ممنوعیت واردات گیاهان دارویی از سال آینده/ارزش صادرات گیاهان دارویی به 300 میلیون دلار رسید

اعتمادآنلاین| حسین زینلی با بیان اینکه در صورت تخصیص اعتبارات، صادر کننده نخست در خاورمیانه خواهیم شد، گفت: ایران در این بخش توانمندی خوبی برای افزایش تولید دارد و برای اجرایی شدن این قابلیت،نیازمند تهیه برنامه راهبردی و عملیاتی است و تدوین و نظارت بر حسن اجرای این برنامه، نیاز به اعتبارات دارد، اما تاکنون تخصیص نیافته است.
وی اضافه کرد: اختصاص اعتبارات و بودجه مناسب برای گیاهان دارویی این امکان را فراهم می سازد در مدت 2 سال آینده بتوان به صادر کننده نخست خاورمیانه تبدیل شویم .

زینلی از سیاست تامین نیاز کشور درقالب برنامه کاربردی و راهبردی که در دستور کار قرار گرفته، خبرداد و اظهار داشت: بزودی در سطح روستا ها و شهرهای کشور این برنامه اجرایی خواهد شد.

وی گفت: بر اساس بررسی های به عمل آمده و بر مبنای تولیدات کشاورزی مناطق مختلف کشور، قطب بندی شده و هر استان به طور مشخص محصول اختصاصی منطقه خود از جمله گل محمدی فقط در کاشان، فارس و کرمان را تولید کند.

زینلی گفت: براساس این برنامه در هر استانی یک زنجیره ارزش (تولید، فرآوری، تحقیقات دانشگاهی) ایجاد می شود و در واقع هر استان تمام زنجیره ارزش آن گیاه دارویی خاص را تامین خواهد کرد.

به گفته مجری طرح ملی گیاهان دارویی، برآوردها نشان می دهد 85 درصد گیاهان دارویی که در کشور مصرف می شود، قابلیت کشت، تولید و توسعه را در داخل دارد و بر این مبنا برنامه ریزی شده که سال آینده 75 درصد از این میزان را از طریق تولید داخلی کشور تامین شود.

همگرایی دستگاه های اجرایی برای رونق اقتصادی

زینلی افزود: همگرایی وزارتخانه های «جهاد کشاورزی»، «بهداشت و درمان» و «صنعت، معدن و تجارت» برای رونق اقتصادی بخش کشاورزی می تواند نقش موثری داشته باشد و این برنامه ریزی ها و هماهنگی ها علاوه بر ستاد گیاهان دارویی نهاد ریاست جمهوری (به دبیری وزارت جهاد کشاورزی) در کمیته های مختلفی از جمله کمیته سیاستگذاری که زیر نظر معاونت علمی ریاست جمهوری یا کمیته ای در وزارت بهداشت با حضور وزارت جهاد کشاورزی صورت پذیرفته که تصمیمات با رویکرد رونق اقتصادی در بخش کشاورزی انجام می شود.

به گفته وی، این همگرایی برای نخستین بار اتفاق می افتد و با همکاری بخش های خصوصی و دولتی سال آینده می توان تحولی جدی در بخش گیاهان دارویی کشور رقم زد تا 100 درصد نیاز ملی همراه با تولید محصول با کیفیت و صادراتی در داخل تولید شود.

ممنوعیت واردات گیاهان دارویی از سال آینده

این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی، گیاهان دارویی را مصداق بارز پدافند غیر عامل در کشور دانست و گفت: براساس برنامه تقویت تولید داخلی، از سال آینده در زمینه واردات گیاهان دارویی (مواد اولیه یا فرآوری شده) سخت گیری جدی خواهد شد، مگر اینکه تولید آن محصول گیاه دارویی در داخل کشور وجود نداشته باشد و این موضوع به کارخانه های دارویی و واحدهای صنعتی بزرگ فرآوری محصولات کشاورزی و گیاهان دارویی، اعلام شده تا برنامه «کشاورزی مبتنی بر قرارداد» را عملیاتی سازند.

وی اضافه کرد: سیاست وزارت جهاد کشاورزی در حوزه تولید گیاهان دارویی، در مرحله نخست تامین نیاز داخلی و سپس چشم انداز صادراتی آنهاست که از این رو فرایند تولید و فرآوری باید اصلاح شود.

