سهم گردشگری در اقتصاد ایران چقدر است؟

یکی از ظرفیت‌های بالقوه کشور که همواره در برنامه‌های توسعه مورد تاکید ویژه قرار دادشته حوزه گردشگری و صنایع دستی است. در حالی‌که از برنامه چهارم توسعه به بعد همواره گردشگری مورد توجه سران نظام بوده است اما اهمال دولت‌ها و بی‌توجهی به این حوزه موجب عقب ماندگی کشور در این حوزه از سایر کشورهای منطقه شده است. در برنامه هفتم که اخیرا توسط رهبر انقلاب ابلاغ شده است بار دیگر یکی از بندها به توسعه صنعت گردشگری و ترویج صنایع دستی اختصاص داده شده است.

به گزارش ایرنا، طبق آمارهای بانک جهانی کشور ترکیه در سال ۲۰۱۹ (قبل از شیوع کرونا) توانست به رکورد درآمدی ۴۱ میلیارد دلاری از گردشگری برسد در حالی که کشورمان در این سال حدود ۵ میلیارد دلار درآمد از این ناحیه کسب کرد. این در حالی است که ایران از نظر جاذبه‌های باستانی و تاریخی رتبه دهم و از نظر اکوتوریسم در رتبه پنجم دنیا قرار دارد. مقایسه درآمد کشورمان با سایر کشورهای منطقه نشان از عقب ماندگی در این حوزه و لزوم توجه ویژه دولت به این بخش دارد.

توجه به گردشگری توسعه اقتصادی و کاهش اتکا به نفت را به دنبال داشته و با ایجاد اشتغال، نیروی انسانی را در بخش‌های مختلف به استخدام در می‌آورد. گردشگری مانند بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی دیگر نوعی دادوستد عرضه و تقاضا محور است و هر چقدر رونق بیشتری داشته باشد، کسب و کارهای مرتبط با آن به خصوص در صنف‌های خرد را به تحرک وامی‌دارد و این امر به شکلی سلسله‌وار به دیگر بخش‌های اقتصادی نیز منتقل می‌شود.

یکی از بهترین مزیت‌های گردشگری امکان توازن منطقه‌ای و دست‌یابی به توسعه پایدار و همه‌جانبه در مناطق دارای ظرفیت‌ رشد است. از این نظر گردشگری یکی از بهترین مسیرها برای جبران عقب‌ماندگی‌ها به خصوص در مناطق دورافتاده است. از سویی نیز براساس آمارها هر فعالیت و پروژه گردشگری به طور میانگین برای ۱۰ نفر اشتغال‌زایی می‌کند. در بسیاری از کشورها، میزان درآمدی که از گردشگری به دست می‌آید از مجموع درآمدهای مالیاتی نیز بیشتر است.

دولت سیزدهم نیز با درک مزیت‌های گسترده صنعت گردشگری، رونق این بخش را هدف خود قرار داده و برای تحقق این هدف راهکارهایی را پیگیری می‌کند.

برنامه دولت برای جذب گردشگر

رئیس جمهور نیز اوایل مهرماه در ادامه فرآیند نظارت ستادی به دستگاه‌های اجرایی، به محل موزه ملی ایران رفت و در جمع وزیر و مدیران وزارت میراث فرهنگی بر وجود ظرفیت‌های فراوان برای رسیدن عدد گردشگران خارجی به ۱۵ میلیون نفر در سال تاکید کرد و گفت: گردشگری خانواده محور، لغو روادید گردشگری با کشورهای هدف، تسهیل و حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بخش گردشگری دنبال شود.

سید ابراهیم رئیسی با تاکید بر اهمیت رونق بخش گردشگری افزود: رونق صنعت گردشگری، اقتصاد گردشگری را فعال می‌نماید و در کنار گردش مالی قابل توجه و ظرفیت‌های فراوان برای ایجاد اشتغال، بار فرهنگی عظیمی نیز دارد. رئیس جمهور با تاکید بر وجود ظرفیت‌های فراوان با اشاره به ماموریت مهم این وزارتخانه در حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، گفت: بخش میراث فرهنگی وظایف مهمی در زمینه شناسایی، ثبت، مرمت و نگهداری، تعیین حریم آثار و معرفی و بهره برداری از مواریث فرهنگی و تاریخی دارد.

سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی

براساس آخرین آمارها سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۲۰۱۹ (قبل از همه‌گیری کرونا) برابر با ۶.۶ درصد بوده است. این رقم برای ترکیه حدود ۱۱ درصد گزارش شده است.  طبق داده‌های بانک جهانی مجموع سهم اقتصاد سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی ایران از سال تا ۲۰۲۸ به ۳۱۳ هزار میلیارد تومان خواهد رسید.

یکی از ظرفیت‌های کشور در بخش گردشگری، توسعه گردشگری سلامت است. با توجه ظرفیت‌های کشور در این زمینه و براساس استانداردهای جهانی، به ازای هر گردشگر سلامت ۲۴۰۰ دلار درآمد برای کشورها ایجاد می‌شود. ضمن این‌که با توجه به مزایای فراوان از جمله طبیعت، موزه‌ها و موضوعات فرهنگی بی‌نظیر و سابقه تاریخی، اکثر گردشگرانی که از کشورهای همسایه و دوردست به واسطه درمان به کشور می‌آیند به گردشگران ترکیبی تبدیل می‌شوند، یعنی علاوه بر موضوع درمان و سلامت، از مراکز دیدنی کشور، موزه‌ها و ابنیه تاریخی بازدید می‌کنند.