ارزیابی حسین خزلی خرازی، فعال بورس، درباره چشم‌انداز بازار سرمایه در کشور در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین»:
سایه سیاست بر بازار سرمایه سنگینی می‌کند/ تنها 7 درصد از تامین مالی اقتصاد ایران از سوی بورس است/ روزانه رقمی حدود 900 هزار میلیارد تومان ارزش بازار بورس و فرابورس است
برخی از دست‌اندرکاران بازار سرمایه می‌گویند این بازار تحت تاثیر تکانه‌های تحولات سیاست داخلی و خارجی، با افت‌وخیز مواجه شده و این اتفاق غیرقابل انکار است، اما در مقابل، عده‌ای دیگر از آگاهان اقتصادی می‌گویند روند سود و زیان بورس از ذات این بازار که انتظاری است، نشأت می‌گیرد.
اعتمادآنلاین| فرشته بهروزی‌نیک- بازار سرمایه از نفس افتاده است؟ این پرسش این روزها به دفعات از سوی سرمایه‌گذاران شنیده می‌شود. اظهارنظرها در پاسخ به این سوال متفاوت است؛ برخی از دست‌اندرکاران بازار سرمایه می‌گویند این بازار تحت تاثیر تکانه‌های تحولات سیاست داخلی و خارجی، با افت‌وخیز مواجه شده و این اتفاق غیرقابل انکار است، اما در مقابل، عده‌ای دیگر از آگاهان اقتصادی می‌گویند روند سود و زیان بورس از ذات این بازار که انتظاری است، نشأت می‌گیرد و ارتباطی با تحولات بیرونی ندارد. حسین خزلی خرازی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه، در این‌باره گفت: باید واقع‌بین و آگاه بود تا زمانی که روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران با دیگر کشورها اصلاح نشود، نمی‌توان انتظار داشت بازار سرمایه رونق بگیرد.
مشروح گفت‌و‌گوی این فعال بازار سرمایه با اعتمادآنلاین به شرح زیر است:
*موانعی که بر سر راه بازار سرمایه در ایران وجود دارد چیست؟ بحث تنش و روابط بین ایران و آمریکا و بحث‌های سیاسی‌ای که پیش آمده، چه داخلی چه خارجی، اولین تاثیر خود را در بورس می‌گذارد. این تاثیرات چه هستند و راهکار کاهش ضربه‌هایی که به این بازار وارد می‌شود چیست؟
خیلی راحت بگویم، راهکاری وجود ندارد! نه تنها در ایران، در هیچ کشوری، بازار سرمایه بی‌تاثیر از اتفاقات بیرونی نیست؛ برای مثال وقتی بلایای طبیعی مثل سیل، زلزله و... رخ می‌دهد بر شاخص‌های جهانی در بازار سرمایه اثر می‌گذارد.
در همه جای دنیا هم این اتفاق می‌افتد؛ برای مثال وقتی میان آمریکا و چین تنش تجاری ایجاد می‌شود، ارزش سهام در بورس چین نزول پیدا می‌کند یا وقتی اقتصاد روسیه تحریم شد، به شدت قیمت سهام در بورس مسکو پایین آمد.
*یعنی این اتفاق‌ها واکنش طبیعی سرمایه‌گذاران به امنیت سرمایه‌گذاری در یک کشور است؟
بله. یک واکنش عقلایی سرمایه‌گذاری است. تنها راه این است که اجازه ندهیم تنش‌های قابل پیشگیری رخ دهد و بتوانیم به سرمایه‌گذاران اطمینان خاطر بدهیم. طبیعی است سرمایه‌گذاران وقتی اطمینان خاطر و آرامش نسبت به آینده داشته باشند، واکنش‌های آرام‌تری دارند.
*با این حساب، ارزیابی شما از وضعیت عملکرد بازار سرمایه در ایران، به خصوص طی ماه‌های گذشته که سرعت تحولات سیاسی بیشتر بوده، چیست؟
وضعیت عملکرد شرکت‌ها در پایان سال 97- که این روزها فصل مجامع‌شان است- و گزارش‌های سه‌ماهه 98، خوب و بعضاً خیلی خوب گزارش شده است. بنابراین شرکت‌ها و خودِ بورس از لحاظ درون و درون‌زایی، پتانسیل سرمایه‌گذاری را دارند. اما ممکن است از لحاظ بیرونی و امنیت روانی سرمایه‌گذاران تنش‌هایی وجود داشته باشد که مانع رونق این بازار شود.
