بودجه سالانه کشورها سهم بودجه نظامی از کل بودجه آنها و نسبت آن با تولید ناخالص داخلی در کشورهاست.

در واقع هزینه‌های نظامی سالانه کشورها 2.2 درصد کل تولید ناخالص جهان را به خود اختصاص می‌دهد به گونه‌ای که بنا به آمار ارائه شده از سوی مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم مجموع بودجه نظامی صرف شده در کل جهان طی سال 2016 معادل 1.686 تریلیون دلار بوده است که نسبت به سال 2015 به 0.4 درصد افزایش داشته است.

به گزارش فوربس، آمریکا با بیش از 610 میلیارد دلار بودجه نظامی در سال حدود 36 درصد کل بودجه نظامی جهان را صرف می‌کند و چین، عربستان و روسیه نیز در جایگاه‌های بعدی کشورهایی با بیشترین بودجه نظامی در جهان قرار دارند.

منابع آگاه اخیرا اعلام کرده‌اند که دولت ترامپ قصد دارد بودجه‌ نظامی معادل 750 میلیارد دلار برای سال 2019 به کنگره پیشنهاد کنند.

به گزارش نشریه نیوزویک سیاست کشورها در قبال هزینه‌کرد نظامی خود به طور سالانه تغییر می‌کند به گونه‌ای که روسیه برخلاف روند جهانی در سال 2017 بودجه نظامی خود را 20 درصد کاهش داد.

به گزارش مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم در سال 2017 هزینه‌کرد نظامی در جهان نسبت به سال قبل آن 1.1 درصد افزایش یافته و به حدود 1.85 هزار میلیارد دلار رسیده است.

اما همه کشورها سهم برابری از بودجه عمومی خود را به بخش نظامی اختصاص نمی‌دهند بلکه هر کشوری بر حسب نیاز خود سهم مشخصی را برای ارگان‌های نظامی در نظر می‌گیرند.

به عنوان مثال بودجه نظامی آمریکا در مقایسه با چین که در مقام دومین کشور با بیشترین بودجه نظامی قرار دارد، بیش از سه برابر است و این کشور حدود 8.8درصد کل بودجه خود را به بخش نظامی اختصاص داده است.

در جهان کشورهایی وجود دارند که حتی سهم بودجه نظامی آنها به حدود 30 درصد کل بودجه کشور هم می‌رسد.

به گفته پیتر وزمن، محقق ارشد مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم، کشورهای حوزه خاورمیانه نیز بخش قابل توجهی از بودجه سالانه خود را به بخش نظامی اختصاص می‌دهد و علیرغم کاهش قیمت نفت، درگیری‌های نظامی و رقابت تحقیقاتی باعث شده است که هزینه‌کردهای نظامی در این منطقه به شدت افزایش یابد.

از سوی دیگر کشورهایی نظیر کاستاریکا و ایسلند عملا بخش بسیار کمی از بودجه خود را به بخش نظامی اختصاص داده و در کشورهای ثروتمندی نظیر ژاپن و بلژیک که ارتش‌های بسیار کوچکی دارند حدود 1.7 درصد بودجه به حوزه نظامی اختصاص داده می‌شود. نباید فراموش کرد که دفاع نظامی از بعضی از این کشورها عملا بر عهده خودشان نیست و یا تهدید نظامی برای آنها وجود ندارد.

جان الیسون دبیر هیأت مدیره مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم در این باره می‌گوید: «روند افزایشی هزینه‌های نظامی در جهان نگران کننده است. تداوم اختصاص بودجه‌های نظامی بالا می‌تواند باعث مشکلات جدی شود.»

وی معتقد است این اقدام باعث می‌شود تا تحقیقات برای یافتن راه حل‌های صلح‌آمیز برای مناقشات بین‌المللی تحت الشعاع قرار گیرد.

از جمله دیگر کشورهایی که بیشترین بودجه نظامی را در جهان صرف می‌کنند می‌توان به هند، فرانسه، انگلیس، آلمان، کره جنوبی، برزیل، ایتالیا، استرالیا، کانادا و ترکیه اشاره کرد.

در این بین هند حدود 63.9 میلیارد دلار، عربستان 69.4 میلیارد دلار، روسیه 66.3 میلیارد دلار و فرانسه 57.8 میلیارد دلار از کل بودجه خود را به حوزه نظامی اختصاص داده‌اند.

آمارها نشان می‌دهد بودجه نظامی کشوری نظیر اندونزی 8.2 میلیارد دلار است و این کشور 4.8 درصد کل بودجه خود را که معادل 0.8 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است به حوزه نظامی اختصاص داده است.

در استرالیا دولت این کشور 27.5 میلیارد دلار معادل 5.4 درصد از بودجه کل و 2 درصد تولید ناخالص داخلی را به حوزه نظامی تخصیص داده است.

در چین نیز 228 میلیارد دلار معادل 6.1 درصد کل بودجه دولت این کشور به ارگان‌های نظامی اختصاص یافته است که این رقم معادل 1.9درصد تولید ناخالص داخلی در این کشور است.

ترکیه هم 18.2 میلیارد دلار بودجه نظامی داشته است که معادل 6.4 درصد کل بودجه این کشور و برابر با 2.2 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور محسوب می‌شود.

گزارش نیوزویک نشان می‌دهد بودجه نظامی آمریکا معادل 3.1 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور بوده است.

هند هم 9.1 درصد بودجه دولتی خود را به حوزه نظامی اختصاص داده که معادل 2.5 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور و برابر 64 میلیارد دلار است.

