کدام گشایش اقتصادی؟

اعتمادآنلاین| مهدی تقوی، در روزنامه تعادل نوشت: وقتی صحبت از گشایش اقتصادی در شرایط فعلی اقتصاد ایران مطرح می‌شود باید توجه داشت که هر حرف و سخن و برنامه‌ای باید بر اساس واقعیت‌ها صورت گیرد. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در طول تمام سال‌های گذشته بخش قابل توجهی از بار درآمدی دولت را با استفاده از منابع نفتی پاسخ داده‌ایم.

از این رو بررسی وضعیت در دهه‌های گذشته نشان می‌دهد که دولت‌های ایران هرگاه توانسته‌اند به منابع نفتی دسترسی داشته باشند، شرایط اقتصادی بهبودی نسبی پیدا کرده و هرگاه دسترسی به این درآمدها کاهش یافته، شرایط دشوار شده است. در ایران هرگز طرح کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی به شکل کامل اجرایی نشده و این معضلی است که ما همواره با آن رو به رو بوده‌ایم. در سال‌های اخیر با روی کار آمدن رییس‌جمهور جدید امریکا که به پیگیری سیاست‌های احمقانه مشهور است، بار دیگر تحریم‌هایی علیه اقتصاد ایران اجرایی و در صدر برنامه‌ها، کاهش درآمدهای نفتی دنبال شد.

هرچند در سال‌های قبل، تمام کشورهای قدرتمند جهان با نهایی کردن مذاکرات هسته‌ای به طرحی بین المللی رسیده بودند و تحریم‌ها لغو شده بود در این دوران اقتصاد ایران توانست نفسی تازه کند اما ترامپ با بر هم زدن قاعده برجام بار دیگر تحریم‌هایی جدید را شروع کرد و با توجه به تاثیرگذاری این دولت در فضای بین المللی، بسیاری از کشورها همکاری خود با ایران را قطع کردند. آمارها نشان می‌دهد که در ماه‌های گذشته بخش قابل توجهی از درآمد نفتی ایران کاهش یافته و تحت تاثیر این موضوع، دست دولت دز به دست آوردن درآمدهای ارزی جدید و تزریق آن به اقتصاد بسته شده است. از این رو به نظر می‌رسد، راهبرد ابتدایی ما باید صبر تا مشخص شدن نتیجه انتخابات امریکا باشد.

ترامپ نه به دنبال توافق است و نه منطق خاصی را دنبال می‌کند اما در صورتی که گزینه‌ای معقول‌تر در امریکا به قدرت برسد، می‌توان به بررسی‌های گزینه‌های دیگر نیز فکر کرد. در صحنه داخلی نیز بحث‌های زیادی مطرح است. در این تردیدی نیست که ما در مدیریت برخی حوزه‌ها و اجرای برخی سیاست‌ها اشتباه عمل کرده‌ایم و قطعا اصلاح عملکرد در این بخش‌ها می‌تواند قدری شرایط را بهبود ببخشد اما برای آنکه بتوان از یک گشایش جدی اقتصادی سخن گفت باید شرایط در سطح کلان و در فضای بینا حوزه‌ای متحول شود. وقتی با وجود تمام گمانه‌زنی‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی که در سال‌های گذشته انجام شده، همچنان اقتصاد ما به نفت وابسته است یا باید صبر کرد تا دوباره راه فروش نفت و به دست آوردن درآمدهای ارزی حاصل از آن باز شود یا باید طرحی ریخت که اقتصاد را متحول کند، راهکار دوم نیاز به برنامه‌ای بلندمدت و فراغت ذهن دارد که به نظر لااقل در شرایط ممکن دشوار به نظر می‌رسد و از این رو برای رسیدن به گشایش لااقل فعلا باید صبر کرد.

منبع: روزنامه تعادل