سهم حمل ونقل از قیمت تمام شده کالا در ایران حداقل 12 درصد است

اعتمادآنلاین| مسعود پل‌مه، دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران، 28 آذرماه در اولین همایش ملی ترانزیت و حمل و نقل بین المللی در مسیر توسعه اقتصادی در اتاق بازرگانی استان گفت: جغرافیای سیاسی جمهوری اسلامی ایران در برگیرنده مزیت‌های مطلق و رقابتی بسیاری است، از جمله مهمترین آنها را می‌توان به موقعیت سوق‌الجیشی ایران در نقشه خاورمیانه از نظر قابلیت تبدیل به هاب‌لجستیکی به منظور ایجاد ارتباط تجاری بین منطقه آسیا و بخشی از افریقا با قاره اروپا، ارتباط زمینی، دریایی و نیز همسایگی با 15 کشور و وجود عقبه مواصلاتی 12 کشور محصور در خشکی اشاره کرد.

90 درصد زمان گردش کالا، در فرایندهای لجستیکی طی می‌شود

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران بیان کرد: اهمیت لجستیک از آنجا نشات می‌گیرد که علاوه بر تامین نیازهای در زنجیره تامین داخلی کشور، نقش اساسی در برقراری جریان‌های تجارت بین‌المللی، با رویکرد ترانزیت پایدار دارد، طبق برآوردهای مستند، 90 درصد زمان گردش کالا، در فرایندهای لجستیکی طی می‌شود و این چرخه نشانگر نقش بسیار بالای لجستیک در مبادله کالا و به خصوص رقابت‌پذیری بنگاه‌های لجستیکی در بازارهای جهانی است.

پل‌مه خاطرنشان کرد: خدمات لجستیکی حاصل از مدیریت هوشمند و رقابتپذیر، زمانی حایز اهمیت است که کارآمدی خود را در امکان ارسال و دریافت کالا با بالاترین قابلیت اطمینان در طراحی شبکه‌ای، دسترسی به تمامی فرآیندهای ارزش‌افزوده با کمترین میزان تأخیر، کاهش هزینه و حداقل‌ترین میزان آسیب‌دیدگی را فراهم کند.

وی اضافه کرد: ترانزیت یکی از مهم‌ترین مصادیق وابسته به پارامترهای پیش گفته است. پیداست که جایگاه و جغرافیای سیاسی ایران در تحقق و تداوم ترانزیت کالاهای مورد نیاز کشورهای همجوار و وابسته چه منافعی را در پی خواهد داشت. به لحاظ درآمدزایی، اشتغال‌زایی و چه از لحاظ ایجاد روابط اقتصادی مستحکم و نیز وابستگی سیاسی با دیگر کشورهای منطقه از بدیهی ترین منافع این رویکرد اقتصادی خواهد بود.

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران تصریح کرد: از سوی دیگر، لجستیک خود می‌تواند به عنوان یک صنعت مستقل، پیشران اشتغال‌زایی و درآمدزایی سایر حوزه‌های کسب وکاری باشد. چنین صنعتی علاوه بر تامین نیاز بنگاه‌های داخلی، قادر به ارایه خدمات زنجیره‌ای برای طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های تجاری در سطح کشور، منطقه و جهان، از گذرگاه ترانزیت کشور خواهد بود.

پل‌مه در خصوص وضعیت ایران از لحاظ لجستیکی عنوان کرد: ایران به لحاظ ژئوپلیتیکی جزء معدود کشورهای است که موقعیتی استثنایی در منطقه و حتی جهان دارد و به طور بالقوه یک کشور تجاری لجستیکی محسوب می‌شود. خوشبختانه با تلاش‌های صورت گرفته، جایگاه لجستیکی ایران دارای رشد صعودی بوده و با 32 پله ارتقاء به رتبه 64، دست یافته است. اما این جایگاه به لحاظ عملکرد لجستیکی با آنچه مناسب و ایده آل جمهوری اسلامی ایران است فاصله بسیاری دارد.