زینلی گفت: محصولاتی که نیاز آبی بالایی دارد، در داخل کشور تولید نمی شود، یا گیاهانی که در اثر حوادث غیر مترقبه یا مخاطرات جوی دچار مشکل شوند، عملیاتی نخواهد شد.

قیمت گیاهان دارویی در حد متعادل بین المللی

وی اظهار داشت: قیمت داخلی گیاهان دارویی باید در حد متعادل بین المللی و یا کمتر از قیمت آن باشد، اما چنانچه کاهش تولید یا هرگونه مباحثی دیگر باعث افزایش قیمت داخلی شود، موجب فشار بر مصرف کننده و یا سرمایه گذار واحدهای صنعتی و در نهایت موجب افزایش قیمت شود، اجازه واردات داده خواهد شد.

مجری طرح ملی گیاهان دارویی تعداد گونه هایی که به کشور وارد می شود (مثل هل، دارچین و زنجبیل) را حدود 30 گونه اعلام کرد و گفت: از هشت هزار گونه گیاهی شناخته شده، یکهزار 728 گونه گیاهی بومی ایران که از این تعداد 40 تا 50 گیاه دارویی پر مصرف در داخل کشور وجود دارد و 220 گونه گیاهی در عطاری ها و طب سنتی استفاده می شود.

به گفته وی، 190 گونه نیز در داخل کشور و مراتع طبیعی به صورت وحشی تولید می شود که تولید برخی از این نوع گیاهان که فاقد مزیت نسبی است، به شکل گلخانه ای موافقت می شود.

تحقق برنامه های طرح ملی گیاهان دارویی

زینلی میزان تحقق برنامه های کوتاه مدت طرح ملی گیاهان دارویی در سال 97 را بالاتر از 100 درصد ذکر کرد و افزود: افزایش سطح زیر کشت گل محمدی در کشور به عنوان یک محصول با نیاز آبی کم و ارزش اقتصادی و صادراتی بالا، بیش از 200 درصد به نسبت سال گذشته بوده و باغ های گل محمدی امسال 2 هزار هکتار افزایش داشته اند .

به گفته وی، انتظار می رود در فصل بهار حدود 2 هزار هکتار توسعه کشت گل محمدی و 2 هزارو 500 هکتار کشت زعفران انجام شود.

مجری طرح ملی گیاهان دارویی درباره کشت پاییزه اظهار داشت: تولید سیاه دانه، تخم شربتی، گیاهان اساسی مثل گشنیز، خار مریم، آویشن، گل گاو زبان از اولویت های مورد نظر این برنامه است.

حمایت ویژه از کشت گیاهان دارویی بومی ایران

وی برندسازی و برنامه ریزی برای سودآوری و ارز آوری بیشتر گیاهان دارویی بومی ایران را بخش دیگری از این برنامه دانست و افزود: بازار خارجی برای فروش محصول آماده شده و از کشت برخی محصولات مثل ثعلب، قارچ ترافل، کتیرا و آویشن شیرازی در مراتع و مزرعه حمایت می کنیم.

به گفته این مقام مسئول،یک میلیون نشا آویشن شیرازی در سال زراعی جاری برای نخستین بار در کشور تهیه و توزیع شده و با توجه به اینکه برخی گونه ها مانند آویشن شیرازی در مراتع تهدید می شود، بدین ترتیب بتوان گیاهان خود رو و وحشی را هم به زراعی تبدیل کرد.

زینلی، تقویت بخش کشاورزی از طریق ترویج کاشت محصولات با نیاز آبی پایین و میزان تولید بالا و مزیت نسبی بالا را بخش دیگری از این برنامه عنوان کرد و گفت: زیره سیاه گیاه بومی ایران است و دنیا نیز پذیرش آن را دارد و از طرفی نیاز آبی کم و تولید بالایی دارد و در عرض سه ماه در هر هکتار درآمدی حدود 200 میلیون تومان دارد.

به گفته مجری طرح یاد شده، از گیاهان دارویی بومی کشور، علاوه بر زعفران یا آویشن شیرازی و زیره سیاه، می توان به موسیر، گل گاوزبان، زیره سبز و حنا اشاره کرد که طی برنامه ای برای توسعه سطح زیر کشت تلاش می شود و زیر ساخت آن نیز آماده شده است.

