آیا بنزین گران می‌شود؟/ راه دشوار دولت برای جبران کسری بودجه/ ساختارهای معیوب چوب لای چرخ اقتصاد کشور گذاشته است

اعتمادآنلاین| ‌ فرشته بهروزی‌نیک - اینکه آمارها می‌گویند دولت تا پایان سال جاری رقمی در حدود 50 تا 60 هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد، به تنهایی دلیل قانع‌کننده‌ای است تا برای خلاصی از این بی‌پولی به فکر گران کردن بنزین و دلار و اصلاح نظام مالیاتی و... بیفتد.

شوخی نیست، صحبت از بی‌پولی دولتی است که بر اساس آمارها، مجموع بدهی‌اش به بانک‌ها، بانک مرکزی و سازمان تامین اجتماعی رقمی بیش از 600 هزار میلیارد تومان است.

به همین دلیل بسیاری از آگاهان اقتصادی این پرسش را مطرح می‌کنند که دولت با بودجه یک هزارو 739 هزار میلیارد تومانی‌اش و با این حجم بدهی، چطور می‌خواهد اقتصاد کشور را به نحوی اداره کند که با ایجاد اشتغال پایدار از فشار مشکلات اقتصادی بر زندگی اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه بکاهد؟

در همین حال کارشناسان اقتصادی بارها به دولت هشدار داده‌اند که برای جبران کسری بودجه خود بر اساس دودوتا چهارتای اقتصادی عمل کند، نه دستپاچگی. اما دولت تا چه اندازه می‌تواند به هشدارهای کارشناسان در این باره توجه کند؟ آیا ساختارهای اقتصادی به دولت اجازه تصمیم‌گیری‌های منطقی می‌دهد؟

کارشناسان چه می‌گویند؟

در این باره اظهارنظرهای متفاوتی از سوی تحلیلگران اقتصادی وجود دارد. عده‌ای بر این باورند که برخی رفتارهای پوپولیستی مانع از آن شده که تصمیم‌های منطقی در اقتصاد ایران گرفته شود. مصداق رفتارهای پوپولیستی دولت‌ها در اقتصاد را می‌توان در تعلل افزایش قیمت بنزین مشاهده کرد.

ماجرا از این قرار است که طی سه دهه، قیمت انرژی در کشور به شیوه‌هایی کاملاً دستوری ارزان نگه داشته شد. بماند که سوخت ارزان‌قیمت در هر 138 دقیقه رقمی در حدود 277 میلیون تومان سود به جیب قاچاقچیان ریخت و موجب شد دولت برای جبران کسری بودجه ناشی از ارزان بودن قیمت انرژی به شیوه‌های غیرکارشناسی این کمبود درآمد را جبران کند؛ قیمت دلار را بالا ببرد، نرخ جریمه‌های رانندگی را افزایش دهد یا رقمی هنگفت از بانک مرکزی استقراض کند که توان بازپرداختش را هم نداشته باشد.

گران شدن بنزین؛ آشوب دولت

اکنون به نظر می‌رسد دولت می‌خواهد بنزین سهمیه‌ای را به قیمت 600 تومان عرضه و قیمت بنزین آزاد را بین 1500 تا 2 هزار تومان کند. اما گویا این تصمیم با مخالفت کمیسیون انرژی مجلس مواجه شده است.

همین چند روز پیش احمد امیرآبادی، عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی، در اظهارنظری گفته بود: مجلس بارها مخالفت خود را مبنی بر افزایش قیمت بنزین اعلام کرده و حالا که دولت از اصرار خود ناامید شده، سراغ شورای هماهنگی سران قوا رفته است.

به گفته این نماینده مردم در خانه ملت: «اگر هم قرار است این مهم رخ دهد، باید طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها منابع حاصل از آن به مردم بازگردانده شود.» همین اظهارنظر نشان می‌دهد به دلیل اتخاذ تصمیم‌های غیرکارشناسی طی سال‌های گذشته درباره بنزین، حالا شرایط برای اجرای سیاست‌های کارشناسی‌شده هم مهیا نیست.

چراکه در همه سال‌های گذشته بنزین به موضوعی سیاسی تبدیل شد که کوچک‌ترین تصمیم‌گیری‌ای درباره آن نه تنها موجب بحران‌های اجتماعی می‌شود بلکه معیشت اقشار آسیب‌پذیر را که نبض اقتصادشان به نوسان قیمت بنزین بستگی دارد، به خطر می‌اندازد. حالا باید منتظر ماند و دید دولت چه تدبیری برای این منطقی‌ترین ابزار تامین کسری بودجه خود خواهد اندیشید.