اروپا در یک قدمی سهمیه‌بندی گاز

به گزارش ایسنا، روسیه عرضه گاز را به تلافی حمایت اروپا از اوکراین کاهش داده است. پس از اقدام روسیه در استفاده از انرژی به عنوان سلاح، چشم انداز سهمیه بندی گاز در این منطقه اکنون کاملا واقعی به نظر می‌رسد.

کاهش عرضه گاز روسیه به اروپا، افزایش قیمتها را به دنبال داشته و اقتصاد این منطقه را تحت فشار قرار داده است و ممکن است همبستگی اروپا را دچار شکاف کند.

طبق گزارش شرکت مشاوره وود مک کنزی، نیروگاههای اروپایی مجبور شدند برای تامین نیازهای زمستانی، از ذخایرشان گاز برداشت کنند و کنترلهای دولتی توزیع گاز ممکن است تا چند ماه دیگر آغاز شود. اگر روسیه مسیر اصلی صادرات گاز به اروپا را ببندد، این منطقه ممکن است تا ژانویه با کمبود تامین گاز روبرو شود.

رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان پنجشنبه گذشته در مصاحبه با شبکه تلویزیونی ARD، اظهار کرد: وضعیت دشواری است. این آزمون قدرت میان متحدان غربی و روسیه است.

پس از این که کرملین، جریان گاز از طریق خط لوله نورد استریم را که مستقیما گاز را به آلمان می‌رساند، حدود ۶۰ درصد کاهش داد، زنگ خطر به صدا درآمد. کاهش تحویل گاز روسیه، پیامدهای ثانویه در فرانسه، اتریش و جمهوری چک داشته است.

شرکت یونی‌پر آلمان که بزرگترین خریدار گاز روسیه در اروپاست، ۶۰ درصد کمتر از میزان درخواستی، گاز دریافت کرده است. شرکت اِنی ایتالیا، تنها نیمی از حجمی که درخواست کرده بود را از گازپروم دریافت کرده است و شرکت انژی فرانسه و OMV اتریش هم با کاهش دریافت گاز روبرو شده‌اند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، چندین دهه روابط انرژی قابل اتکا که با اروپا داشته است را از زمان آغاز جنگ در اوکراین، با کاهش تدریجی عرضه در گامهای کوچک تغییر داده و هفته گذشته این روند را تسریع کرد.

تیه‌ری بروس، استاد موسسه مطالعات سیاسی پاریس در این باره گفت: این کاهش بیشتر عرضه، ذخیره سازی گاز در سطح اتحادیه اروپا را چالش برانگیز می‌کند و همبستگی شکننده اتحادیه اروپا را به بوته آزمون می‌گذارد.

قیمت گاز طبیعی اروپا تحت تاثیر این تنش‌ها، حدود ۵۰ درصد افزایش پیدا کرد که بزرگترین افزایش هفتگی از زمان آغاز جنگ روسیه در اوکراین بود. این منطقه جایگزین بزرگی برای خطوط لوله روسیه به خصوص در ماه‌های سخت زمستان ندارد. ظرفیت مازاد تولید اندکی در نروژ و هلند وجود دارد و محموله‌های گاز طبیعی مایع (LNG) محدودیت بیشتری پیدا خواهد کرد.

چین که بزرگترین واردکننده LNG جهان در سال ۲۰۲۱ است، خرید نقدی محموله‌های LNG را در سال میلادی جاری پس از اجرای قرنطینه‌های کووید و افت تقاضا، کاهش داد. اما تقاضا احتمالا زمستان امسال بهبود پیدا کرده و چین را برای دریافت LNG بیشتر با اروپا وارد رقابت می‌کند. تعمیرات در پایانه صادراتی بزرگ در تگزاس هم میزان عرضه را محدود کرده است.

کمیسیون اروپا روز جمعه نامزدی اوکراین برای عضویت در اتحادیه اروپا را پیشنهاد کرد. یک روز پیش از آن اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا به کی‌یف سفر کرده و حمایت خود را از این اقدام ابراز کرده بودند.

