بانک‌ها چقدر وام دادند؛ پرداخت ۲۴ درصد وام‌های کشور توسط یک بانک

بانک مرکزی در ابتدای هفته جاری، گزارش عملکرد بانک‌ها در حوزه ارایه تسهیلات را ارایه کرد که در میان آنها، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران توانسته سهم و جایگاه مهمی را به خود اختصاص دهد.

به گزارش تعادل، هرچند با توجه به سابقه طولانی عملکرد نظام بانکی ایران، به شکل سنتی بانک‌های بزرگی که منابع و شعب بیشتری در اختیار دارند، در جدول عملکرد نیز سهمی بزرگ به خود اختصاص می‌دهند، اما در حوزه ارایه تسهیلات به اقشار مختلف مردم شرایط متفاوت است و یک بانک قرض‌الحسنه توانسته جایگاه قابل توجهی را در این حوزه به خود اختصاص دهد. اخیراً بانک مرکزی طی گزارشی آمار تسهیلات پرداختی شبکه بانکی کشور (همه بانک‌ها و موسسات اعتباری) را از ابتدای فروردین ماه سال جاری تا پایان مردادماه منتشر کرده که بر اساس آن در مجموع هفت میلیون و ۸۳۲ هزار و ۲۵۹ قفره تسهیلات خرد و کلان به ارزش بیش از دو میلیون و ۲۹۵ هزار میلیارد تومان از سوی بانک‌ها در این بازه زمانی پرداخت شده است.

مطابق این گزارش، در محاسبه کل تسهیلات ارایه شده از سوی شبکه بانکی کشور پنج بانک ملت با ۵۵۰ هزار و ۴۷ فقره به ارزش ۴۰۹ هزار و ۸۸۳ میلیارد تومان (۴۰۹.۸ همت)، بانک ملی با یک میلیون و ۱۰ هزار و ۵۳۹ فقره به ارزش ۲۵۶ هزار و ۳۸۲ میلیارد تومان (۲۵۶.۳ همت)، بانک تجارت با ۳۵۶ هزار و ۷۶۸ فقره به ارزش ۲۴۴ هزار و ۹۹۱ میلیارد تومان (۲۴۴.۹ همت)، بانک صادرات با ۳۱۵ هزار و ۳۵۰ فقره به ارزش ۲۰۵ هزار و ۵۶۲ میلیارد تومان (۲۰۵.۵ همت) و بانک قرض‌الحسنه مهر ایران با یک میلیون و ۸۷۸ هزار و ۹۴۵ فقره به ارزش ۱۳۲ هزار و ۶۲۷ میلیارد تومان (۱۳۲.۶ همت) در جایگاه اول تا پنجم میزان تسهیلات اعطا شده از سوی شبکه بانکی کشور قرار دارند.

به این ترتیب بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در رتبه پنجم اعطای تسهیلات از نظر مبلغ قرار گرفته و بسیاری از بانک‌های غیر دولتی و جدید التأسیس سبقت گرفته است. البته این بانک از نظر تعداد تسهیلات در سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و همچنین ۵ ماهه نخست سال جاری، بالاترین عملکرد را در سطح شبکه بانکی کشور داشته، به‌طوری که بر اساس آمار بانک مرکزی تا پایان مرداد یک میلیون و ۸۷۸هزار فقره تسهیلات پرداخت کرده و به‌تنهایی حدود ۲۴ درصد تعداد تسهیلات پرداختی کل کشور را به خود اختصاص داده است.

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که می‌توان در این حوزه به آن توجه کرد، بحث گروه‌های هدف دریافت این تسهیلات است. بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در این حوزه توانسته به بیشترین افراد از اقشار کم درآمد وام بدهد و با توجه به قرض‌الحسنه بودن ساختار اعطای این تسهیلات، مشتریان بانکی نیز از این طرح‌ها به‌شدت استقبال کرده‌اند.هرچند یکی از اصلی‌ترین مبانی نظام بانکداری اسلامی، توجه به وام قرض‌الحسنه بوده، اما بخش مهمی از نظام بانکی کشور در این حوزه عملکرد مطلوبی نداشته‌اند. این در حالی است که حتی در حوزه‌هایی مانند وام ازدواج و فرزندآوری نیز این بانک‌های قرض‌الحسنه بوده‌اند که عصای دست شبکه بانکی کشور شده‌اند، موضوعی که چند هفته قبل مورد تأکید قائم مقام بانک مرکزی نیز قرار گرفت. وی با تأکید بر اجرای سیاست تشویقی در شبکه بانکی در قبال تسهیل و تسریع اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری و همزمان، کنترل ابزارهای پولی در نتیجه افزایش پرداخت تسهیلات تکلیفی، افزود: از ابتدای سال جاری تا بیستم مرداد‌ماه امسال بالغ بر ۱۴.۳ همت تسهیلات فرزندآوری از سوی شبکه بانکی به متقاضیان پرداخت شده است. این رقم، نسبت به تکلیف تعیین شده برای شبکه بانکی در مدت مربوطه حدود ۴ همت عقب‌ماندگی دارد. بانک‌های عامل در این شرایط مکلف هستند با پرداخت سریع‌تر تسهیلات فرزندآوری طبق تکلیف تعیین شده برای آنان توسط بانک مرکزی، از تعداد متقاضیان در نوبت دریافت این تسهیلات بکاهند و تسهیلات آنان را که مدارک خود را نزد شبکه بانکی تکمیل کرده‌اند (حدودا ۴۷هزار نفر) تا پایان مرداد ماه پرداخت کنند. قائم مقام بانک مرکزی با اشاره به اضافه شدن دو بانک قرض‌الحسنه رسالت و مهر ایران برای پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری تأکید کرد: خوشبختانه با همکاری خوب شبکه بانکی در زمینه پرداخت تسهیلات ازدواج، بانک‌ها ۴ درصد از تکلیف تعیین شده برای ۵ ماهه سال جاری جلوتر هستند. با همکاری شبکه بانکی، حتما اجرای تکالیف تعیین شده در زمینه پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج نیز یک ماه، به جلو انداخته می‌شود و عملکرد این بخش تا پایان مرداد‌ماه به ۵۰‌درصد خواهد رسید که به این ترتیب ۴۶هزار نفر از متقاضیان دریافت تسهیلات ازدواج که مدارک خود را نزد شبکه بانکی تکمیل کرده‌اند از افراد در صف کاسته شده و زمینه برای پذیرش متقاضیان جدید در شبکه بانکی فراهم می‌شود .

