نفت ایران در سراشیبی تولید/ تاسیسات ما بشدت دچار آسیب است/فشارافزایی در پارس‌جنوبی اورژانسی است/ساخت پالایشگاه میعانات از نان شب واجب‌تر است

اعتمادآنلاین| سیدمهدی حسینی درباره سرمایه مورد نیاز برای توسعه صنعت نفت، اظهار داشت: برآورد سرمایه بحث دومی از داشتن یک برنامه است، بستگی به این دارد که برنامه و اولویت دولت جدید در صنعت نفت چیست، بر آن اساس می‌توان برآورد سرمایه و هزینه داشت.

اما سوال اینکه لازم است چه اقداماتی برای نفت صورت گیرد؟ پاسخ اینکه توسعه و ظرفیت‌سازی بالادستی مهم‌ترین بخش صنعت نفت است و ما در این بخش از همه کشورهای تولیدکننده و عضو اوپک و غیراوپک عقب‌تریم ‌و تحریم بین‌المللی، تحریم داخلی، اشکالات در سرمایه گذاری و سیاست‌ها از جمله دلایل تاخیر در توسعه این بخش بوده است.

در سراشیبی تولید قرار داریم

وی افزود: مشکل دیگر اینکه عقب‌ماندن دو بخش دارد؛ بخش اول اینکه باید میادین اکتشاف شده‌ی توسعه‌نیافته (GREEN) بخصوص میادین مشترک را توسعه دهیم، دوم اینکه افزایش بازیافت میادین بسیار مهم BROWM و در حال تولید مثل میدان اهواز، مارون، گچساران، آغاجاری، منصوری و آب‌تیمور که میادین بزرگی هستند و ده‌ها سال در حال تولید هستند و اکنون همگی در سراشیبی افت تولید هستند، در اولویت قرار دهیم، با افت تولید این میادین که با سرعت اتفاق می‌افتد میلیاردها بشکه نفت و سرمایه ملی و در واقع تریلیون‌ها دلار را در زیرزمین حبس کرده‌‎ایم، اینها نکات مهمی هستند که تکنولوژی مدرن و سرمایه سنگین نیاز دارد و ما نداریم، ضمن اینکه زمان‌بر و سخت هستند و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که ورود نکنند.

برای بالادست 70 میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم

این کارشناس ارشد حوزه انرژی گفت: یکی از مباحثی است که دولت جدید باید به آن فکر کند تا کار را جلو‌ ببرد برآورد هزینه بالادستی و اینکه به چه تولیدی برسیم، اگر بخواهیم ‌تولید میادین GREEN و BROWN از ظرفیت اسمی امروز که 4.3 میلیون بشکه است به 6.5 میلیون بشکه و بیشتر برسانیم، یعنی ظرفیت را فقط 2 میلیون بیش از آنچه هست اضافه‌تر کنیم در مورد توسعه میادین GRENN به ازای هر بشکه 20 تا25 هزار دلار و برای میادین BROWN سی تا سی و پنج میلیارد دلار سرمایه نیاز است، البته این اعداد متغیر است و میدان به میدان فرق می‌کند.

وی ادامه داد: اگر سه‌چهارم ازیک ‌میلیون ‌بشکه را از میادین GREEN تولید کنیم 1.5 میلیون بشکه خواهد شد که 30 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد و اگر یک میلیون بشکه هم از میادین BRON ‌برداست کنیم 30 تا 35 میلیارد دلار سرمایه نیاز است و سرجمع 60 تا 70 میلیارد دلار سرمایه در بخش بالادست برای حدود 2 تا 2.5 میلیون بشکه افزایش تولید نیاز داریم.

تحریم، تاسیسات فرسوده و افت تولید

حسینی خاطرنشان کرد: مسئله دیگر اینکه تاسیسات بخش بالادست ما فرسوده شده‌اند، اگر بخواهیم رقم تولید را به همین میزان هم نگه داریم باید دستگاه‌ها، سیستم‌ها و پمپ‌های درون‌چاهی که بشدت فرسوده هستند، بروز شوند، در زمان تحریم که سال‌ها با آن مواجهیم تهیه لوازم و نگهداری سخت بوده زمانی هم به لحاظ مدیریت مشکل داشتیم در مجموع تاسیسات ما بشدت دچار آسیب است و اگر بنا باشد که تعمیرات و بروزرسانی شوند حدود 10 میلیارد دلار نیاز داریم، بنابراین برای بالادست حددود 70 تا 80 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم لازم داریم.

پالایشگاه‌سازی چقدر مهم است؟

وی در ادامه با اشاره به برنامه کاهش خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده تصریح کرد: باید مطالعات بازار به لحاظ توسعه صنعت پایین‌دست انجام شود، ساخت پالایشگاه و تولید فرآورده برای ایجاد ارزش افزوده به طور منطقی درست است اما همیشه اینگونه نیست باید بازار را ببینیم اگر قرار است چندین میلیارد دلار در پالایشگاه سرمایه‌گذاری کنیم باید امروز و آینده بازار را در نظر بگیریم در غیر این صورت صنایع دیگر پایین‌دست مثل پتروشیمی‌ها ارجح هستند.

ساخت پالایشگاه میعانات از نان شب واجب‌تر است

این کارشناس حوزه نفت با بیان اینکه ساخت پالایشگاه و پتروشیمی هر دو توجیه سرمایه‌گذاری دارند، تاکید کرد: برای ساخت هر پالایشگاه با ظرفیت 500 هزار بشکه که البته مشکل آب هم نداشته باشد و هم اینکه امکان صادرات را بالا و هزینه را پایین بیاورد، نیاز به سرمایه داریم، 400 هزار بشکه هم پالایشگاه میعانات لازم داریم که از نان شب واجب‌تر است و باید هرچه سریعتر ساخته شود، اگر نتوانیم میعانات را پالایش کنیم صادرات آنها کار آسانی نیست بخاطر اینکه کیفیت بالایی ندارد اما اگر تبدیل به فرآورده شود، شانس صادرات بیشتری داریم، ضمن اینکه اگر قرار باشد میعانات را پالایش نکرده و نتوانیم صادر کنیم تولید گاز به مشکل بر می‌خورد و مجبور به کاهش دادن تولید می‌شویم و این برای کشور قابل تحمل نیست.

وی یادآور شد: برای هر بشکه پالایش نفت 10 تا 15 هزار دلار و میعانات 7 تا 8 هزار دلار سرمایه نیاز داریم و مجموعا چندین میلیارد دلار برای پالایش هزینه نیاز داریم. بنابراین در موود میعانات ضرورت دارد و باید انجام شود و برای نفت نیز باید مطالعه شود که 500 هزار بشکه ظرفیت پالایشی ساخته شود.

فشارافزایی در پارس جنوبی اورژانسی است

حسینی در ادامه به موضوع صنعت گاز اشاره و تصریح کرد: در پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی دنیا نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی داریم، گاز با برداشت‌هایی که دو طرف ایران و قطر داشته‌اند، افت کرده بنابراین باید تحت فشار بالا بیاید که هزینه سنگینی در بخش فشارافزایی آن هم به صورت اضطراری و فوری نیاز است. از زمانی که قرارداد فاز 11 با توتال منعقد شد یکی از مباحث اصلی ساخت پلتفرم فشارافزایی بود که ما امکان ساخت این پلتفرم 20 هزار تنی را نداشته‌ایم، اما می‌توانیم از کشتی‌هایی که در دوران کرونا کم‌کار شده بودند، استفاده کنیم و تاسیسات افزایش فشار را روی آن کشتی‌ها مستقر کنیم تا کمتر به خارجی‌ها وابسته باشیم.

صنعت گاز چقدر سرمایه نیاز دارد؟

وی با بیان اینکه ایجاد تاسیسات فشارافزایی نیاز به هزینه دارد، یادآور شد: نکته دیگر توسعه میادین دیگر گاز است اگر بخواهیم به کشورهای همسایه جنوبی و پاکستان گاز صاد کنیم و افزایش صادرات به ترکیه و عراق داشته باشیم باید تولید افزایش یابد، اکنون مصرف بدون کنترل بالا می‌رود که باید بهینه شود، بنابراین باید روی میادین گازی دیگر سرمایه‌گذاری کنیم که برای هر یک میلیارد فوت مکعب یا 30 میلیون متر مکعب در روز ظرفیت‌سازی 3 تا 4 میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم، اگر قرار باشد حدود 200 میلیون متر مکعب در روز به ظرفیت گاز اضافه کنیم باید 70 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شود و در کل 70 تا 80 میلیارد دلار در صنعت گاز نیاز به سرمایه‌گذاری داریم باضافه اینکه کارخانه‌جات ال‌ان‌جی نیمه‌تمام برای صادرات گاز به مسیرهای دور باید تکمیل شوند.

