پای دولت بیخ گلوی تولید/سرکوب قیمت به بهانه حمایت از مصرف‌کننده

اعتمادآنلاین| در حالی که گرانی و کمبود نهاده‌های دامی و علوفه و افزایش سایر هزینه‌های تولید، دامداران را دچار چالش جدی کرده، دولت حاضر نیست از قیمت گذاری دستوری محصول نهایی دست بردارد. این در حالی است که سال گذشته نیز دولت به بهانه حمایت از مصرف کنندگان حاضر به تعدیل (افزایش) نرخ مصوب مرغ متناسب با افزایش هزینه‌های تولید نشد و در نتیجه این سرکوب قیمت، شاهد کاهش تولید، بروز کمبود شدید و در نهایت افزایش نجومی قیمت‌ها شدیم و در نهایت نیز دولت مجبور شد از محل واردات مرغ مورد نیاز کشور را تأمین کند و حتی با وجود تشکیل قرارگاه ساماندهی مرغ، بازار این ماده پروتئینی هنوز به آرامش کامل نرسیده است. البته پس از چند ماه دولت از سر ناچاری اقدام به اصلاح (افزایش) قیمت مصوب مرغ کرد اما اقدامی دیرهنگام بود و نتوانست تبعات تصمیم قبلی دولت را آنگونه که باید رفع و رجوع کند.

در صنعت دامداری نیز تجربه قیمت گذاری دستوری دولت در حال تکرار است؛ از سال گذشته هشدارها درباره وضعیت نامطلوب تأمین نهاده‌های دامی و خطر حذف دام‌های مولد افزایش یافت و امسال نیز خشکسالی موجب فقر شدید مراتع کشور و در نتیجه کمبود علوفه شده و به وضعیت بحرانی تولید دامن زده است ضمن اینکه در خردادماه نیز نرخ سبوس آزاد شد که در نتیجه این اقدام، به گفته سید احمد مقدسی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران کشور، قیمت سبوس از 1,400 تومان در هر کیلوگرم به 4,700 تومان در هر کیلوگرم رسید.

کشتار دام‌های مولد، بحرانی که نادیده گرفته می‌شود

اسفندماه سال گذشته، موسی رهنمایی، قائم مقام نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور عنوان کرده بود: ما از دولتمردان می‌خواهیم که تدابیری بیندیشند تا روزهای پایانی سال جاری و روزهای ابتدای سال آینده، تنش کمتری را در حوزه تأمین نهاده‌های دامی شاهد باشیم.

وی همچنین در اردیبهشت ماه 1400 با بیان اینکه مرغداران و دامداران کشور در شرایط بسیار دشواری به سر می‌برند، افزود: متأسفانه یک سال و نیم است که تولیدکنندگان فریاد می‌زنند شرایط مطلوب نیست اما کسی صدای آنان را نمی‌شنود.

این فعال بخش خصوصی نحوه واردات غلات و نهاده‌های دامی به کشور را افتضاح خواند و گفت: شیوه توزیع نهاده‌ها در سامانه بازارگاه مطلوب است و دامداران از آن رضایت دارند اما این سامانه مانند بنزی است که بنزین ندارد بنابراین نمی‌تواند حرکت کند.

رهنمایی با تاکید بر اینکه شرایط فعلی تولید بسیار بسیار بسیار بحرانی است، اضافه کرد: اتفاقی که سال گذشته برای مرغ افتاد با ادامه این روند برای دام نیز رخ می‌دهد و دامداری به گونه‌ای نیست که مانند مرغ بتوان کاهش تولید آن را در مدت زمان کوتاهی جبران کرد.

این فعال بخش خصوصی تاکید کرد که متأسفانه به دلیل عدم تأمین نهاده‌های دامی، گله‌های مولد در حال حذف شدن هستند که این خسارت را هیچ چیزی نمی‌تواند جبران کند و معتقدم کسانی که باعث اخلال در سیستم تأمین و توزیع نهاده‌های شده‌اند، خیانت بزرگی به کشور کرده‌اند.

گرانی سرسام آور علوفه‌های خشبی!

وی با اشاره به گرانی علوفه‌های خشبی که تولید داخل هستند، افزود: هم اکنون قیمت کاه و کلش که ارزش غذایی زیادی هم ندارد به کیلویی 2,500 تومان رسیده در حالی که دو سال قبل کیلویی 500 تومان بوده است.