از سوی دیگر بانک مرکزی روز گذشته، گزارشی از میزان ارایه تسهیلات امهالی بانک‌ها را نیز منتشر کرده است. تسهیلات امهالی بانکی یا امهال وام به فرآیند تأخیر در پرداخت مبالغ معوقه یا اصل و جریمه به توافق بین بانک و مشتری اشاره دارد. به عبارت دیگر، در صورتی که یک مشتری نتواند مبلغ اصل و جریمه را در زمان تعیین شده پرداخت کند، امهال تسهیلات انجام می‌شود و امهال در تسهیلات به معنای مهلت دادن در بازپرداخت آن است که البته بر اساس موقعیت‌های مختلف از شرایط ویژه‌ای برخوردار است.

تسهیلات امهالی در صورتی که به نتیجه نرسند، می‌توانند منجر به تجمیع مطالبات معوق بانک‌ها شده و در نهایت به ناترازی منجر شوند. بر اساس این آمار، بانک ملی ایران با ۲۷ هزار و ۲۷۹ فقره تسهیلات امهالی به ارزش ۱۰۸ هزار و ۸۷۸ میلیارد ریال (۱۰.۸۸ همت)، بانک گردشگری با ۵۲ فقره به ارزش ۱۰۸ هزار و ۴۳۸ میلیارد ریال (۱۰.۸۴ همت)، بانک تجارت با دو هزار و ۳۹۹ فقره به ارزش ۸۲ هزار و ۸۵۶ میلیارد ریال (۸.۲۸ همت)، بانک صادرات با هشت هزار و ۸۶۷ فقره به ارزش ۵۶ هزار و ۲۳۶ میلیارد ریال (۵.۶۲ همت) و بانک ملت یک هزار و ۷۱۱ فقره به ارزش ۴۵ هزار و ۹۳۸ میلیارد ریال (۴.۵۹ همت) در جایگاه اول تا پنجم ارایه تسهیلات امهالی از سوی شبکه بانکی قرار گرفته‌اند.

آنچه که در این حوزه نیز جلب‌توجه می‌کند این است که بانک قرض‌الحسنه مهر ایران با وجود آنکه در میان برترین بانک‌ها در حوزه اعطای تسهیلات قرار داشته، اما در حوزه تسهیلات امهالی عملکردی منفی نداشته و به این ترتیب به نظر می‌رسد با مدلی که در این بانک در ارتباط با مشتریان طراحی شده، روند بازگشت تسهیلات و پرداخت اقساط نیز وضعیتی مطلوب در مقایسه با سایر بخش‌های نظام بانکی کشور دارد. گزارش‌های مختلف حاکی از این است که معوقات این بانک (نسبت مطالبات غیرجاری به تسهیلات پرداختی) در پایین‌ترین سطح ممکن و کمتر از نیم درصد است. این عملکرد فراتر از استانداردهای داخلی و جهانی (۵ درصد) است و باعث شده بانک قرض‌الحسنه مهر ایران ضمن اینکه در شاخص مذکور بهترین عملکرد در بین بانک‌های ایران را به خود اختصاص داده، خوش‌حساب‌ترین مشتریان شبکه بانکی کشور را نیز در اختیار داشته باشد.

در کنار نظام بانکی، ارزیابی‌هایی که از سوی دیگر نهادهای حاکمیتی صورت گرفته نیز نشان از آن دارد که بانک قرض‌الحسنه مهر ایران توانسته عملکردی مطلوب در این حوزه داشته باشد. بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور، نسبت کفایت سرمایه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران ۹.۵ درصد است که با توجه به معیار ۸ درصدی، وضعیت بانک مناسب ارزیابی می‌شود. در جلسه مشترک میان مدیران این بانک و دیوان محاسبات، مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، ضمن برشمردن دستاوردهای این بانک در حوزه فناوری و عملکردی، اظهار داشته بود که تحقق مواردی همچون «فناورکارت»، «راه‌اندازی نئوبانک»، «افتتاح مرکز نوآوری» و «رکوردشکنی در پرداخت وام» تنها بخشی از دستاوردهای این بانک قرض‌الحسنه است که با تلاش کارکنان بانک حاصل شده است.

بانک قرض‌الحسنه مهر ایران به عنوان نخستین و بزرگ‌ترین بانک قرض‌الحسنه کشور با سابقه‌ای حدودا  ۱۷ساله، در حالی که نسبت به اغلب بانک‌ها عمری نسبتا کمتر دارد، توانسته چه در حوزه اعطای تسهیلات و چه در حوزه پیشرفت در خدمات بانکی، عملکردی قابل توجه از خود به جای بگذارد.