رقیبی به نام ترکیه

اعتمادآنلاین| براساس آمار اعلام‌شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، حجم تجارت خارجی کشور از 85 میلیارد و 54 میلیون دلار سال 1398 به 73 میلیارد و 891 میلیون دلار کاهش یافته که بر این اساس حجم تجارت خارجی کشور طی یک‌سال دچار کاهش چشم‌گیری شده است.

به گزارش اعتماد، در سال 1399 میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بالغ بر 113.7 میلیون تن به ارزش 25 میلیارد دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 15.1 درصدی در وزن و 14.6 درصدی در ارزش دلاری کاهش داشته است، همچنین میزان واردات کشور در این مدت با کاهش 5.8 درصدی در وزن و 11.7 درصدی در ارزش دلاری در مقایسه با مدت مشابه سال 1398 روبه‌رو بوده است.

عوامل تاثیرگذار بر افت تجارت خارجی چه بود؟

شریف نظام‌مافی، رییس اتاق بازرگانی ایران و سوییس بر این باور است که جز پاندمی کرونا عدم تصویب FATF و مشکلات ارزی باعث افت تجارت خارجی در سال گذشته شد.

نظام‌مافی درباره کاهش تجارت خارجی ایران در سال 1399 به «اعتماد» گفت: در مرحله اول باید گفت این میزان کاهش تجارت خارجی کشور از پیامدهای دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ بود که باعث فشار حداکثری به ایران و بلوکه شدن منابع ارزی کشور و عدم کارکرد مناسب بانک‌های ایرانی شد.

نظام‌مافی با اشاره به عدم تصویب و اجرای FATF افزود: عدم تصویب این لایحه فشارهای تحریمی و فشارهای ناشی از مراودات مالی و بانکی را دوچندان کرد این در حالی است که موضوع FATF به اعتقاد من جنبه اقتصادی دارد و نباید نگاه سیاسی به آن داشت.

رییس اتاق بازرگانی ایران و سوییس خاطرنشان کرد: راه‌حل‌ها برای جبران کاهش تجارت خارجی کاملا مشخص است و تا زمانی که تحریم‌های موجود که منشأ سیاسی دارند، ادامه‌دار باشد نمی‌توان راه‌حل مناسبی ارایه داد.

چرخه تولید در ایام کرونا متوقف نشد

او با اشاره به پاندمی کرونا گفت: این موضوع باعث شد تا چرخه تولید در بسیاری از کشورها متوقف شود و تولیدکنندگان و بسیاری از فعالان این حوزه مجبور به دورکاری شدند یا در مقطعی به کلی فعالیت‌ها متوقف شدند و می‌توان گفت هیج کشوری برای پاندمی کرونا آماده نبود، هر چند ایران هم آمادگی لازم را نداشت اما بهتر از برخی کشورها عمل کرد.

نظام‌مافی افزود: خوشبختانه از زمان پاندمی کرونا کمبود تولید در کشور به وجود نیامد هر چند در پاره‌ای مواقع با گرانی روبه‌رو شدیم اما چرخه تولید متوقف نشد؛ این در حالی است که بسیاری از کشورها کنترل زنجیره تولید را در شرایط بحرانی یاد نگرفته‌اند اما تولیدکنندگان ایرانی کاملا به این موضوع واقف هستند و خرید انبارهای خود را بر اساس این موضوع برنامه‌ریزی می‌کنند.

او تصریح کرد: خرید مواد اولیه برای انبار یک علم است و تولیدکنندگان ایرانی این علم را با توجه به تجربه شرایط بحرانی کسب کرده‌اند اما در ابتدای پاندمی کرونا شاهد کمبود برخی اقلام حتی در کشورهای غربی بودیم که باعث تعجب همه شده بود.

این عضو اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: ایران سرزمینی تک محصوله است و محصول اصلی ما نفت است و تاثیر برداشتن تحریم‌های نفتی در میزان صادرات ما بسیار عمیق است.

نظام‌مافی با بیان اینکه تمامی صنایع کشور به نوعی به صنعت نفت وابسته است، گفت: صنایع کشاورزی، صنایع سنگین و صنایع تولیدی کشور و ... به تولیدات نفتی وابسته هستند و این موضوع مهم است که با گسترش صنعت نفت صنایع دیگر نیز توسعه پیدا می‌کنند.

این عضو اتاق بازرگانی ایران در مورد احتمال احیای برجام نیز گفت: من چندان به آینده برجام امیدوار نیستم، چراکه در سال 2022 انتخابات سنای امریکا برگزار می‌شود و در سال 2024 هم انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود و در صورتی که جمهوری‌خواهان پیروز شوند برجام دوم بسیار کوتاه‌مدت خواهد بود.

نظام‌مافی تصریح کرد: اگر جمهوری‌خواهان و افرادی مثل پمپئو به قدرت برسند، سعی می‌کنند تا سیاست‌های دوره ترامپ را برگردانند.

بازار قطر و عراق در دست ترک‌ها

موسی احمدزاده، عضو اتاق بازرگانی ایران و کانادا نیز در این باره به «اعتماد» گفت: قوانین دست و پا گیر و خود تحریمی‌ها، بروکراسی‌ها وعدم تصمیم‌گیری متخصصان در حوزه تجارت و ناوگان فرسوده حمل‌و‌نقل کشور امروز به اندازه‌ای فعالیت‌ها را دشوار کرده که بر تجارت خارجی نیز تاثیر گذاشته است.

او افزود: متاسفانه در سیاست خارجی کشور اصلا به توسعه اقتصادی فکر نمی‌شود و رایزن‌های ضعیفی در کشورهای دیگر اعزام می‌شوند که توان اجرایی قوی ندارند این در حالی است که رایزن‌های ترکیه در بازار قطر و چین و عراق سهم بسیار موثری را به خود اختصاص داده‌اند. ترک‌ها تعداد رایزن‌های بالایی را به این کشورها اعزام کرده‌اند این در حالی است که زنجیره تامین صادرات کشور ما بسیار محدود است و هنوز در صادرات و واردات کشور به روش سنتی عمل می‌کنیم.

قوانین جهانی راه‌حل محلی ندارد

احمد‌زاده با اشاره به پاندمی کرونا و گسترش کسب‌و‌کارهای اینترنتی تصریح کرد: هر چند برخی کسب و کارها از بین رفت اما در این مدت بستر دیجیتال رشد بسیار زیادی داشت و افرادی که دارای هوش هیجانی بودند و از ارتباطات خود استفاده کردند کسب و کارهای دیجیتالی را به خوبی هدایت کردند.

احمد‌زاده با بیان اینکه مشکلات اقتصادی راه‌حل محلی ندارند، گفت: این راه‌حل‌ها قواعد و قوانین جهانی دارند و نه محلی زیرا یک بخشی از این اقتصاد به قوانین جهانی مرتبط است.

این عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: متاسفانه شاهد آنیم که زمان و سرمایه‌های انسانی دانش‌محور را از دست می‌دهیم و از منابع مان به درستی استفاده نمی‌شود.

او افزود: سرمایه جایی می‌رود که دارای ثبات اقتصادی باشد و به سرمایه‌دار به بازگشت سرمایه‌اش امید داشته باشد و آینده اقتصادی برایش قابل پیش‌بینی باشد اما امروز می‌بینیم که قدرت خرید مردم به ‌شدت کاهش پیدا کرده است. باید گفت تصمیمات درست مسوولان و انصاف در برخورد با فعالان اقتصادی برای تجارت بسیار مهم است .