90درصد از نقدینگی در جیب 5درصد از افراد است

اعتمادآنلاین| کارگران در چند سال اخیر رنجی مضاعف متحمل شده‌اند؛ یعنی نه تنها دستمزد آنها براساس نرخ تورم و سبد معیشت تعیین نشده -همانطور که پیشتر نیز اینگونه بود - بلکه سرعت افزایش نرخ تورم به قدری زیاد بوده که عملا توان زندگی روی خط فقر را نیز از آنها گرفته است. واقعیت این است که اقتصاد ایران دچار مشکلات اساسی است و در چنین شرایطی کارگر و کارفرما هر دو با هم متضرر می‌شوند، از اینرو اقتصاددانان می‌گویند برای بهبود وضعیت کارگران و به طور کلی برای بهبود وضعیت اقتصادی اقشار ضعیف جامعه راهی جز اصلاح سیاستهای اقتصادی و رفتن به سمت تولید و سرمایه‌گذاری نداریم. بسیاری از آنها همچنین معتقدند برداشته شدنِ تحریم‌ها و عادی‌سازیِ روابط با سایر کشورها مقدمه‌ی ورود به سرمایه‌گذاری و افزایش تولید و در نهایت بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش اشتغال است.

یعقوب اندایش (استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز) در خصوص وضعیت دستمزد کارگران می‌گوید: باتوجه به تورمی که در سالهای اخیر وجود داشته قاعدتا دستمزد کارگران آنطور که باید افزایش پیدا نکرده است. به علاوه باید توجه داشته باشیم که سبد هزینه‌ی زندگی کارگران و اقشار ضعیف جامعه، نرخ تورم بیشتری نسبت به تورم عمومی داشته است. در واقع افزایش قیمتِ اقلام خوراکی و کالاهای اساسی فشار بیشتری را بر اقشار ضعیف جامعه وارد کرده است چراکه 90درصد کالاهایی که این اقشار استفاده می‌کنند، کالاهای خوراکی و اساسی است و چون این اقلام بیشترین افزایش قیمت را داشته‌اند بنابراین فشار بیشتری روی این اقشار وارد شده است.

لزوم برقراری انضباط مالی و پولی برای بهبود شرایط اقتصادی

این استاد دانشگاه با بیان اینکه افزایش قیمت‌هایی که این چند سال روی پایه حقوق داشته‌ایم به هیچ وجه پاسخگویِ هزینه‌ی زندگی کارگران نیست، گفت: از یک طرف می‌دانیم که افزایش دستمزد کارگران موجب افزایش مجدد هزینه‌ی تولید می‌شود و از طرفی هم باید توجه کنیم که درآمدهایی که خانوارها دارند درآمد حاصل از نیروی کار آنهاست و این اقشار، درآمد حاصل از سرمایه ندارند. بنابراین تنها منبع درآمد آنها همین فروش نیروی کار است که در این صورت چنانچه دستمزدها پاسخگوی معیشت نباشد، نمی‌توانند از پسِ خرجی روزانه‌ی خود بربیایند و همچنین قدرت خرید کالاها را ندارند و تقاضا برای تولید تا حدودی کاهش پیدا می‌کند.

اندایش افزود: البته از آنجا که نقدینگی به صورت نابرابر توزیع شده و در دست عده‌ای خاص است، می‌توان گفت که تقاضا برای تولیدات همچنان وجود دارد.

وی با تاکید بر اینکه تورم خانمان‌سوز است، گفت: وقتی پول چاپ می‌کنیم تا کسری بودجه را جبران کنیم یا پول چاپ می‌کنیم تا عده‌ای وام کلان بگیرند، نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند و هزینه‌ی این سیاستها را باید افراد کم‌بضاعت پرداخت کنند. پس بهترین راهکار برای کمک به کارگران کاهش تورم است.

این استاد دانشگاه گفت: در این شرایط که نرخ تورم بالاست دولت باید برنامه‌ی حمایتی داشته باشد اما این موضوع نیز مطرح است که این حمایت‌ها هرقدر بیشتر باشد دوباره کسری بودجه اتفاق می‌افتد و کسری بودجه باعث چاپ پول می‌شود و این پروسه در نهایت مشکل کارگران را افزایش خواهد داد.