رهنمایی اضافه کرد: کمبود نهاده‌های دامی و افزایش مصرف علوفه‌های خشبی در کنار خشکسالی پیش آمده از جمله دلایل این امر است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به افزایش چشمگیر هزینه‌های تمام شده تولید، گفت: هم اکنون قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم شیرخام بین 6 هزار و 500 تا 7 هزار تومان است اما همچنان شیر را از دامدار کیلویی 4 هزار و 500 تومان خریداری می‌کنند. (جزئیات بیشتر را اینجا بخوانید)

پاییز سال گذشته، هزینه واکسیناسیون تب برفکی یک گاوداری با حدود 700 رأس دام، حدود 5 میلیون تومان بوده اما امسال این رقم به 35 میلیون تومان رسیده و 7 برابر شده است

اردیبهشت ماه امسال نیز رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران در این زمینه با اشاره به افزایش نرخ مصوب نهاده‌های دامی، افزایش 40 درصدی دستمزدها و افزایش قیمت علوفه‌های خشبی گفت: سال گذشته قیمت هر کیلوگرم یونجه 2500 تومان بوده اما هم اکنون قیمت آن 5700 تومان در هر کیلوگرم است همچنین قیمت ذرت علوفه‌ای که پارسال 900 تومان نبوده هم اکنون به 1500 تومان افزایش یافته است.

با چنین قیمت‌هایی در بازار نهاده‌های دامی، طبیعی بود که قیمت شیر خام تولیدی توسط دامداری‌ها با افزایش مواجه شود و انتظار این بود که سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به نمایندگی از دولت، پس از بررسی مستندات، با افزایش معقول و منطقی شیر خام تولیدی توسط دامداری‌ها موافقت کند. مقدسی اوایل خردادماه از بررسی قیمت شیرخام در سازمان حمایت با حضور دستگاه‌های مسئول و ذی نفعان خبر داده بود (جزئیات بیشتر را اینجا بخوانید) و در شرایطی که دامداران کشور برای اصلاح قیمت شیر خام لحظه شماری می‌کردند، 22 خرداد 1400، مقدسی به خبرنگار مهر گفت که تعیین قیمت شیرخام به بعد از انتخابات موکول شده است (جزئیات بیشتر را اینجا بخوانید). قائم مقام نظام صنفی کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره نرخ منطقی شیر خام گفته بود: قیمت تمام شده تولید شیرخام هم اکنون حدود شش هزار تومان و قیمتی که تشکل‌ها روی آن به توافق رسیده‌اند با 10 درصد سود 6,666 تومان است، قیمت مورد نظر وزارت جهاد کشاورزی نیز همین حدود است.

وی با اشاره به چند برابر شدن نرخ نهاده‌ها و علوفه دامی معتقد بود: علاوه بر اینکه نرخ مصوب نهاده‌ها افزایش داشته، تمام نهاده مورد نیاز دامداران نیز با نرخ مصوب به دست آنان نمی‌رسد و بخشی از آن را باید از بازار آزاد تأمین کنند. قیمت یونجه امسال به 5,000 تومان رسیده در حالی که در مدت مشابه سال قبل بین 2000 تا 2,200 تومان بوده همچنین قیمت کاه که ارزش غذایی زیادی هم ندارد، سال گذشته 1,000 تومان بوده امسال به حدود 3,500 تومان رسیده و کرایه حمل و نقل و سایر هزینه‌های تولید نیز افزایش سرسام آوری داشته است.

هزینه واکسیناسیون تب برفکی در کمتر از یکسال 7 برابر شد!

به گفته رهنمایی، نه فقط قیمت نهاده‌ها بلکه قیمت سایر مؤلفه‌های تولید نیز با افزایش شدیدی مواجه شده است، به طوری که در پاییز سال گذشته، هزینه واکسیناسیون تب برفکی یک گاوداری با حدود 700 رأس دام، حدود 5 میلیون تومان بوده اما امسال این رقم به 35 میلیون تومان رسیده و 7 برابر شده است.

رهنمایی معتقد بود گره زدن قیمت شیرخام به انتخابات اقدام درستی نیست و به نوعی سرکوب قیمت به حساب می‌آید و ضررهای جبران ناپذیری به صنعت وارد می‌کند؛ و بر همین اساس از دولت خواسته بود از سرکوب قیمت محصولات کشاورزی دست بردارد.

تنها راه برون رفت از این شرایط حذف ارز 4200 تومانی و آزادسازی بازار براساس بحث عرضه تقاضاست ضمن اینکه باید اجازه صادرات شیر و گوشت و فرآورده‌های لبنی داده شود تا تولید در یک چرخه درست قرار بگیرد

وی با بیان اینکه قیمت عمده کالاهای اساسی از روغن، شکر، برنج گرفته تا فرآورده‌های لبنی از نوروز تاکنون افزایش چشمگیری داشته است، گفت: نقش این کالاها در زندگی مردم بسیار پررنگ‌تر است و بنابراین ما معتقدیم که دولت بهانه جویی می‌کند تا قیمت شیر را افزایش ندهد.

