اقتصاد بدون نفت در چه شرایطی محقق می‌شود؟/ حذف یارانه انرژی فضای اقتصاد ایران را بر هم زد/ دولت صادرات گاز را در پیش خواهد گرفت

اعتمادآنلاین| ‌ بودجه یک هزار و 988 هزار میلیارد تومانی سال 99 قرار است منهای نفت باشد؛ یعنی کاهش وابستگی بودجه به نفت سال آینده کلید می‌خورد. برای اقتصادی که سال‌ها بر پایه پول نفت استوار بوده است، این کاهش وابستگی قدری دور از انتظار می‌نماید.

حالا آن‌طور که تحلیلگران اقتصادی می‌گویند توفیق یا شکست دولت در تحقق کاهش وابستگی اقتصاد به درآمدهای نفتی، بسیار زیاد به سیاست‌ها و تعیین منابع درآمدی خود برای سال آینده بسته است.

به نظر می‌رسد دولت برای سال آینده روی فروش گاز به ترکیه حساب باز کرده است. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت هنوز به درآمدهای پتروشیمی که کل سهام آن را به بخش عمومی واگذار نکرده دسترسی دارد، که البته رقم آن چندان قابل‌ توجه نیست.

به هر حال اگر دولت روی این درآمدها هم حساب کرده باشد، تغییر قیمت ارز در بودجه می‌تواند بین 30 هزار میلیارد تا 60 هزار میلیارد تومان به منابع ریالی دولت اضافه کند.

با این حال به تازگی رئیس سازمان برنامه و بودجه تغییر نرخ دلار دولتی از 4200 تومان به هشت هزار تومان را رد کرد و گفت سال آینده هم قرار است بودجه با نرخ دلار 4200 تومان بسته شود.

کاهش یارانه‌های انرژی

از شواهد پیداست که مسئولان اجرایی کشور قصد دارند یارانه‌های پنهان انرژی را کاهش دهند. این بخش از یارانه‌ها در اقتصاد ایران بنا بر آخرین برآوردها بیش از 2 سال بودجه عمومی کشور است.

به همین دلیل اگر به‌ فرض دولت کل این یارانه‌ها را حذف کند، به‌ راحتی می‌تواند کسری بودجه خود را پوشش دهد.

اما به نظر نمی‌رسد چنین اصلاحی اتفاق بیفتد و اصلاً در شرایط فعلی هم این امر ممکن نیست، چراکه آگاهان اقتصادی می‌گویند حذف شوک‌وار یارانه‌ها در شرایطی که اقتصاد ایران حال نزاری دارد به‌ شدت فضای حاکم بر اقتصاد کشور را بر هم خواهد زد.

از سوی دیگر تغییر در قیمت حامل‌های انرژی و کاهش یارانه‌های پنهان ناآرامی‌های خیابانی را به دنبال داشت؛ بنابراین به نظر می‌رسد دولت بیش از این مبادرت به تغییر نرخ حامل‌های انرژی نکند. دولت شاید تنها روی عواید ناشی از کاهش مصرف بنزین و صادرات آن به کشورهای همسایه حساب باز کند، که به گفته کارشناسان، این مبلغ حداکثر می‌تواند رقمی حدود 20 تا 30 هزار میلیارد تومان در یک سال باشد.

با همه این اوصاف باید منتظر ماند و دید دولت چگونه خواهد توانست اقتصاد تک محصولی خود را برای سال 99، بدون درآمدهای نفتی اداره کند.