رشد مثبت و اندک اقتصاد ایران

اعتمادآنلاین| بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود نرخ رشد اقتصادی ایران را در سال‌2021 میلادی 2.1درصد و در سال‌های 2022 و 2023 به‌ترتیب 2.2 و 2.3درصد پیش‌بینی کرده و می‌گوید: اقتصاد ایران در سال گذشته میلادی 1.7درصد رشد داشته و ایران جزو معدود کشورهایی بوده‌ که سال‌2020 را با نرخ رشد اقتصادی مثبت پشت سر گذاشته‌ است.‌

تأیید آمار داخلی

به گزارش همشهری، بانک مرکزی ایران به‌تازگی اعلام کرده بخش نفت و گاز ایران در 2فصل پیاپی تابستان و پاییز سال گذشته توانسته از انجماد و فریز ناشی از تحریم‌ها فاصله بگیرد و شاید نشانه‌هایی از بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی این بار از مسیرهای خاکستری به راه‌های شفاف باشد. هرچند وزارت نفت از ابتدای سال‌97 جزئیاتی از آمار تولید و صادرات نفت ایران را منتشر نمی‌کند و در آمارهای رسمی میزان تولید و صادرات روزانه نفت در قبل از تحریم‌ها، یعنی سال‌96 روزانه به‌ترتیب 3میلیون و 849هزار بشکه (تولید) و 2میلیون و 325هزار بشکه (صادرات) منعکس شده است.

به گزارش همشهری، نرخ رشد اقتصادی ایران در تابستان به نسبت بهار سال گذشته 5.2درصد و در پاییز نسبت به تابستان هم 3.9درصد رشد کرده البته با احتساب ارزش افزوده ایجاد شده در بخش نفت. بانک مرکزی می‌گوید که حتی اگر ارزش افزوده بخش نفت و گاز هم حساب نشود بازهم اقتصاد ایران در تابستان و پاییز پارسال به‌ترتیب رشدی 3.2درصد و 2.9درصدی داشته است. بر این اساس، ارزش افزوده ناشی از بخش نفت و گاز ایران که پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها به‌شدت سقوط کرده بود و حتی ارزش آن سقوطی 5درصدی را در برخی فصل‌ها‌ داشته، در تابستان سال گذشته رشدی 22.2درصدی و پاییز هم افزایش 9.7درصدی را شاهد بوده است.

بانک مرکزی رشد بخش کشاورزی ایران در پاییز سال گذشته را 5.2درصد، صنعت و معدن را 9.2درصد، ساختمان را 2.2درصد و خدمات را 0.1درصد برآورد کرده است؛ نشانه‌ای از اینکه شیوع کرونا باعث تخریب وسیع در بخش خدمات ازجمله اصناف و کسب‌وکارهای مردم شده است.

زمستان سال گذشته بود که ‌مرکز پژوهش‌های مجلس در ترسیم چشم‌انداز رشد اقتصادی ایران گزارش داد که به‌دلیل روندهای مثبت شکل‌گرفته در سال1399 در بخش‌های صنعت، نفت و ساختمان رشد اقتصادی کشور در سال1400 مثبت پیش‌بینی می‌شود و با چشم‌انداز مثبت نسبت به واکسیناسیون به‌نظر می‌رسد اثر شوک کرونا بر کسب‌وکارها و به‌طور کلی بخش خدمات در سال‌ بعد به اندازه سال‌جاری نباشد، با این حال، رشد صادرات نفت و رشد مقداری تولیدات صنایع بزرگ ناشی از ظرفیت‌های خالی موجود در این صنایع، رشد اقتصادی را می‌تواند به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد، ولی به‌دلیل عدم‌تأثیرگذاری جدی بر اشتغال، وضعیت معیشتی خانوارها به‌احتمال زیاد تغییر چندانی نخواهد داشت.