مجری طرح ملی گیاهان دارویی ضمن یاداوری سیر صعودی صادرات گیاهان دارویی در سال های گذشته، افزود: صادرات زعفران در هشت ماهه 97 ( پایان آبان) به 252 میلیون دلار رسید، همچنین صادرات گشنیز، گل محمدی و انواع صمغ سبب شد، تا این برنامه با جدیت بیشتری پیگیری شود.

کمیته تجارت و سامانه جامع گیاهان دارویی راه اندازی می شود

زینلی با اشاره به ساماندهی حوزه تولید و فروش گیاهان دارویی گفت: سامانه تولید، توسعه و صادرات و واردات گیاهان دارویی بزودی راه اندازی و رونمایی خواهد شد تا بتوان فرایند تولید و توزیع از مزرعه تا سفره را رصد کرد و به نوعی می تواند فروش بدون واسطه این محصولات تلقی شود؛ هدف این سامانه و مبنای کار ما ترویج کشاورزی مبتنی بر قرارداد بین کشاورزان، مردم، تجار و کارخانه هاست.

مجری طرح ملی گیاهان دارویی یکی از مهمترین برنامه های وزارت جهاد کشاورزی در این حوزه را تشکیل «کمیته تجارت» دانست و گفت: این کمیته با محوریت بخش خصوصی و با حضور بازرگان ها تشکیل می شود و در جلسات آن، اهداف و رسالت اصلی دفتر گیاهان دارویی برای آنها تشریح می شود .

اولویت در ارائه تسهیلات در مسیر تکمیل زنجیره ارزش

زینلی پیرامون فرآوری گیاهان دارویی اظهارداشت: وزارت جهاد کشاورزی مشکل احداث واحدهای کوچک (در اراضی کشاورزی) را برطرف ساخته و واحدهای خشک کردن مشکلی ندارند، اما بررسی ها نشان می دهد که در زمینه محصولات میانی مشکلاتی وجود دارد؛ محصولاتی که مثلا در کنار بوجاری نیاز به ضد عفونی دارد تا انها را بتوان در کارخانه ها مصرف کرد که در این زمینه نیز برنامه ریزی هایی انجام شده و تصمیم بر آن است تسهیلات به طرح هایی داده شود که زنجیره ارزش کامل تر شود.

به گفته وی، برای تخصیص تسهیلات، اولویت به کشت و یا فراوری گیاهانی داده خواهد شد که کمبود وجود دارد و باید در کشور، سطح زیر کشت آنها توسعه داده شود تا نیاز داخلی کشور رفع شود.

زینلی تصریح کرد: مهمترین مساله ای تراز تجاری گیاهان دارویی است که الان 300 درصد یعنی سه برابر به نفع ایران است و اکنون 450 میلیون دلار صادرات این بخش است و 150 میلیون دلار هم مصرف داخلی است.

لزوم تحقیقات کاربردی در حوزه گیاهان دارویی

مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به بحران آب در کشور گفت: کم آبی آب باعث کاهش عملکرد گیاهان دارویی است و از طرفی هم تحقیقات زیادی در حوزه کشت و تولید گیاهان دارویی انجام نشده، و مشکل این است که دانشگاه های ایران در این حوزه برنامه ای ندارند؛ تدریس می کنند و دانشجو فارغ التحصیل می کنند، تز و پایان نامه و مقاله می نویسند، اما همه اینها هیچ کمکی به این بخش در برنامه ریزی، سیاستگذاری و اجرا نمی کند.

وی افزود: سال زراعی جاری برای نخستین بار تسهیلات برای اصلاح خاک پرداخت شد؛ به دلیل فقر خاک و بحران آب باید برای رونق بخش کشاورزی و تقویت اقتصاد خانوارهای روستایی، به طرف اصلاح الگوی کشت و توسعه کشت گیاهان دارویی حرکت کنیم.

زینلی یاداور شد: مناطقی که آب و کود کافی داشته اند، متوسط عملکرد تولید زعفران 10 الی 12 کیلوگرم در هکتار شده و در برخی مناطق هم کشاورزان توانسته اند 20 و یا 30 کیلو گرم در هکتار برداشت محصول زعفران داشته باشند.

براساس یک برنامه 10 ساله قرار است 20 گونه گیاه دارویی در 500 هزار هکتار از اراضی و مراتع کشت و تولید شود.

منبع: ایرنا