ماجرای بانک‌های بدهکار و طلبکار 

اعتمادآنلاین| ‌ فرشته بهروزی‌نیک- اضافه‌برداشت‌ها موجب شده بانک‌ها رقم 117 هزار میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهکار شوند. حالا بانک‌های خصوصی در حالی به بدهکارانی بزرگ تبدیل شده‌اند که خودشان رقمی در حدود 218 هزار میلیارد تومان از دولت و مردم طلبکار هستند.

مدتی است بانک مرکزی در تلاش برای کند کردن روند اضافه برداشت بانک‌هاست، از سوی دیگر دولت در صدد است هرچه سریع‌تر بدهی خود را به بانک‌ها پرداخت کند، اما این 2 هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده‌ و به گواه آگاهان اقتصادی، هنوز در مرحله آزمون و خطا قرار دارند.

اما دلیل استقراض پی‌درپی بانک‌ها از بانک مرکزی چیست؟ چرا با وجود انتقاد مسئولان بانک مرکزی و هشدار آگاهان اقتصادی، بدهی بانک‌های خصوصی به بانک مرکزی سال به سال بیشتر می‌شود؟

در حال حاضر بانک‌ها با قفل شدن بیش از 50 درصد منابع مالی خود مواجه هستند و توان تامین کامل هزینه‌هایی را که بر عهده آنها قرار دارد ندارند. دلیل این اتفاق هم روشن است؛ وجود بیش از 100 هزار میلیارد تومان معوقات بانکی، بدهی بیش از 200 هزار میلیارد تومانی دولت به بانک‌ها و البته سرمایه‌گذاری‌ای که خود آنها در بنگاه‌داری و ساخت‌وساز انجام داده‌اند عاملی شده تا بخش قابل توجهی از منابع‌شان خارج از دسترس باشد و برای تامین منابع لازم از مسیر اصلی خود منحرف شوند.

از سوی دیگر، مدیران ارشد بانکی دلیل این رشد را چند موضوع اصلی عنوان می‌کنند؛ از جمله تعهداتی که بانک‌های خصوصی نسبت به پیمانکاران و پروژه‌های عمرانی دارند و باید برای تامین مالی آن اقدام کنند.

مورد دیگر، تسهیلات تکلیفی است که بر عهده بانک‌ها قرار دارد و ملزم به پرداخت آن هستند؛ همچنین مجموعه فشاری که بر شبکه بانکی به عنوان تامین‌کننده اصلی منابع مالی اقتصاد ایران وجود دارد. در مجموع به نظر می‌رسد این شرایط موجب شد برای تامین این هزینه و در سوی مقابل، به خاطر تنگنای مالی شدیدی که با آن مواجه‌اند، دست به اضافه‌برداشت از بانک مرکزی بزنند.

ادامه این روند، یعنی افزایش اضافه‌برداشت‌های بانک‌ها از بانک مرکزی، خطر افزایش پایه پولی را برای اقتصاد ایران در پی دارد؛ اگر پایه پولی بالا برود، تورم هم به دنبال آن خواهد آمد.

در این شرایط باید منتظر ماند و دید بانک مرکزی با کدام تدبیر می‌تواند اوضاع مالی بانک‌ها را به گونه‌ای کنترل کند که نیازی به استقراض‌های چندباره نداشته باشد؟