با وجود نمایش این حمایت، گاز همچنان یک مشکل مانده است. ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، پس از این دیدار روسیه را متهم کرد به دروغ مشکل تعمیرات فنی را عامل کاهش عرضه گاز از نورد استریم جلوه می‌دهد. اگر روسیه عرضه گاز را همچنان محدود نگه دارد، ایتالیا ممکن است هفته جاری یک طرح اضطراری را آماده کند که احتمالا شامل استفاده بیشتر از سوختهای کثیف‌تر باشد.

آلمان که در سطح اول برنامه بحران سه مرحله‌ای خود قرار دارد، در حال بررسی گزینه‌های مختلف برای کاهش تقاضاست؛ مثلا به مالکان اجازه خواهد داد گرمایش را در زمستان کاهش دهند و یک پلتفرم فروش برای شرکتها ایجاد می‌کند تا حق مصرف خود را بفروشند. بزرگترین اقتصاد اروپا که برای بیش از یک سوم از گاز مورد نیازش به روسیه وابسته است، خواستار همبستگی اروپا شده و از مردم خواسته است برای مقابله با پوتین، در مصرف انرژی صرفه جویی کنند.

جوناتان استرن، محقق برجسته موسسه مطالعات انرژی آکسفورد گفت: همه چیز به مکانیزم اشتراک گاز میان کشورها و تصمیم رگولاتوری درباره نحوه تقسیم گاز بین کشورها، بستگی دارد. زمستان سرد زودهنگام ممکن است مشکلات فوری ایجاد کند.

در آلمان اگر دولت وضعیت فوق العاده ملی اعلام کند، رگولاتور شبکه آلمان (BNetzA) سهمیه بندی گاز را اجرایی خواهد کرد. این آژانس آلمانی اعلام کرد عرضه گاز برای مکانهای تفریحی کاهش پیدا خواهد کرد و مصرف کنندگان و خدمات عمومی ضروری مانند بیمارستانها حمایت خواهند شد. شرکت‌ها هم با اختلالاتی روبرو خواهند شد.

کمبود گاز، سیاستگذاران اقتصادی را که تلاش می‌کنند تورم بی‌سابقه را مهار کنند، مضطرب خواهد کرد. افزایش بیشتر هزینه‌های انرژی، تلاشهای بانک مرکزی اروپا برای کنترل افزایش قیمتها از طریق افزایش نرخهای بهره را به مخاطره می‌اندازد.

نگرانی نسبت به رشد اقتصادی، اوج می‌گیرد. افزایش هزینه های زندگی، مصرف کنندگان را در مضیقه قرار داده و چشم انداز سهمیه بندی بنزین و صورتحسابهای بالای گاز ممکن است به اعتماد مصرفی لطمه وارد کند. برای بخش عظیم تولید آلمان، این مسئله به مشکل کمبود اولیه مواد افزوده می‌شود.

سران گروه هفت در واکنش به این وضعیت، سرگرم فراهم سازی زمینه برای مذاکره درباره تعیین سقف قیمت برای واردات انرژی از روسیه هستند. مذاکره کنندگان ارشد این گروه پیش از آماده سازی برای نشست آلپ باواریا در ماه جاری، سرگرم بررسی این مکانیزم هستند.

در حالی که اروپا برای ممنوعیت زغال سنگ و نفت روسیه، اقدام کرده است، تحریم گاز به دلیل وابستگی عمیقی که در چند دهه گذشته شکل گرفته، دشوار بوده است.

بر اساس گزارش بلومبرگ، ماسیمو دی اودوآردو، نایب رئیس تحقیقات گاز در شرکت وود مک کنزی در این باره گفت: حتی با بررسی تدابیر متقابل، سهمیه بندی جزئی عرضه گاز، ممکن است اجتناب ناپذیر باشد.