ابعاد مبهم تامین ارز واردات/ لیست ارز 4200 اعلام شود

اعتمادآنلاین| جریان واردات کالا از مراحل ابتدایی تا ترخیص و ورود به کشور همواره با چالش های بسیاری تحت تاثیر شرایط موجود و البته عملکرد دستگاه های ذیربط و بعضا ناهماهنگی بین آنها قرار داشته است.

از آمدن ارز 4200 و محدودیت ها وضع بدتر شد

به گزارش ایسنا، در این بین تامین ارز واردات به ویژه از سال 1397 و با اعمال محدودیت‌های ارزی و ورود ارز 4200 تومان از چالش های اصلی بوده است، جایی که به تدریج ارز ترجیحی از حالت عمومی در واردات خارج و حداقل یکسالی است که محدود به شش قلم که عمدتا نهاده های تولید هستند به همراه دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی شد ولی برای همین میزان محدود هم مدیریت مناسبی اعمال نمی‌شود و از عوامل اصلی انباشت و رسوب کالا در گمرک و بنادر به شمار می‌رود.

این در حالی است که دستورالعمل های متفاوتی برای رفع موانع ارزی واردات صادر شده است؛ از جمله ترخیص 90 درصدی کالاهای اساسی که طی آن صاحب کالا می تواند بدون دریافت کد رهگیری بانک تا 90 درصد کالا را ترخیص کند یا تامین ارز به صورت اعتباری که متقاضیان با تائید وزارت صمت یا وزارت جهاد با مراجعه به بانک مرکزی اعلامیه تامین ارز اعتباری را دریافت و بانک موظف است تا سه ماه بعد، ارز مورد نظر را تامین کند، اما آنچه می‌گذرد بازهم نشان از موانع ارزی دارد؛ به گونه‌ای که طی مدت اخیر با شدت گرفتن انتقادات نسبت به انباشت دوباره کالاهای اساسی و به ویژه نهاده های دامی و پیش رفتن بخشی از آن تا پای فساد، بحث تامین ارز مورد توجه بوده است ولی دستگاهی مسئولیتی بر عهده نمی‌گیرد.

در همین جریان بررسی وضعیت تامین ارز در آمار بانک مرکزی و از سوی گزارش اعلام شده گمرک ایران قابل تامل و البته مبهم است.

بانک مرکزی: 4.6 میلیارد دلار برای 6 قلم و سایر تامین ارز کرده‌ایم

چندی پیش بانک مرکزی گزارشی را در رابطه با تامین ارز کالاهای اساسی منتشر و طی آن اعلام کرد که بر اساس مصوبه ستاد اقتصادی دولت، باید در نیمه ماه ابتدایی امسال شش میلیارد دلار ارز ترجیحی برای واردات تامین ارز کند که 4.5 میلیارد دلار آن برای اقلام زیر نظر وزارت صمت و کشاورزی و 1.5 میلیارد دلار دیگر برای دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی زیر نظر وزارت بهداشت و درمان است.

این در حالی است که از ابتدای سال تا تقریبا نیمه تیرماه 5.5 میلیارد دلار ارز ترجیحی بابت واردات نقدی و اعتباری تامین کرده است.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، از 5.5 میلیارد دلار تامین ارز شده،4.6 میلیارد دلار برای اقلام زیر نظر وزارت صمت و کشاورزی برای شش قلم کالای اساسی بوده که برای جو 580 میلیون دلار، دانه های روغنی 883 میلیون دلار، ذرت 1.2 میلیارد دلار، روغن خام حدود یک میلیارد دلار، کنجاله سویا 483 میلیون دلار و گندم 225 میلیون دلار بوده است.

این «سایر» کدام است؟!

البته بانک مرکزی در گزارش خود اعلام کرده بود که 130 میلیون دلار ارز ترجیحی برای «سایر» پرداخت شده ولی مشخص نکرده بود که سایر، منظور کدام بخش ها هستند، چراکه ارز ترجیحی بطور خاص برای این شش قلم کالای اساسی به اضافه دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی باید پرداخت شود که سهم تامین ارز بخش بهداشت و درمان هم جداگانه 926 میلیون دلار اعلام کرده است.

اما نگاهی به جدیدترین آمار گمرک ایران در رابطه با وضعیت واردات کالاهای اساسی و ارز پرداختی به آن در دوره‌ای که بانک مرکزی اعلام کرده تامین ارز 5.5 میلیارد دلاری انجام داده است نشان می دهد که اعداد چندان با یکدیگر منطبق نیست.

گمرک: کل واردات 4.5 میلیارد دلار بوده که 3.2 آن 6 قلم است

بر اساس گزارشی که ارونقی - معاون فنی گمرک ایران - به ایسنا اعلام کرد، از ابتدای سال تا نیمه تیر ماه 7.6 میلیون تن واردات قطعی در 25 قلم کالا صورت گرفته که ارزش مجموع آن به 4.5 میلیارد دلار می رسد؛ بنابراین تا اینجا مجموع واردات 25 قلم با آنچه بانک مرکزی اعلام کرده برای شش تامین ارز کرده برابری می کند.

در دوره مورد بررسی یعنی زمانی که بانک مرکزی 4.6 میلیارد دلار برای شش کالای جو، دانه روغنی، ذرت، روغن خام، کنجاله سویا، گندم و سایر تامین ارز کرده است، گزارش معاون فنی گمرک ایران نشان می دهد که فقط 3.2 میلیارد دلار تامین ارز از مجموع واردات 4.5 میلیارد دلاری برای این شش قلم بوده است؛ به گونه‌ای که 302 میلیون دلار جو، 537 میلیون دلار دانه های روغنی، 889.2 میلیون دلار ذرت، 875.4 روغن خام، 327.5 میلیون دلار کنجاله سویا و 301 میلیون دلار گندم وارد شده که مجموع آن به 3.2 میلیارد دلار در حدود 6.8 میلیون تن می رسد.

از سویی طبق گزارش گمرک ایران در این دوره واردات دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی در مجموع 528.3 میلیون دلار به همراه 11.6 میلیون دلار داروهای دامی بوده است که مجموع تامین ارز شده زیر نظر وزارت بهداشت در واردات قطعی به حدود 540 میلیون دلار می رساند.

بانک مرکزی 1.8 میلیارد دلار بیشتر تامین ارز کرده است

بنابراین تا اینجا آمار حاکی از آن است که آنچه بانک مرکزی برای اقلام شش گانه ارز ترجیحی تامین کرده عمدتا بیش از آنی است که گمرک ترخیص و واردات قطعی برای آن صورت گرفته است؛ برای واردات جو 278 میلیون دلار، دانه های روغنی 346 میلیون دلار، ذرت 310 میلیون دلار، روغن خام 124.6 میلیون دلار، کنجاله سویا 155.5 میلیون دلار و دارو 396 میلیون دلار آمار بانک مرکزی برای تامین ارز در سال جاری بالاتر از آمار ترخیص قطعی در گمرک است و فقط در گندم آمار واردات 76 میلیون دلار کمتر بوده است.

از سویی مجموع تامین ارز شش قلم به اضافه دارو و تجهیزات پزشکی در بانک مرکزی 5.5 میلیارد دلار اعلام شده در حالیکه مجموع این دو گروه در گزارش گمرک به حدود 3.7 میلیارد دلار می رسد که اختلاف 1.8 میلیارد دلاری با یکدیگر دارد.

این 1.8 میلیارد دلار برای ترخیصی های سال قبل است یا...؟

بر این اساس در رابطه با این اختلاف 1.8 میلیارد دلاری تامین ارز اعلام توضیح از سوی بانک مرکزی یا سایر دستگاه های ذیربط از جمله وزارت صمت و وزارت جهاد ضروری به نظر می‌رسد تا مشخص شود که آیا بخشی از این تامین ارزی که بانک مرکزی از آن سخن گفته به سال گذشته و ترخیص های درصدی و اعتباری سال قبل بر می گردد و در صورت های سال جاری ثبت شده است یا به نحوی دیگر بوده است؟

موجودی های گمرک 2.9 میلیارد دلار ارز می خواهد

اما در ادامه وضعیت موجودی اقلام در گمرک و بنادر هم قابل توجه است.

آنطور که معاون فنی گمرک می‌گوید در حال حاضر و تا نیمه تیر ماه 6.1 میلیون تن کالای اساسی در قالب موجودی گمرک و بنادر و محتوای شناورهای رسیده به بنادر وجود دارد و برآورد ها نشان می دهد برای ترخیص این اقلام به حدود 2.9 میلیارد دلار ارز نیاز است.

1.5 میلیارد دلار کسری تا الان!

بنابراین شش قلم کالای اساسی در قالب 3.2 میلیارد دلار ترخیص و 2.9 میلیارد دلار دیگر به ارز نیاز دارد که مجموع ارز مورد نیاز برای ترخیصی ها و مانده های سال جاری تا نیمه تیرماه را به 6.1 میلیارد دلار می رساند. در حالی که بانک مرکزی در مجموع 4.6 میلیارد دلار تامین ارز انجام داده که اگر تمامی آن برای ترخیصی های سال جاری باشد باز هم 1.5 میلیارد دلار کسری دارد و تا این لحظه باید 1.5 میلیارد دلار دیگر تامین ارز داشته باشد.

این در حالی است که اگر بخشی از این 4.5 میلیارد دلاری که بانک مرکزی اعلام کرده برای شش قلم در سال جاری تامین ارز کرده است برای ترخیصی های درصدی یا اعتباری سال قبل باشد آنگاه اختلاف بیشتر هم می شود.

بانک مرکزی لیست تفکیک شده اعتباری و نقدی منتشر کند

بر این اساس با توجه به ابهامات موجود در وضعیت ارزی و تحت الشعاع قرار گرفتن واردات کالای اساسی از این محل که بر وضعیت بازار داخلی و قیمت ها موثر است ضروری است که بانک مرکزی در رابطه با جریان تامین ارز کالای اساسی در سال جاری به اعلام کلی بسنده نکرده و چند مورد را به وضوح به اطلاع اذهان عمومی برساند، اول این که این 130 میلیون دلاری که با ارز ترجیحی برای سایر تامین شده اعلام شود کدام کالا خارج از شش قلم اساسی در لیست دریافت کنندگان ارز 4200 تومانی قرار داشته است.

از سویی دیگر اعلام کند که این 4.6 میلیارد دلاری که تامین ارز کرده چه میزان نقدی و چه میزان اعتباری بوده است و در مرحله بعد برای شفاف تر شدن ماجرا و پایان دادن به شائبه های موجود و آنچه تبعیض در تامین مطرح می شود، لیست تمام کسانی که به صورت اعتباری و نقدی ارز 4200 تومانی دریافت کرده اند به تفکیک منتشر کند.