ظریف از سیاست‌های منطقه‌ای ایران ناراضی است/ ظریف از اینکه وزارت امور خارجه از ملاقات اسد مطلع نشده عصبانی است/ او از اینکه در کنار رهبری و روحانی در مذاکره با اسد نبوده ناراحت است/ شاید مقامات ارشد ایران از او بخواهند استعفایش را پس بگیرد

اعتمادآنلاین| مینا جزایری- المانیتور رسانه‌ امریکایی که به جمع‌آوری گزارش و تجزیه و تحلیل در مورد خاورمیانه از جمله خلیج فارس، مصر، ایران، اسرائیل، فلسطین و دیگر کشورها می‌پردازد در تحلیلی به بررسی مساله استعفای محمد‌‍جواد ظریف پرداخته است.

به گزارش اعتمادآنلاین ، در این تحلیل چنین آمده است:

وزیر امور خارجه ایران محمدجواد ظریف امروز به صورت ناگهانی طی پستی اینستاگرامی استعفای خود از سمتش را به اطلاع رساند. او در این پست سپاس خود را از «مردم عزیز و دلاور ایران در 67 ماه گذشته» بیان کرد و همچنین برای «تمامی کاستی‌ها و کوتاهی‌ها در دوران خدمت» صمیمانه پوزش خواست. ظریف چهره دیپلماسی ایران در طول مذاکرات هسته‌ای و دوران پس از آن بود و به خاطر تماس با غرب با انتقادهای بسیار شدیدی از جانب تندروها در ایران مواجه شد.

چرا استعفای ظریف مهم است: زمان‌بندی استعفای ظریف، که تا به اکنون از جانب رئیس‌جمهور حسن روحانی مورد پذیرش قرار نگرفته است، همزمان با ملاقات رئیس‌جمهور سوریه بشار اسد است که در این ملاقات وزیر امور خارجه به طرز محسوسی غایب بود. این رخداد گمانه‌زنی‌ها در این زمینه را که ظریف پس از اینکه نفوذش را از دست داده از سمتش کناره‌گیری کرده، قوت می‌بخشد.

یک منبع آگاه به المانیتور خبر داد که ظریف از اینکه وزارت امور خارجه از ملاقات اسد مطلع نشده و از ملاقات روحانی با رهبر سوریه کنار گذاشته شده است ابراز عصبانیت کرده است. به نظر می‌رسد که گسل اصلی از مخالفت با رئیس‌جمهور نشأت می‌گیرد. انتخاب‌نیوز به نقل از محمدجواد ظریف آورده است که پس از کنار گذاشته شدن از دیدار با اسد که بعد رسانه‌ای بسیار یافت و در عکس‌های رسمی نیز حضور نداشت «او دیگر هیچ اعتباری در جهان ندارد.»

یک منبع آگاه از این مسئله به شرط پنهان ماندن هویتش به المانیتور خبر داد که «دلیل اصلی پشت استعفای ظریف روشن است: او از این موضوع ناراحت بوده است که در ملاقات با اسد در کنار روحانی نبوده است.» اسد همچنین با رهبری ایران وفرمانده سپاه قدس قاسم سلیمانی ملاقات کرد.

معنای وسیع‌تر استعفای ظریف می‌تواند به چند سناریوی بالقوه اشاره داشته باشد که این سناریو‌ها شامل نارضایتی ظریف از سیاست‌های منطقه‌ای ایران نیز هست. بعضی منابع حتی این احتمال را مطرح می‌کنند که چنین عملی از سوی ظریف می‌تواند اعتراضی به تصمیم ایران مبنی بر خروج قریب‌الوقوع از پیمان هسته‌ای باشد.

قرارداد هسته‌ای: ظریف مذاکرات هسته‌ای با شش قدرت جهانی را برای بیش از دو سال رهبری کرد که در نهایت به قرارداد هسته‌ای در جولای سال 2015 منجر شد. به دنبال خروج آمریکا از این قرارداد به فرمان دونالد ترامپ، ظریف و امضاکنند‌گان اروپایی این قرارداد- یعنی اتحادیه‌ اروپا و همچنین بریتانیا، فرانسه و آلمان- تلاش کردند تا این قرارداد را به واسطه‌ برقراری مکانیسم‌هایی برای تامین منافع اقتصادی وعده داده شده به ایران حفظ کنند.

در این مسیر، اروپایی‌ها به تازگی پس از ماه‌ها تعلل راهکار خود موسوم به SPV را راه‌اندازی کردند. اما تکامل این مکانیسم نیازمند این است که همکاری نزدیک میان ایران و اروپا عملیاتی شود. ظریف مردی بود که به واسطه حفظ قرارداد هسته‌ای از جانب آیت‌الله علی خامنه‌ای و روحانی مورد اعتماد قرار گرفته بود، و جدایی او در این موقعیت زمانی ضربه‌ ویرانگری به همکاری میان ایران و اروپا وارد می‌کند، همه اینها در حالی است که سیاست «مشارکت سازنده» روحانی نیز می‌تواند از جانب تندروها تحت فشار بیشتری قرار بگیرد.

اتفاق بعدی چیست: هنوز مشخص نیست که آیا روحانی استعفای ظریف را خواهد پذیرفت یا نه. شایعات تایید نشده که کمی بعد از پست اینستاگرامی محمدجواد ظریف در رسانه‌های اجتماعی مطرح شد عنوان می‌کنند که ظریف در موارد متعددی سعی کرده است از سمت خود استعفا دهد- و اینکه روحانی در نهایت این بار با این استعفا موافقت کرده است.

با این حال، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، محمود واعظی، در توییتی هر شایعه‌ای مبنی بر پذیرش استعفای ظریف از جانب روحانی را «به قدرت رد کرد.» با وجود این، روشن نیست که آیا ظریف حاضر است که این سمت را حفظ کند یا نه. همچنین این دورنما وجود دارد که وضعیت فعلی ایران مقامات سطح بالا را به این سو سوق دهد که از ظریف درخواست کنند نامه‌ استعفایش را پس بگیرد.

در نهایت، واعظی که در دولت یازدهم مسئولیت وزارت ارتباطات و فناوری را به عهده داشته، در میان نامزدهای احتمالی جایگزینی ظریف است و گفته شده که در گذشته نیز برای تصدی‌گری این پست اشتیاق فراوانی داشته است.