در حالی که صنعت دامداری کشور در انتظار تعیین نرخ جدید شیر خام بود، روز دوشنبه 31 خرداد 1400، سید احمد مقدسی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران در گفتگو با خبرنگار مهر از تعیین قیمت 6,400 تومان برای هر کیلوگرم شیرخام با چربی 3.2 درصد درب گاوداری خبر داده و گفته بود: این نرخ فردا (سه شنبه اول تیرماه) ابلاغ می‌شود (جزئیات بیشتر را اینجا بخوانید)؛ صنایع لبنی در واکنش به این خبر اعلام کردند اگر نرخ شیرخام اینگونه افزایش یابد، نرخ محصولات لبنی تا 70 درصد افزایش قیمت را تجربه خواهد کرد؛ به همین دلیل و در کمال ناباوری، رئیس دفتر رئیس جمهور با تکذیب افزایش قیمت شیر خام، اعلام کرد که دولت قصدی برای افزایش قیمت شیرخام ندارد.

اصلاح نرخ شیرخام، قیمت لبنات را چقدر افزایش خواهد داد؟

فعالان صنعت دامداری معتقدند بعد از اینکه در آذرماه 1399 قیمت شیرخام 4,500 تومان تعیین شد، قیمت فرآورده‌های لبنی چندین مرتبه افزایش یافت بنابراین هم اکنون که نرخ شیرخام به دلیل افزایش سرسام آور نرخ مؤلفه‌های تولید، باید حدود 45 درصد رشد کند، دلیلی ندارد که قیمت لبنیات 70 درصد گران شود.

نهاده‌های دولتی 30 تا 35 درصد جیره غذایی گاو را تشکیل می‌دهد

با عقب نشینی سازمان حمایت مصرف کنندگان از اصلاح (افزایش) قیمت شیرخام بدلیل گرای دولت، دامداران می‌گویند اگر دولت نرخ شیر خام را اصلاح نمی‌کند، باید نهاده‌های تولید را با نرخ معقول در اختیار ما قرار دهد.

در همین زمینه یک دامدار در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: دولت تنها سه قلم نهاده جو، ذرت و کنجاله سویا را با نرخ دولتی تأمین می‌کند که آن هم به صورت 100 درصد نیست ضمن اینکه این سه قلم تمام جیره غذایی گاو را تشکیل نمی‌دهد و علاوه بر آن یونجه، کاه و سیلوی ذرت نیز باید در جیره غذایی این دام باشد که این علوفه‌های خشبی افزایش قیمت سرسام آوری را تجربه کرده اند.

همچنین یک دامدار دیگر گفت: جو، ذرت و کنجاله سویا و سبوس نهایتاً 30 تا 35 درصد خوراک روزانه گاو را تشکیل می‌دهند، 50 تا 55 درصد آن را علوفه و حدود 10 درصد را نیز مکمل‌ها و… تشکیل می‌دهد.

دولت دست از دخالت در بازار بردارد و ارز 4200 تومانی را حذف کند

طی چند روز اخیر دامداران در شهرهای مختلف از جمله کرمان، اصفهان، یزد، مشهد، شیراز و البرز تجمعاتی را در اعتراض به شرایط موجود برگزار کرده و خواستار اتخاذ تصمیم درست از سوی دولت شده اند. یکی از آنها درباره دلایل این تجمعات به خبرنگار مهر گفت: دخالت اصلی دولت در قیمت گذاری شیرخام است، هم اکنون قیمت تمام شده شیرخام برای تولیدکنندگان بالای 7,000 تومان است اما تولیدکنندگان نرخ 6400 را هم قبول کردند و قرار بود قبل انتخابات اعلام شود که به بعد از آن موکول شد.

این دامدار اضافه کرد: دولت تنها سه قلم جو و ذرت و سویا را تأمین می‌کند که تأمین آن هم 100 درصدی نیست، امسال قیمت کاه 7 برابر، سیلوی ذرت 5 برابر و یونجه 3 برابر شده و دامداران در تنگنا قرار گرفته اند.

این تولیدکننده تصریح کرد: تنها راه برون رفت از این شرایط حذف ارز 4200 تومانی و آزادسازی بازار براساس عرضه تقاضاست ضمن اینکه باید اجازه صادرات شیر و گوشت و فرآورده‌های لبنی داده شود تا تولید در یک چرخه درست قرار بگیرد.