ایران در زمره کشورهای با عملکرد نسبی لجستیکی طبقه بندی می شود

وی ادامه داد: بانک جهانی، کشورها را از نظر شاخص عملکرد لجستیکی، به گروه‌های کشورهای برتر لجستیکی، لجستیک منسجم و پایدار، عملکرد نسبی در لجستیک و لجستیک ضعیف، طبقه‌بندی می‌کند. بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی، ایران در زمره کشورهای با عملکرد نسبی لجستیکی طبقه بندی می شود. این گروه عمدتا شامل کشورهای با درآمد متوسط و پایین است که با محدودیت‌های لجستیکی، به ویژه در بعد قوانین مواجه هستند.

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران گفت: رقبای لجستیکی ایران در منطقه نظیر امارات با رتبه 11، قطر با رتبه 30 در گروه کشورهای برتر لجستیکی قرار داشته و ترکیه با رتبه 46 در گروه کشورهای لجستیک منسجم و پایدار قرار می‌گیرد. بر اساس نتایج زیرشاخص‌های عملکرد لجستیکی، علی رغم وجود پتانسیل های بلامنازع، بهترین رتبه ایران در میان شش زیرشاخص، رتبه 60 در تحویل به موقع کالاست. به بیان دیگر، علی رغم برخورداری ایران از مزیت‌های متعدد لجستیکی و زیرساخت‌های لجستیکی نسبتا مناسب نظیر جاده، ریل، بندر و فرودگاه، این بخش در ایران از کارایی مناسبی برخوردار نیست و به مفهوم ناکارآمدی مسیرهای ترانزیتی کشور خواهد بود.

پل‌مه بیان کرد: طبق برآوردهای مستند و میدانی صورت گرفته، سهم حمل ونقل از قیمت تمام شده کالا در ایران حداقل 12 درصد است در حالی که میانگین جهانی این رقم 6 درصد است. این امر موجب افزایش قیمت‌تمام شده کالاهای ترانزیتی در بازارهای مصرف و ایجاد تقاضا در مسیرهای جایگزین و اقتصادی شده است. همچنین آمارها نشان از تنزل شدید سهم و نقش جمهوری اسلامی ایران در صنعت ترانزیت منطقه دارد.

وی اضافه کرد: این درحالی است که همسایه شمالی دریای خزر به کشور قزاقستان دارنده رتبه 9 صادراتی گندم با حجم 11 میلیون تن و رتبه یک صادرات آرد و از جمله تامین کنندگان نیاز کشورهای جنوبی خلیج فارس است، حال سوال این است که این کشور چه میزان گندم و آرد را از جمهوری اسلامی ایران ترانزیت می‌کند؟ پاسخ ، کلمه هیچ است.

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران اظهار کرد: شاخصه‌های یک بخش لجستیکی مدرن در کشور، تنها شامل مجموعه پیشرفته‌ای از زیرساخت‌های حمل‌نقل وجابجایی‌ها نیست. اکنون آنچه مهم است، چگونگی هماهنگ نمودن این زیرساخت‌ها و ارایه خدمات لجستیکی واجد ارزش افزوده به مشتریان با محوریت بخش خصوصی و مبتنی بر رقابت آزاد است.

پل‌مه تصریح کرد: برخی از مهمترین مصادیق مدرنیزه شدن بخش لجستیک که در حال حاضر حتی رقبای لجستیکی ایران در منطقه نیز به این سمت در حال حرکت هستند، عبارتند از ایجاد انواع هاب‌های لجستیکی نظیر بنادر خشک و مراکز لجستیکی با هدف ایجاد یکپارچگی زیرساخت‌های حمل‌ونقل و بهره‌گیری از اقتصاد به مقیاس شیوه‌های کم‌هزینه‌تری نظیر حمل ریلی، توجه ویژه به حمل و نقل کانتینری، حمل و نقل چند وجهی و سوآپ.