عراق در میان کشورهای خاورمیانه 7.4 میلیارد دلار به حوزه نظامی خود اختصاص داده است که معادل 9.4 درصد بودجه کل و 3.9 درصد تولید ناخالص داخلی در این کشور است.

جمهوری آذربایجان نیز علیرغم آنکه از نظر حجم 1.5 میلیارد دلاری بودجه نظامی در نگاه اول بودجه کمی را به ارگان‌های نظامی خود اختصاص داده اما همین 1.5 میلیارد دلار معادل 10.4 درصد از کل بودجه کشور و برابر 3.9 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است.

تایوان با 10.6 میلیارد دلار بودجه نظامی 10.5 درصد کل بودجه دولتی و برابر با 1.8 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را به ارتش خود تخصیص داده است.

کلمبیا اما در لیست نیوزویک نخستین کشوری است که 11 درصد بودجه خود را که معادل 3.1 درصد تولید ناخالص داخلی است برای حوزه نظامی صرف کرده که برابر با 9.7 میلیارد دلار بوده است.

در میان کشورهای همسایه ایران کویت 6.8 میلیارد دلار بودجه نظامی تخصیص داده که برابر با 11.3 درصد کل بودجه این کشور و 5.8 درصد تولید ناخالص داخلی آن است.

رژیم صهیونیستی حدود 17 میلیارد دلار بودجه نظامی داشته است که معادل 11.5 درصد بودجه و 4.7 درصد تولید ناخالص داخلی در سرزمین‌های اشغالی است.

کشوری مانند بحرین نیز مساحت بسیار کمی دارد. اما خاندان حاکم در این کشور 1.4 میلیارد دلار صرف مسائل نظامی کرده که معادل 11.8 درصد بودجه کل و برابر با 4.1 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس است.

روسیه هم که یکی از کشورهای مدعی قدرت نظامی در جهان محسوب می‌شود 12 درصد کل بودجه دولتی خود را به حوزه نظامی اختصاص داده که برابر 66 میلیارد دلار است و معادل 4.3 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است.

کره جنوبی نیز یکی از مدعیان تخصیص بودجه نظامی است به گونه‌ای که در این کشور 39 میلیارد دلار در سال هزینه نظامی شده و 12.1 درصد بودجه کل به ارتش اختصاص داده شده است که چیزی برابر 2.6 درصد تولید ناخالص داخلی در این کشور بوده است.

ارمنستان هم علیرغم اینکه کشور بسیار کوچکی در شمال غرب ایران محسوب می‌شود و بودجه نظامی آن از 500 میلیون دلار تجاوز نمی‌کند اما در مقام مقایسه این کشور 15.5 درصد بودجه کل و برابر با 4 درصد تولید ناخالص داخلی را به حوزه نظامی اختصاص داده است.

لبنان که همواره از سوی رژیم صهیونیستی مورد تهدید قرار می‌گیرد بودجه نظامی2.4 میلیارد دلاری داشته که برابر با 15.6 درصدی کل بودجه این کشور و 4.5 درصد تولید ناخالص داخلی آن است.

اردن هم یکی از کشورهای خاورمیانه است که سهم بالای 15.8 درصدی از بودجه خود را که معادل 1.9 میلیارد دلار است به حوزه نظامی اختصاص می‌دهد. بودجه نظامی این کشور برابر با 4.8 درصد تولید ناخالص داخلی آن است.

الجزایر هم بخش قابل توجهی از بودجه عمومی خود را به حوزه نظامی تخصیص داده است به گونه‌ای که 16.1 درصد از کل بودجه این کشور که برابر 10 میلیارد دلار است صرف مخارج نظامی می‌شود. این رقم معادل 5.7 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است.

پاکستان اما 16.7 درصد بودجه کل کشور را به ارتش داده و 1.1 میلیارد دلار صرف مصارف نظامی می‌کند که برابر 3.5 درصد تولید ناخالص داخلی است.

همانطور که گفته شد کشورهای خاورمیانه از جمله کشورهایی هستند که بیشترین سهم بودجه نظامی را نسبت به بودجه کل خود دارند، به گونه‌ای که در کشوری مانند عمان 8.7 میلیارد دلار به حوزه نظامی اختصاص داده شده است که معادل 26.3 درصد بودجه کل ا ین کشور و برابر با سهم بالای 12.1 درصدی تولید ناخالص داخلی این کشور است.

در میان کشورهای شاخص جهان عربستان بیشترین سهم بودجه نظامی از کل بودجه کشور را دارد به گونه‌ای که بودجه نظامی سعودی‌ها 69.4 میلیارد دلار بوده است که 30.4 درصد از کل بودجه این کشور را بلعیده و در این کشور رقمی معادل 10.3 درصد تولید ناخالص داخلی صرف مخارج نظامی شده است.

موسسه صلح استکهلم سهم بودجه نظامی از کل بودجه دولتی در ایران را حدود 15 درصد عنوان کرده است که همانطور که در ابتدای گزارش به آن پرداخته شد، بر طبق اطلاعات منتشر شده از لوایح بودجه سالانه دولت، سهم 40 هزار میلیارد تومانی بودجه نظامی ایران معادل 3.2 درصد کل بودجه دولت بوده است.

به نظر می رسد دلیل این اختلاف فاحش این است که آمار هزینه‌های نظامی کشورهایی که گفته شد بسیار شفاف است و موسسه استکهلم با توجه به توانمندی‌های نظامی ایران به آمار دولتی اکتفا نکرده و به برآورد نسبی و مقایسه ایران با دیگر کشورهای هم تراز پرداخته است.

منبع: فارس