علی رضاقلی، تحلیلگر علوم انسانی در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد:
دانشکده‌های اقتصاد ایران، توان کمک به تحقق رفاه و عدالت را ندارند/ لشگرکشی آمریکا برای 25 درصد منافع خلیج فارس است/ در اقتصاد ما دکل نفتی که وجود ندارد را می‌توان خرید و فروخت
براساس یکی از نوشته‌های نورث آنچه او را نسبت به اقتصاد حساس کرد این بود که چه باید کرد تا رنج بشر کاهش یابد؟ بنابراین او باید به کشورهایی متمرکز می‌شد که رنج بیشتری می‌بردند و به نظرم یک نیم چه نگاه سوسیالیستی یا نیم چه چپی هم در دل نورث شکل گرفته بود.
اعتمادآنلاین| علی رضا قلی، یک کارشناس علوم انسانی اظهار داشت: ساختارهای بیرونی، موثر بر عملکرد اقتصاد هستند و این نهادها مشوق انسان در انتخاب هستند مثلاً آنها می‌گویند که با ایجاد بانک می‌توان دزدی کرد، یا دکل نفتی که وجود ندارد را می‌توان خرید و فروخت و ده‌ها اقدام دیگر. بنابراین اگر نهادهای باشند که ما را کنترل کنند دیگر شاهد اقدامات خلاف نخواهیم بود.
علی رضاقلی در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد با اشاره به کتاب «فهم فرآیند تحول اقتصادی» اثر داگلاس نورث گفت: براساس یکی از نوشته‌های نورث آنچه او را نسبت به اقتصاد حساس کرد این بود که چه باید کرد تا رنج بشر کاهش یابد؟ بنابراین او باید به کشورهایی متمرکز می‌شد که رنج بیشتری می‌بردند و به نظرم یک نیم چه نگاه سوسیالیستی یا نیم چه چپی هم در دل نورث شکل گرفته بود.
وی ادامه داد: وقتی او وارد حوزه‌ی اقتصاد می‌شود، تمرکز خود را بر روی عوامل تغییر و توقف در اقتصاد معطوف می‌کند و به دنبال پاسخ این پرسش است که چرا اقتصاد کشورهایی مانند آلمان و انگلستان یک دوران توقف و رکود داشتند؟ و چرا در زمان‌های دیگر به جلو حرکت کرده‌اند؟ و چرا اقتصادهای دیگر نمی‌توانند به جلو حرکت کنند و اگر حرکت کنند دوباره به عقب بازمی‌گردند؟ و به نظرم اگر این موضوعات را به اقتصاد ایران منتقل و سوالات بومی شود، بهتر می‌توان به پاسخ رسید.
این کارشناس علوم انسانی با تاکید بر اینکه در فرآیند توسعه، کشورها باید منفرداً بررسی شوند، گفت: نهادهای رسمی و غیررسمی بر اقتصاد تاثیرگذار هستند یعنی ساختارهای بیرونی، موثر بر عملکرد اقتصاد هستند و این نهادها مشوق انسان در انتخاب هستند مثلاً آنها می‌گویند که با ایجاد بانک می‌توان دزدی کرد، یا دکل نفتی که وجود ندارد را می‌توان خرید و فروخت و ده‌ها اقدام دیگر. بنابراین اگر نهادهای باشند که ما را کنترل کنند دیگر شاهد اقدامات خلاف نخواهیم بود.
رضاقلی تصریح کرد: مثلا در کشور آلمان اگر تصادفی غیرواقعی یا صحنه‌سازی تصادف اتومبیل برای اخذ بیمه صورت بگیرد بر اساس قانون دیگر نمی‌توان اتومبیل را بیمه کرد. یعنی این نهادها به گونه‌ای برخورد می‌کنند که فرد جرأت خلاف ندارد. این ساختار انگیزشی را حقوق مالکیت کارآمد یا ناکارآمد تعریف می‌کند و حقوق مالکیت را نیز دولت تعریف می‌کند، بنابراین اینکه من دزدی کنم یا نکنم مربوط به این است حقوق مالکیت از سوی دولت چگونه تعریف شده باشد.