وی ادامه داد: همچنین به کارگیری سیستم‌های ردیابی و رهگیری کالا و تبادل خودکار اطلاعات کالا در شبکه لجستیکی به ویژه مبتنی بر استاندارد GS1 که مورد اقبال بسیاری از کشورهای جهان واقع شده است از دیگر مصادیق مورد نظر است.

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران با طرح این سوال که بخش خصوصی در کدامیک از این موارد امکان ورود و فعالیت دارد، خاطرنشان کرد: چهره لجستیکی در منطقه و جهان به سرعت در حال تغییر است و در صورت غفلت ما، دیری نخواهد پایید که حتی کشورهایی که رقیب جدی برای ما محسوب نمی‌شوند، از ما پیشی گرفته و اندک سهم ترانزیتی کشور را تصاحب نمایند.

پل‌مه گفت: کشور امارات به عنوان پیشتاز لجستیکی منطقه با ایجاد شهر لجستیکی دوبی، مدت‌ها پیش حرکت خود را به سمت ایجاد زیرساخت‌ها و خدمات لجستیکی نوین آغاز کرده است . کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس همچون عربستان سعودی، قطر و عمان به سرعت در حال مدرنیزه‌کردن بخش لجستیکی خود هستند. کشور ترکیه نیز به طور جدی در این حوزه برنامه‌ریزی کرده و شرکت‌های لجستیکی طرف سوم و چهارم در آن در حال گسترش و فعالیت هستند.

وی افزود: همچنین این کشور ایجاد مراکز لجستیکی با مقیاسهای مختلف، به ویژه در مجاورت بنادر تجاری مهم را در برنامه‌های توسعه‌ای خود جای داده است، پاکستان مهمترین رقیب لجستیکی ما، به سرعت در حال تجهیز و تکمیل زیرساخت‌های لجستیکی و ایجاد کریدورهای ترانزیتی است.

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران عنوان کرد: سرمایهگذاری 46 میلیارد دلاری چین در پاکستان در افق مگا پروژه (OBOR) تهدیدی بسیار جدی فراروی ما خواهد بود. طرح بلند پروازانه یک کمربند، یک جاده با هدف تحقق امپراطوری اقتصادی چین و با رویکرد بازسازی جاده‌ ابریشم و به واقع احیاء کننده جاده ابریشم جدید برای ایجاد کریدورهای صادراتی محصولات چینی و دسترسی به قاره سیاه و اروپا از طریق ریل و دریا خواهد بود.کریدورهایی که اگر ما از هم اکنون علیرغم دیر شدن، سهم خود را از آن مطالبه ننمانیم تمامی عملیات ترانزیت ما را میبلعد.

پل‌مه تاکید کرد: جاده ابریشم جدید با اتکاء به دو مسیر اصلی با شرح بخش شمالی، چین را از طریق کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان و ازبکستان به روسیه و اروپا متصل می نماید. بخش جنوبی، چین را از طریق پاکستان به اقیانوس هند، جنوب آسیا و آفریقا وصل می‌کند و یک بخش فرعی برای تکمیل حلقه اتصال ترکمنستان به آذربایجان از طریق دریای خزر است.

وی اضافه کرد: کشورهای منطقه که هر یک در برابری با قابلیت‌ها و مزیت‌های کشور ایران، به نوعی بهره‌ای اندک از توانمندی و مزیتهای جغرافیایی بردهاند، در حال گسترش زیرساخت‌های ترانزیتی خود، در هر قالبی هستند و در آینده تهدیدی جدی برای کریدورهای ترانزیتی کشورمان هستند.

دبیرکل انجمن کشتیرانی ایران بیان کرد: طبق مطالعات جهانی، تغییرات در ساختار اجتماعی و اقتصادی جوامع بشری و پیشرفت‌های تکنولوژیکی، چندین روند عمده را در بخش لجستیک رقم خواهد زد. برخی از این روندها هم اکنون نیز محقق و در حال حرکت به سمت و سوی فعالیت و برخی دیگر، در مراحل اولیه شکل گیری و رشد قرار دارند.

منبع: ایسنا