مرکز پژوهش‌های مجلس به صراحت تأکید می‌کند: با این حال درصورتی که محیط اقتصاد کلان در شرایط بلاتکلیفی و نااطمینانی و انتظار نسبت به تغییرات محیط بین‌المللی قرار گیرد، این موضوع می‌تواند حتی رشد اقتصادی را نزدیک به صفر و حتی در دامنه منفی قرار دهد. درواقع در چنین حالتی با به‌تعویق‌انداخته‌شدن تقاضای کالاهای بادوام خانوارها و سرمایه‌گذاری بنگاه‌ها، اقتصاد به‌احتمال زیاد با مشکل کمبود تقاضای مؤثر روبه‌رو خواهد شد.

وضع خاورمیانه و شمال آفریقا

طبق گزارش بانک جهانی، در بین اقتصادهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، مصر که دومین اقتصاد بزرگ منطقه (از لحاظ تولید ناخالص داخلی بر مبنای برابری قدرت خرید) به شمار می‌رود نیز سال2020 را با نرخ رشد اقتصادی مثبت 3.6درصد به پایان رسانده؛ اما به جز ایران و مصر، دیگر اقتصادهای بزرگ منطقه، همچون اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان در سال‌2020 نسبت به سال‌2019 کوچک‌تر شده‌اند.

برآوردهای اولیه بانک جهانی حاکی است تولید ناخالص داخلی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در سال‌2020 نسبت به سال قبل از آن 3.9درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر، پیش‌بینی بانک جهانی از نرخ رشد اقتصادی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نشان می‌دهد اقتصاد این منطقه در سال‌جاری میلادی به سطح قبل از بحران کرونا بازنخواهد گشت و در سال‌های‌2022 و 2023 نیز مانند سال‌های قبل از بحران کرونا، عملکرد ضعیف‌تری نسبت به میانگین جهانی خواهد داشت.

آینده اقتصاد دنیا

بانک جهانی در گزارش جدید خود از چشم‌انداز اقتصاد جهانی، نرخ رشد تولید ناخالص جهان و ایران را به‌ترتیب 5.6 و 2.1درصد پیش‌بینی و اعلام کرد: اقتصاد جهانی در سال‌جاری میلادی رشدی قوی اما «به‌شدت غیریکنواخت» را تجربه خواهد کرد و بالاترین نرخ رشد خود در 80سال اخیر را به ثبت خواهد رساند.

در گزارش جدید بانک جهانی از چشم‌انداز اقتصادی جهان، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی جهان در سال‌جاری میلادی 5.6درصد پیش‌بینی شده ‌که این رقم در مقایسه با پیش‌بینی قبلی بانک جهانی 1.5واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. این نهاد بین‌المللی در عین حال با اشاره به نابرابری شدید در توزیع واکسن کووید-19 در جهان تأکید کرده است: «رشد اقتصاد جهانی بر تعداد کمی از اقتصادهای بزرگ، متمرکز خواهد بود و بسیاری از اقتصادهای نوظهور و درحال‌توسعه از این رشد جا خواهند ماند. درحالی‌که انتظار می‌رود حدود 90درصد از اقتصادهای پیشرفته جهان در سال‌2022 به سطح درآمدی قبل از همه‌گیری ویروس کرونا بازگردند، احتمالا تنها یک‌سوم اقتصادهای نوظهور و درحال‌توسعه چنین روندی را طی خواهند کرد.»

بانک جهانی می‌گوید: اقتصاد آمریکا در سال‌جاری میلادی 6.8درصد رشد خواهد کرد و چین-که سال گذشته را برخلاف دیگر اقتصادهای بزرگ جهان، با نرخ رشد مثبت پشت سر گذاشت- نیز شاهد رشد اقتصادی 8.5درصدی خواهد بود. اقتصاد هند که طی یک دهه اخیر (به جز سال بحرانی 2020) همواره نرخ رشد اقتصادی بالایی را تجربه کرده و در اغلب سال‌های دهه گذشته رکورددار نرخ رشد اقتصادی در بین اقتصادهای بزرگ جهان بوده است، به‌گفته بانک جهانی می‌تواند در سال‌جاری میلادی 8.3درصد رشد کند.