*راهکار این امنیت خاطر دادن چیست؟
ایجاد آرامش، عدم تنش، عدم درگیری، عدم ثبات در تصمیم‌های سیاسی، ثبات در تصمیم‌های اقتصادی و اعتقاد به ضرورت عملکرد مثبت بازار سرمایه برای ایجاد رونق اقتصادی.
*پس می‌توانیم بپذیریم که سایه سیاست همیشه روی بازار سرمایه بوده، چه ایران چه کشورهای دیگر؟
بله. کاملاً در همه دنیا این روند وجود دارد. هر تصمیم سیاسی، هر تصمیم امنیتی، هر پدیده روابط بین‌المللی، بلافاصله اثر خود را در بازارهای مالی می‌گذارند. طبیعی است که در سال‌های گذشته هر زمان اخبار تحریم و تنش آمد، بازار برای مدت کوتاهی از نفس افتاد، اما چون راه برون‌رفت پیدا شد منفی بودن را جبران کرد و دوباره مثبت شد.
*در این‌باره بیشتر توضیح می‌دهید؟
سال 91 که تحریم‌ها شدت یافت، تاثیر تحولات سیاسی و اقتصادی بر این بازار مشاهده شد، اما در همین مدت نیز بورس رشد شدیدی را، حتی در اوج تحریم‌ها در سال 90 و 91، تجربه کرد. به این دلیل که قیمت ارز به شدت رشد کرده بود. وقتی هم برجام تصویب شد، یک استارت آرامش و فضای آرام و احساس گشایش در کل اقتصاد ایران شکل گرفت و مجدداً از سال 94 بورس رشد خوبی کرد. پس از آن در سال 97 هم به دلیل رشد شدید قیمت ارز و رشد فروش ریالی و ارزش جایگزینی صنایع و کارخانه‌ها، بازار سرمایه به صورت متوالی سبزپوش بوده است.
همچنین سال 98 مردم به دلیل اینکه در بازارهای دیگر خیلی امکان سودآوری نداشتند، استقبال از بازار سرمایه تاکنون خوب گزارش شده است. خوشبختانه عملکرد شرکت‌ها هم خوب بوده، البته تداوم این روند بستگی به تحولات سیاسی در آینده دارد. اگر ثبات اقتصادی، ثبات در تصمیم‌ها و آرامش وجود داشته باشد، بازار سرمایه قطعاً پتانسیل رشد را دارد.
*آیا می‌توانیم برای بازار سرمایه و حجم نقدینگی هزار و 800 هزار میلیارد تومانی، رابطه‌ای تعریف کنیم؟
به طور میانگین، روزانه رقمی در حدود 900 هزار میلیارد تومان ارزش این دو بازار بورس و فرابورس است. بنابراین رقمی در حدود 50 درصد نقدینگی کشور به واسطه ارزش دو بورس است.
*این سهم‌ها باید بیشتر باشد یا کمتر؟
من نمی‌توانم در مورد سهم‌های آینده اظهارنظر کنم، معمولاً هم از پیش‌بینی فرار می‌کنم.
*منظور، سهم بازار سرمایه از جذب و هدایت سرمایه‌های خرد و کلان در کشور است...
در بورس‌های کشورهای پیشرفته دنیا صد درصد روند جذب نقدینگی مربوط به بازار سرمایه است، بنابراین بورس ما هنوز خیلی جای رشد دارد.
*آیا این رشد امکان‌پذیر است؟
بله، هنوز شرکت‌های بسیار زیادی بیرون بورس هستند؛ دولتی، بخش عمومی، وابسته به تامین اجتماعی، صندوق‌های بازنشستگی، وابسته به آستان‌های مقدس، وابسته به بانک‌ها، هنوز دولت شرکت‌های متعددی دارد که آنها را به بخش خصوصی واگذار نکرده است. دولت می‌تواند این شرکت‌ها را به بورس اضافه کند تا مردم بتوانند سرمایه‌گذاری کنند. شرکت‌ها بعضاً شرکت‌های خیلی خوبی هستند. شرکت‌های بخش خصوصی خوبی داریم که هنوز به بورس نیامده‌اند، بنابراین بازار سرمایه ما هنوز خیلی جای رشد دارد. مطالبی که گفته شد از لحاظ ارزش بازار بود، از لحاظ تامین مالی در پایان سال 97، هفت درصد تامین مالی اقتصاد ایران توسط بازار سرمایه و 93 درصد توسط بانک‌ها انجام شده است. این نسبت نیز به شدت قابل رشد است؛ یعنی بازار سرمایه می‌تواند تا 40، 50 درصد تامین مالی اقتصاد ایران را انجام دهد که عدد خیلی بزرگی خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید