هشدار روزنامه تعادل نسبت به کمبود دارو؛ زنگ خطر به صدا درآمده؟

محمود نجفی عرب در یادداشتی با عنوان «پیش‌نیاز مدیریت بازار دارو» در روزنامه تعادل نوشت: ما در بازار دارو باید شرایط را طوری ارزیابی کنیم که از یک سو فعالان اقتصادی آسیب نبینند و سرمایه‌گذاران همچنان برای ورود به این عرصه رغبت داشته باشند و از سوی دیگر مردم نیز تحت فشار قرار نگیرند.

ما در سال‌های گذشته یک مشکل جدی در زمینه صادرات داشتیم و آن ارز دولتی بود. با توجه به ارز ۴۲۰۰ تومانی، عملا یا امکان صادرات دارو وجود نداشت یا فرایند آنقدر پیچیده می‌شد و مشکلات برای تسویه ارزی بالا می‌گرفت که امکان صادرات دارو به وجود نمی‌آمد.

به همین دلیل است که می‌بینیم از سال ۱۳۹۷ نه تنها صادرات داروی ما افزایش پیدا نکرده که حتی در برخی حوزه‌ها آمار کاهشی نیز بوده است. این در حالی است که ما در کشور ظرفیت تولیدی بسیار خوبی داریم و حتی می‌توانیم بیش از دو برابر نیاز کشور را تولید کنیم. در این سال‌ها این ظرفیت یا عملا فراموش شده یا به قاچاق معکوس انتقال یافته است. یعنی نه تنها صادرات رسمی نداشته‌ایم که حتی داروهای ما به شکل غیرقانونی به خارج از کشور قاچاق شده و تغییر در سیاست‌های ارزی می‌تواند راه را بر این روند ببندد. یکی دیگر از موضوعات مهمی که در این سال‌ها ما شاهد آن بوده‌ایم، بحث کاهش سرمایه‌گذاری در صنایع دارویی است.

در حالی که این صنعت باید همواره با مدرن‌ترین تجهیزات جهان خود را وفق دهد، کاهش سرمایه‌گذاری‌های جدید، باعث افزایش روند استهلاک شده و این موضوع می‌تواند برای ما زنگ خطری جدید باشد. در صورتی که این روند اصلاح نشود، ممکن است در سال‌های آینده برای تولید و تامین نیازهای کشور با مشکل مواجه شویم و از این رو شرایط باید به شکلی مدیریت شود که این صنعت برای سرمایه‌گذاران جذاب باشد. با توجه به تورم و افزایش چشمگیر قیمت لوازم بسته‌بندی، مواد اولیه و جانبی، قیمت دارو حداقل باید 30 تا 40 درصد افزایش می‌یافت اما این میزان افزایش قیمت با موافقت دولت مواجه نشد و نتیجه آن شد که تولید بسیاری از داروها توجیه اقتصادی خود را از دست داد.

به‌طوری که برای مثال، بسیاری از شربت‌های خوراکی که در طول سال‌های گذشته مشکلی در تامین آنها وجود نداشت، اکنون به دلیل کمبود‌ آنها در بازار، به صورت فوریتی وارد می‌شود که چندان زیبنده صنعت داروی کشور نیست. در ماه‌های بهمن و اسفند سال گذشته، ارز مورد نیاز حوزه دارو به میزان کافی تامین نشده است.

حتی برخی از داروها که با ارز 4200 تومانی وارد شده و با حداقل اسناد ترخیص شده نیز هنوز تامین ارز نشده است. نکته حایز اهمیت اینکه این داروها جزو داروهای اساسی و داروهای بیماران خاص محسوب می‌شوند. تا آنجا که من اطلاع دارم در روزهای اخیر حدود 300 میلیون دلار ارز برای دارو و تجهیزات پزشکی تامین شده که البته باز هم کافی نیست.