همیشه نباید به خط لوله وابسته باشیم

این کارشناس بازار نفت ادامه داد: همیشه نباید به خط لوله وابسته باشیم، اگر بخواهیم ظرفیت تولید کافی داشته باشیم و در بازارها تاثیرگذار باشیم حتما باید کارخانه‌جات ال‌ان‌جی به اتمام برسند و در کل 7 تا 8 میلیارد دلارسرمایه نیاز است.

چالش‌های متانول و راهکار عبور از آن

وی در ادامه با اشاره به توسعه پتروشیمی‌ها گفت: پتروشیمی یکی از مراکز مهم ما است که باید هم سرمایه‌گذاری‌ها در بالادست تکمیل شود، چون ظرفیت‌سازی خوبی انجام شده و در حال انجام است و ارزآوری بالایی دارد در ضمن باید اقتصاد کشور را به تامین اعتبار این بخش تشویق کنیم، علاوه بر آن صنایع پایین‌دستی پتروشیمی نیز ارزش افزوده بالایی دارد، اگر بخش خصوصی راهی برای تامین سرمایه پیدا کند، تشویق خواهد شد، بستگی به این دارد که چقدر در این صنعت جلو برویم، ما اکنون درصد زیادی متانول داریم که وارد بازار می‌شود و ممکن است بازار دنیا خراب شود اما اگر به صنایع پایین‌دست تبدیل شود بازار مصرف دارد، این هدف نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و نفت باید بخش خصوصی را تشویق کند.

حسینی با بیان اینکه مجموعا در صنعت نفت حدود 180 تا 200 میلیارد دلار سرمایه نیاز است، گفت: اگر مسائل تحریم‌های بین‌المللی رفع شود، تحریم داخلی هم نداشته باشیم و با عدم هماهنگی موضوع توسعه نفت را تبدیل به موضوع جناحی و سیاسی نکنیم، می‌توانیم به اهداف خود طی برنامه زمان‌بندی چند ساله برسیم و کشور را از این وضعیت خارج کنیم.

معلوم نیست چندمِ اوپکیم

وی بیان داشت: ما روزی قدرت اول اوپک، بعد از انقلاب سال‌ها دوم و اکنون معلموم نیست چندم هستیم، ما همیشه از تاثیرگذاران بازار انرژی بوده‌ایم و روی ما حساب شده چون پتانسیل آن را هم داریم، با برنامه و سرمایه‌گذاری درست می‌توانیم به آن دوران برگردیم.

در دوسوم کشور شانس پیدا کردن نفت و گاز داریم

این کارشناس نفت افزود: در بخش اکتشاف پتانسیل بالایی داریم و دوسوم همه سرزمین لایه‌های رسوبی است که شانس پیدا کردن نفت و گاز در دریا و خشکی را داریم که هنوز زیر پوشش اکتشاف نرفته، ما باید به اکتشاف ادامه دهیم، دنیا می‌داند که ما این پتانسیل را داریم اما گاهی خودمان فراموش می‌کنیم.

وی با بیان اینکه رقم 200 میلیارد دلار سرمایه را نباید تماما خودمان تامین کنیم، خاطرنشان کرد: بخشی از سرمایه‌گذاری را از جیب هزینه می‌کنیم و به درآمد می‌رسیم و از آن درآمد را با یک مکانیزم سرمایه‌گذاری بعدی را انجام می‌دهیم در بالادست و بخش ریسکی سرمایه‌گذاری خارجی و شرکت‌های نفتی خارجی را جذب کنیم و از درآمدها استفاده کنیم، هم بدهی‌ها را پرداخت و هم سرمایه‌گذاری بعدی را انجام دهیم، بنابراین لزوما اینگونه نیست که بگوییم 200 میلیارد دلار نداریم و پروژه‌ها را کنار بگذاریم.