طرح شام جدید؛ از حذف سوریه تا بازیگری اسرائیل/ برنامه‌های امریکا برای دور زدن تنگه هرمز و خلیج‌فارس

اعتمادآنلاین| مجتبی فردوسی‌پور درباره اهداف اجرای پروژه احداث خط لوله انتقال نفت از عراق تا مصر اظهار داشت: پروژه احداث خط لوله انتقال نفت عراق از بندر بصره به بندر عقبه در جنوب اردن موضوع جدیدی نیست، این پروژه اساسا از دوره حاکمیت حزب بعث عراق همواره مطرح بوده است، اما همواره انتقال نفت به اردن هاشمی در چارچوب فروش با قیمت ترجیحی که میزان آن در شرایط حال حاضر به روزانه 10 هزار بشکه می‌رسد از طریق خودرویی صورت گرفته و می‌گیرد. بنابراین پروژه‌های انتقال خطوط لوله نفت به عقبه در دوره‌های گذشته ناتمام و ابتر مانده است.

اهداف عراق، اردن و مصر برای اجرای خط لوله جدید نفت

وی با اشاره به مزایای پروژه برای سه کشور عراق، اردن و مصر گفت: هدف عراق وصول به بازارهای جهانی بدون عبور از هرمز و مخاطرات باب‌المندب، اردن با هدف تحصیل روزانه 10 هزار بشکه نفت با نرخ 16 دلار زیر فوب برنت شمال و هدف مصر بهره‌گیری از امتیاز انرژی ارزان‌تر و کاهش هزینه‌های ترانزیتی باتفاق اردن در حیطه توافقات طرح شام جدید است.

سفیر سابق ایران در اردن درباره دلیل تاخیر در اجرای پروژه یادشده تصریح کرد: دلیل عمده تاخیر تاریخی اجرای این پروژه به تعاملات دو کشور عراق و کویت در بهره‌گیری از جزایر وربه و بوبیان باهدف دسترسی آسان‌تر عراق به خلیج‌فارس بازمی‌گردد که تعرفه ترجیحی وصول به بازارهای جهانی را برای کشور عراق در صادرات 1.5 میلیون بشکه در روز، بویژه در صادرات نفت جنوب عراق از بندر بصره فراهم ساخته است. البته عراق تلاش‌های دیگری نیز در این رابطه بعمل آورده است که از جمله توافق ایجاد خطوط انتقال نفت از طریق بندر ینبع عربستان سعودی در دریای سرخ که تاکنون اجرایی نشده است، همچنین عملیاتی کردن انتقال از طریق بندر جیهان ترکیه در دریای مدیترانه که بیشتر مختص صادرات اقلیم کردستان عراق است.

طرح شام جدید؛ از حمایت‌های امریکا تا صادرات 7 میلیون بشکه‌ای عراق

وی تاکید کرد: بنابراین احداث خطوط انتقال نفت عراق از بندر بصره در جنوب عراق به بندر عقبه در جنوب اردن هاشمی در چارچوب طرح شام جدید و در پوشش حمایت‌های آمریکا، در مثلث تعاملات عراق، اردن و مصر پیگیری می‌شود. چراکه بدلیل وجود خطوط انتقال میان اردن و مصر با تحقق پروژه در سمت عراق و اردن، نفت عراق به بندر اسکندریه در دریای مدیترانه شرقی بدون عبور از تنگه‌های هرمز، باب‌المندب و کانال سوئز می‌رسد. بی‌تردید این موضوع برای افکار بلندپروازانه کشور عراق در حوزه آینده انرژی تا 2025 میلادی باهدف دست‌یابی به تولید روزانه 7 میلیون بشکه نفت و کسب سهم بیشتر از بازارهای جهانی اهمیت حیاتی بشمار می‌رود.

حذف سوریه از معادلات هاب انرژی با هدف بازیگری اسرائیل

فردوسی‌پور با اشاره به برنامه‌های امریکا در راستای پروژه مذکور گفت: مهمترین مؤلفه‌هایی که در فرایند تعاملات انرژی برپایه طرح شام جدید از سوی غرب بویژه ایالات متحده آمریکا متصور است، کاستن از اهمیت محور شام قدیم و حذف سوریه از معادلات هاب انرژی منطقه‌ای، زمینه‌سازی تعاملات آتی کشورهای محور شام جدید با رژیم صهیونیستی بویژه با توجه به وجود قراردادهای 20 سال صادرات گاز مصر به رژیم اسرائیل منعقده در 2005 و خرید و واردات گاز توسط اردن از اسرائیل بمدت 15 سال برپایه قرارداد منعقده بسال2016، است. ضمن اینکه مصر و اردن به ترتیب بر اساس توافقات کمپ دیوید 1979 و وادی عربه در سال 1994 با رژیم اسراییل دارای روابط عادی و حسنه هستند. علاوه بر آن کاستن از اهمیت ژئوپلتیک انرژی خلیج‌فارس و تنگه هرمز نیز مدنظر ایالات متحده است.

تاثیر دزدی دریایی، نرخ بیمه‌های دریایی و تروریست‌ها بر اجرای پروژه

وی درباره تاثیر پروژه خط انتقال نفت از عراق تا مصر بر بازارهای جهانی انرژی توضیح داد: با توجه به مخاطرات ناشی از حمله به تانکرهای حامل نفت اعم از دزدی دریایی، تا اقدام‌های تروریستی و جنگ غیر مستقیم دریایی ایران و رژیم صهیونیستی، هم‌اینک نرخ بیمه‌های دریایی بشدت افزایش یافته است. از این‌رو با وجود پایین بودن قیمت جهانی نفت از یکسو و نزاع رعایت سهمیه‌های صادراتی میان اوپک و اوپک‌پلاس از سوی دیگر، عایدی کشورهای صادرکننده را برای عبور از بحران‌های اقتصادی و ناشی از وضعیت پاندمی کووید19 بشدت کاهش داده و چه بسا با تضعیف ائتلاف‌های حوزه انرژی وضعیت بازارهای جهانی را بیش از پیش متشنج کرده است. براین اساس گرایش به انتقال خطوط لوله در صورت برخورداری از پارامترهای امنیتی می‌تواند به بهبود روند بحرانی موجود کمک شایان توجهی کند.