صنعت تامین سرمایه برای توسعه مناطق آزاد ایران

سید حامد مولانا طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: امروز تامین مالی پروژه‌ها برای کشور خصوصا در مناطق آزاد که مستقل از بودجه سالانه کشور اداره می‌شوند از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که تامین مالی Financing و تخصیص جریان نقدینگی بهنگام در پروژه موجب پیشرفت و تحقق اهداف پروژه و نهایتا توسعه سرزمینی می‌گردد . در این یادداشت با اقتباس و الهام از مطالعات صورت گرفته نگاهی عملیاتی و گذرا به اهمیت و نحوه استقرار صنعت تامین سرمایه در مناطق آزاد ایران می‌اندازیم . فرصت ایجاد شده در بند «۱۸» ماده «یک» قانون بازار اوراق بهادار ایران، که برای تامین سرمایه امکان ایجاد «شرکت‌« را پیشنهاد می‌نماید می‌تواند پتانسیل مناسبی برای اجرای پروژه‌های جسورانه و توسعه‌ای مناطق آزاد ایران باشد . در تبیین این بند از قانون می‌توان بیان داشت که؛ «شرکت تامین سرمایه شرکتی است که به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کند و می‌تواند فعالیت‌های کارگزاری، معامله‌‌‌گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره‌‌‌نویسی، تعهد پذیره‌‌‌نویسی و فعالیت‌های مشابه را با اخذ مجوز از «سازمان بورس» انجام دهد. در ایران این شرکت‌ها به صورت مستقل و با مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و تحت نظارت آن فعالیت دارند. خدمات تامین مالی شرکت‌ها، مدیریت دارایی و مشاوره مالی، سه حوزه اصلی فعالیت این شرکت‌هاست. این شرکت‌ها به عنوان بازوهای تامین سرمایه پروژه‌ها و شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه شناخته می‌شوند و در این راستا از ابزارهای مالی مختلفی استفاده می‌کنند »  در سال‌های اخیر، سهم تامین سرمایه از بازار سرمایه متناسب با عمق بازار سرمایه در اقتصاد ایران محدود بوده است؛ اما با افزایش حجم بازار سرمایه، شرکت‌های تامین سرمایه نیز نقش بیشتری در تامین مالی ایفا می‌نمایند .در اقتصاد جهانی، شرکت‌های تامین سرمایه، «شرکت‌هایی هستند که به عنوان پذیره‌نویس یا نماینده شرکت‌ها و شهرداری‌ها به انتشار اوراق بهادار آنها اقدام می‌نمایند که این ابزار سازگاری مطلوبی با ساختار مناطق آزاد دارد . این شرکت‌ها همچنین وظایف کارگزار معامله‌گر را انجام می‌دهند، برای اوراق بهادار منتشرشده بازار فراهم می‌کنند و خدمات مشاوره‌ای به سرمایه‌گذاران ارایه می‌دهند ». 

این شرکت‌ها در تسهیل فرآیند ادغام و تملیک شرکت‌ها، عرضه خصوصی اوراق بهادار و تجدید ساختار شرکت‌ها نقش عمده‌ای دارند . حال از مقایسه میزان این تسهیل‌گری با سامانه مناطق آزاد ایران که در آن یکسال فرآیند اداری اخذ مجوز زمان می‌برد به علت و میزان توسعه نیافتگی می‌توان پی برد . با پایش تجربه سرمایه‌گذاری و تامین مالی صورت گرفته در مناطق آزاد کشور به نظر می‌رسد دولت چهاردهم می‌تواند با نگاهی توسعه‌ای اقدام به تاسیس شرکت‌های تامین سرمایه ویژه مناطق آزاد یا پیاده‌سازی ابزار‌های نوین تامین مالی در این مناطق نماید. بهره‌مندی از انواع متنوع اوراق، ایجاد صندوق پروژه و صندوق ریسک‌پذیر، تشکیل نهاد و بانک‌های مالی مانند بانک فرا‌ساحلی Offshore، ایجاد نهاد‌های مالی غیر متمرکز عمومی، تامین مالی بر مبنای بدهی و ایجاد حساب ریالی بانکی برای ساکنان وگردشگران با ارزش روز طلا یا ارز دیجیتال یا سهام و همچنین بهره‌مندی از انواع متنوع عقود از روش‌های موثر می‌باشند که مناطق آزاد ایران به خوبی قابلیت و برخورداری مکفی در جذب منابع و پیاده‌سازی این روش‌ها را دارند .