ضرورت یادگیری ریاضیات

اعتمادآنلاین| همزمان با ریزش اندک نرخ دلار، رییس کل بانک مرکزی هم بامداد دوشنبه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری حضور پیدا کرد و از این گفت که «اکنون نرخ ارز کنترل شده و به 20 هزار تومان رسیده و امیدواریم روی رقم 17 هزار تومان هم بیاید.» آقای همتی به صراحت گفت که «اعتقادی به ارزپاشی ندارد» اما بانک مرکزی «موظف به ممانعت از نوسانات بازار» است.

به گزارش اعتماد، آقای همتی در روزهایی این حرف‌ها را می‌زند که نرخ دلار با نیم نگاهی به اخبار مثبت مذاکرات وین و سیگنال‌های رفع تحریم، با کاهش اندکی روبه‌رو شده است. در واقع، نگاه کارشناسی این است که بدنه بازار ارز تحت تاثیر اخبار و رویدادهای بین‌المللی که «چشم‌انداز» بهتری را ارایه می‌دهد، نسبت به آینده خوش‌بین شده است. اما این خوش‌بینی موقتی است و تا جایی ادامه دارد که با واقعیت‌های اقتصادی ایران همخوانی داشته باشد.

واقعیت اقتصادی ایران می‌گوید حجم پول در پایان سال گذشته به 690 هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی نسبت به سال 98 نزدیک به 62 درصد رشد داشته است. با توجه به اینکه سال گذشته منابع ارزی قابل توجهی به کشور وارد نشده، می‌توان حدس زد عمده این تغییر در حجم پول، به دلیل «ایجاد پول» است. به این دلیل که دولت معادل ریالی ارز حاصل از فروش نفت (بخوانید ارز «توهمی») را پیش از آنکه به حساب بانک مرکزی بیاید، دریافت کرده و خرج می‌کند. در واقع، واقعیت اقتصادی می‌گوید: «سال گذشته به‌طور روزانه، 282 میلیارد تومان پول چاپ شده است.» اما پاسخ بانک مرکزی به انتقادات و نگرانی کارشناسان نسبت به حجم نقدینگی و چاپ پول چه بوده؟ 23 اسفند ماه سال گذشته، توییتر بانک مرکزی با هشتگ تمسخرآمیز «ضرورت یادگیری ریاضیات» خطاب به منتقدان نوشت: «وقتی به ‌دلیل مشکلات ساختاری متوسط رشد نقدینگی در بیست سال گذشته 6/27 درصد است...

ریاضیات پایه به ما می‌گوید هر سه سال نقدینگی دو برابر می‌شود؛ فرقی نمی‌کند سیاستگذار پولی چه کسی باشد.» در واقع در این توییت بانک مرکزی مسوولیت «حفظ ارزش پول ملی» را از خود سلب کرده و می‌گوید: «فرقی نمی‌کند چه شخصی در ساختمان فیروزه‌ای بانک مرکزی نشسته و هر سه سال همین می‌شود!» در فروردین ماه که موضوع استقراض دولت از بانک مرکزی رسما علنی شد، بانک مرکزی بار دیگر در توییتر خود این را نوشت: « تامین ریال از منابع بانک مرکزی، به پشتوانه ارزهای مسدودی، موجب رشد پایه پولی و نقدینگی می‌شود.

اما نکته: سیاستگذار پولی نمی‌تواند از قانون تمرد کند؛ بانک مرکزی نمی‌تواند از پرداخت‌های ریالی خودداری کند که طبق نص صریح قانون موظف به انجام آن است» در واقع در توییتی که دهم فروردین ماه زده شده، بانک مرکزی می‌گوید: «من هم موافقم که ارزش پول ملی با این کار پایین می‌آید.» اما «چاره‌ای ندارم و دستور داده‌اند و اجرا می‌کنم!» برگردیم به موضوع ارز. آقای همتی از 33 ماه پیش تاکنون که به بانک مرکزی آمده، درباره ارز و نوسانات دلار وعده‌هایی داده است.

او در سال گذشته، 25 بار درباره ارز، «وعده» داده که هیچ کدام محقق نشد و رسیدیم به مذاکرات وین و اندکی نوسان رو به پایین تا روابط عمومی و تیم رسانه‌ای بانک مرکزی که در این 33 ماه یک بار به خبرنگاران اجازه داده رو در رو از وی سوال کنند و البته اجازه انتشار پاسخ‌ها را هم نداده(!) به فکر «ماهی گرفتن از این آب گل آلود» بیفتند و «بانک مرکزی را مسوول کاهش نرخ ارز» بنامند.

سوال این است که اگر بانک مرکزی که وظیفه اصلی‌اش «حفظ ارزش پول ملی» است موفق شده پس از حدود یک‌سال، قیمت‌ها را اندکی بشکند؛ در زمانی که نرخ دلار به 32 هزار تومان نیز رسید و بازار با آشفتگی به حال خود رها شده بود؛ کجا بود؟ رییس کل بانک مرکزی در دو سال گذشته بارها، نرخ‌های فعلی ارز را غیر اقتصادی خوانده و بر تلاش بانک مرکزی برای حراست از ارزش پول ملی و کاهش نرخ ارز تاکید کرده، اما بازار بی‌توجه به صحبت‌ها و برنامه‌هایش به نوسان‌های پی در پی‌اش ادامه داده است و حالا که به دلیل افزایش خوش‌بینی‌ها به مذاکرات بین‌المللی، فروشنده‌ها در بازار ارز بیشتر شده‌اند؛ سر و کله تیم رسانه‌ای بانک مرکزی نیز برای «سند زدن این موفقیت» به نام بانک مرکزی پیش آمده است. حال آنکه باید گفت همچنان خبری از «افزایش ارزش پول ملی» نیست که اگر بود؛ مردم کوچه و بازار با چنین تورم سهمگینی روبه‌رو نبودند.