یارانه نقدی ابزار فریب مردم شده است؟

اعتمادآنلاین| از سال 1389 که محمود احمدی‌نژاد قانون هدفمندی یارانه‌ها را به مرحله اجرا درآورد از همان ابتدا بر خلاف قانون عمل کرد و آنچه مصوب شده بود را در چارچوب قانونی اجرا نکرد.

طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها باید از محل منابع ناشی از اصلاح قیمت حامل‌های انژری تا 50 درصد برای توزیع نقدی و غیرنقدی بین مردم توزیع، 30 درصد برای تولید و 20 درصد هم برای بخش‌های عمرانی و هزینه‌های دولت تامین می‌شد، اما با توجه به اینکه از ابتدا پرداخت یارانه‌های نقدی همگانی و برای تمام کسانی که ثبت‌نام کرده بودند قرار داد در نهایت بیش از 70 میلیون نفر در ماه یارانه دریافت کردند، این رقم 45 هزار و 500 تومانی در ماه هزینه حدود 3400 میلیارد تومان روی دست دولت گذاشت و در نهایت در این سال‌ها مبلغی باقی نماند که صرف تولید، بخش عمرانی، بهداشت و درمان و یا تمامی بخش‌های مشمول درآمد هدفمندی یارانه‌ها شود.

براین اساس از سال 1389 تا کنون با توجه به پایه غلطی که از ابتدا گذاشته شده هموراه پرداخت‌های نقدی به معضلی برای دولت تبدیل شد.

با وجود انتقاداتی که در سال‌های اخیر در مورد رقم پرداختی یارانه‌های نقدی و افزایش آن از 45 هزار و 500 تومان مطرح بوده، تغییری در آن ایجاد نشده است که عمده دلیل آن به نبود منابع و به ویژه حجم بالای یارانه بگیرانی است که غربالگری در مورد آنها انجام نشده و افزایش مبلغ یارانه برای جمعیت 77 میلیونی هزینه هنگفتی به همراه دارد.

با این حال در این بین برخی مسولان فعلی و گذشته بر ارقام عجیبی تاکید دارند که عمده دلیلی این رفتار آنها را جذب مردم به سمت خود و رفتارهای پوپولیستی می‌توان دانست، چراکه نه راهکاری برای ایجاد منابع جدید دارند و نه برنامه‌ای برای حذف یارانه‌بگیران پردرآمد.

این در حالی است که به تازگی محمود احمدی نژاد - رئیس جمهور دولت نهم و دهم - اعلام کرده که "می‌توان یارانه نقدی را تا 910 هزار تومان افزایش داد، گرچه وی توضیح نداده این مبلغ از کجا تامین می‌شود اما کافی است یک حساب سر انگشتی انجام دهیم تا مشخص شود این 910 هزار تومان تا چه اندازه هزینه‌های سرسام‌آوری به همراه دارد.

یارانه 910 هزار تومانی برای هر نفر که افزایش 20 برابری یارانه 45 هزار و 500 تومانی را به همراه دارد در هر ماه هزینه‌ای بیش از 70 هزار میلیارد تومان به دولت تحمیل می‌کند که در طول سال در مجموع به حدود 840 هزار میلیارد تومان می‌رسد. 840 هزار تومان میلیارد تومان به اندازه‌ای رقمی بالای برای دولت است که باید گفت کل بودجه سالانه کشور برای سال جاری حدود 1200 هزار میلیارد تومان بوده که از این رقم نزدیک به 386 هزار میلیارد تومان متعلق به دولت بوده و کشور را با آن در سال اداره می‌کند.

دولت در حال حاضر برای رقم 45 هزار و 500 تومانی در هر ماه به همراه مبلغی که برای کمک به افزایش مستمری خانوارهای هدف می‌پردازد حدود 4100 میلیارد تومان پرداخت می‌کند که برای همین رقم برخی مسولان دولت روحانی روز پرداخت یارانه‌ها را برای تامین منابع مصیبت عظما اعلام کرده بودند.

براین اساس 4100 هزار میلیارد تومان ماهانه فعلی با 70 هزار میلیارد تومان مورد نظر احمدی‌نژاد تا 66 هزار میلیارد تومان فاصله دارد. درعین حال که برای کل سال در حال حاضر حدود 50 هزار میلیارد تومان منابع لازم است که با یارانه 910 هزار میلیارد تومانی این رقم به 840 هزار میلیارد تومان می‌رسد و در این حالت تا 800 هزار میلیارد کسری ایجاد می‌کند.

رئیس جمهور سابق هرچند که توضیحی در مورد منابع اعلام نکرده است، اما ظاهرا دو راهکار برای تامین این 910 هزار میلیارد تومان پیش رو دارد، یا اینکه باید قیمت حامل‌های انرژی را تا چند درصد افزایش دهد تا بتواند از محل قانون هدفمندی، یارنه نقدی 910 هزار تومانی را بین 77 میلیون نفر پرداخت کند یا اینکه تعداد یارانه‌بگیر را ده‌ها میلیون نفر کاهش دهد که البته جای سوال است که اگر وی امکان و قصد شناسایی و حذف یارانه بگیرها را داشت چرا در زمان خود نسبت به این موضوع اقدام نکرد؟

این بار اول نیست که محمود احمدی‌نژاد برای جلب رضایت مردم شعار یارانه‌ای سر می‌دهد و وی در زمان انتخابات 1396 ریاست جمهوری هم بحث یارانه 250 هزار تومانی را مطرح کرد که با واکنش تند کارشناسان و منتقدان همراه شد.

اما استفاده از یارانه‌ها برای تحریک مردم تنها مختص به رئیس جمهور سابق نیست و برخی از نمایندگان مجلس نیز از یارانه‌های 90 هزار و بیش از 100 هزار تومانی هم سخن گفته‌اند در حالی که هیچ راهکار و منبعی برای آن پیشنهاد نکرده‌اند. از سویی دیگر دولت نیز در سال‌های اخیر با وجود تکالیف بودجه‌ای که برای حذف افراد پردرآمد داشته، کارنامه موفقی در این زمینه نداشته و بنا به گفته مدیران دولتی نگرانی از حذف نادرست و کنار گذاشتن افراد نیازمند برای پرداحنت یارانه موجب شده تا در یان رابطه محتاط باشند.

اخیرا نیز نوبخت - رئیس سازمان برنامه و بودجه - در رابطه همین اعلام مبالغ متفاوتی برای یارانه های نقدی به صراحت گفته بود که اگر قرار است مبلغ آن را افزایش دهیم ونظری دراین باره وجود دراد باید قیمت حامل‌های انرژی به عنوان منبع اصلی تامین یارانه نقدی افزایش یابد یا اینکه اگر کسی نظری در این باره دارد خود منبع آن را مشخص کند. وی در عین حال گفته بود که برای افزایش یارانه باید قیمت سوخت رشد کند که تورم خاص خود را به همراه دارد.

با این حال در شرایطی نظراتی متفاوتی برای افزایش مبلغ یارانه‌های نقدی و از سوی افزایش قیمت حامل‌های انرژی از طرف مسئولان مطرح می‌شود که در این بین هیچ کسی راهکار مشخصی برای غربالگری حدود 77 میلیون نفر یارانه بگیر مطرح نمی کند و ظاهرا قرار است همیشه این تعداد یارانه بگیرند و اگر برنامه‌ای برای رشد مبلعغ یارانه‌است تنها از محل افزایش منابع اجرایی شود.

منبع: ایسنا