نویسنده کتاب «جامعه شناسی نخبه‌کشی» با بیان اینکه برای بررسی مشکلات اقتصادی ایران باید نگاه تاریخی داشته باشیم، گفت: با این کار می‌توان نقاط کلیدی فراز و فرود اقتصاد ایران را پیدا کرد. بحث جدی نهادگراها این است که ما به مسیر وابسته هستیم یعنی انتخاب‌های گذشته بر انتخاب‌های فعلی و انتخاب‌های فعلی بر انتخاب‌های آتی تأثیرگذار هستند. با بررسی تاریخ کشور می‌توانن گیرهای اقتصاد را پیدا کرد و متأسفانه دانشکده‌های اقتصاد ما با تاریخ ایران فاصله دارند و با این شرایط امکان ندارد آنها به کمکی به اقتصاد، سیاست، رفاه و عدالت داشته باشند.
رضاقلی خاطرنشان کرد: داگلاس نورث به بررسی دو موضوع تاکید دارد؛ نخست آنکه باید دانست فرایند تحول چگونه است؟ یعنی نباید با تعدیل قیمت ارز، جیب مردم را بزنیم و بعد بگوییم اگر دلار 14 هزار تومان شود وضع شما نیز خوب خواهد شد، باید دانست با اینگونه اقدامات نمی‌توان به توسعه دست یافت. نکته دوم مورد تاکید نورث این است که در این فرایند چه کسانی ذی‌نفع هستند، یعنی مسئولان از روی ناآشنایی به دنبال توسعه کشور نیستند یا منافع آنها این اجازه را نمی‌دهد و در تحلیل‌ها نیز نمی‌توان این ذی‌نفعان را نادیده گرفت.
وی با اشاره به تاثیر حقوق مالکیت در فرایند توسعه گفت: نورث باور دارد که حقوق مالکیت دوپاره است یعنی اگر آن براساس منافع رعیت تعریف شود نتایج متفاوتی خواهد داشت با زمانی که در راستای منافع حاکمان باشد. البته بنده عمدا از واژه رعیت استفاده کردم چون باور دارم هنوز ایرانیان شهروند نشده‌اند و رعیت هستند. یعنی اگر حقوق مالکیت به نفع توده مردم تعریف شود بسترساز رشد و شکوفایی است همانند آنچه در انگلستان روی داد و اگر به نفع حاکمان باشد رعیت بی‌انگیزه خواهد شد و بسط اقتصاد نیز غیرممکن.
وی یادآور شد: ما دیدیم وقتی در انگلستان حقوق مالکیت معنوی تثبیت شد سرمایه‌های وجودی و پولی فوران کرد بطوریکه نرخ بهره از 13 درصد به 3 درصد کاهش پیدا کرد. البته دفاع حاکمان در این میان نیز بسیار مهم است، مثلا الان از اقتصاد آمریکا چه کسی دفاع می‌کند؟ همان‌هایی که طراحی می‌کنند 25 درصد منافع خلیج فارس برای آمریکاست بنابراین با تیر، تفنگ و ناوجنگی و بمب‌انداز، می‌آیند تا آن منافع را برداشت کنند.
وی متذکر شد: اگر نگاه تاریخی به اقتصاد ایران داشته باشیم قادر به درک این موضوع خواهیم بود که چرا این تعداد بانک خصوصی کنار هم وجود دارد، این بانک‌ها که ملی بودند، چه کسانی اینها را خصوصی کردند؟ چه کسانی این قانون را تصویب کردند؟ که امروز شاهد فساد و زیان این بانک‌ها هستیم. باید توجه داشت در اقتصاد رقابت با غارت متفاوت است، یعنی در رقابت با تلاش و اصلاح اطلاعات و به صورت مسالمت‌آمیز به دنبال ثروت هستیم اما در غارت از عوامل غیرمسالمت‌آمیز استفاده می‌کنیم تا دارایی دیگران که ربطی به ما ندارد را بگیریم.
منبع:ایلنا
دیدگاه تان را بنویسید