اندایش اظهار کرد: دولت باید از ابتدا انضباط مالی و پولی برقرار می‌کرد تا به این وضعیت نمی‌رسیدیم حالا که در چنین شرایطی قرار گرفتیم ناگزیر به حمایت از اقشار ضعیف است و دولت باید حمایتهای خود را تا مدتی ادامه بدهد تا از این وضعیت تورمی خارج شویم.

وی بیان کرد: مسئله این است که حتی با وجود برنامه‌های حمایتی، تورم بسیار جلوتر از این حرف‌هاست و هزینه‌های زندگی روز به روز در حال افزایش است. در واقع در چرخه‌ی سختی گیر کرده‌ایم و تنها راهکار خروج از این بحران این است که دولت نظام مالیاتی را اصلاح کند و از آنها که به هر دلیلی - از جمله وصل بودن به قدرت - مالیات پرداخت نمی‌کنند، مالیات دریافت کند. دولت باید هر جور که می‌تواند این فساد را از بین ببرد و از این طریق به اقشار کم درآمد کمک کند.

90درصد از نقدینگی در جیب 5درصد از افراد جامعه است

این استاد دانشگاه گفت: وقتی 90درصد از نقدینگی در جیب 5درصد از افراد جامعه است و آن‌ها هم مالیاتی پرداخت نمی‌کنند خب معلوم است اقشار کم درآمد به چنین وضعی می‌افتند و هر روز وضعیتشان بدتر از روزهای قبل می‌شود.

اندایش با بیان اینکه سیاستهای توزیع اولیه درآمد و توزیع ثانویه درآمد در ایران کاملا ناکارآمد است، گفت: هر سیاست حمایتی باید از اصلاح نظام مالیاتی بگذرد و اگر نتوانیم این را اصلاح کنیم وضع بدتر خواهد شد و باز همین مسیر طی خواهد شد. اگر دولت آینده بخواهد به دنبال سیاستهایی باشد که منبع آن خلق پول است و نه مالیات، آن وقت وضعیت بدتر از این می‌شود.

بهبود شرایط اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری در گرویِ لغو تحریم‌ها

وی با تاکید بر اهمیت لغو تحریم‌ها گفت: اقدامات اساسی در حوزه‌ی اقتصاد نیازمند این است که روابط خوبی با خارج از کشور داشته باشیم. زیرساخت‌های ما مستهلک شده‌اند و مشکلاتی که ما امروز در زمینه آب و برق و گاز داریم در واقع نتیجه‌ی همین استهلاک و عدم سرمایه‌گذرای در این زمینه است و ناچار باید به سمت گزینه‌ی حذف تحریم برویم تا بتوانیم مملکت را نجات دهیم.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که بهبود وضعیت اشتغال در گروی اجرای چه سیاست‌هایی است، گفت: ببینید برای ایجاد شغل ما سیاست‌های متعارف اقتصادی داریم که همه‌ی آنها در گروی افزایش تولید است. ما باید بر روی صنایع کاربر و نه صنایع سرمایه‌بر، تمرکز کنیم تا اشتغال افزایش پیدا کند.

وی گفت: دومین موضوع مهم که قبلا هم به آن اشاره کردم این است که فضا برای تولید بهبود پیدا کند و ریسک سرمایه‌گذاری باید پایین بیاید و حتما به سمت ثبات اقتصادی برویم. در حال حاضر رشد سرمایه‌گذاری ما منفی است، در چنین فضایی تقاضا برای نیروی کار و استخدام پایین است.

اندایش با بیان اینکه سیاست‌های فعال بازار کار باید اجرایی شود، گفت: از جمله این سیاست‌ها می‌توان از شناسایی و انطباق عرضه‌کنندگان نیروی کار با نیاز تقاضاکنندگان نیروی کار و افزایش مهارت با کارآموزی و بهتر کردن وضعیت آموزش در دانشگاه‌ها نام برد. البته این سیاست‌ها برای افزایش ظرفیت اشتغال کارساز نیستند بلکه صرفا می‌توانند کمک کنند تا از ظرفیت موجود به بهترین شکل استفاده شود. در واقع باید با اعمال سیاست‌های متعارف، ظرفیت‌سازی کرد و با اجرای سیاست‌های فعال بازار کار به بهترین شکل از ظرفیت موجود استفاده کرد.

این استاد دانشگاه گفت: مشکلی که در حال حاضر وجود دارد این است که ظرفیت تولید و اشتغال پایین است که باید به سمت رشد تولید و سرمایه‌گذاری برویم.