سودان؛ نگاهی به یک کودتای سنتی

اعتمادآنلاین| عمر حسن احمد البشیر 75 ساله بعد حدود 30 سال حضور در قدرت به همان شکلی که به قدرت رسیده بود از آن کنار گذاشته شد. در زیر نگاهی کوتاه به زندگی سیاسی البشیر داشته‌ایم.

البشیر در سال 1989 و در جریان یک کودتای نظامی به قدرت رسید.

سودان بزرگ‌ترین کشور آفریقایی بود که جنوب آن با ساکانان آفریقایی‌تبارش منطقه‌ای پر تنش داشت، در حالی که عرب تبارها در شمال سودان با ذخایر گسترده زیر زمینی‌اش زندگی می‌کنند.

بر اساس آمار دولتی چند میلیون سودانی در جریان جنگ در جنوب این کشور کشته شدند، تا آنکه در سال 2011 دولت جنوب سودان بعد از چند دهه جنگ اعلام استقلال کرد.

البشیر تقریبا تمامی زندگی‌اش را در جنگ گذرانده است، او فرمانده اصلی جنگ علیه جان گرانگ، رهبر جنبش مردمی آزادی جنوب سودان بود.

امروز در حالی البشیر به حبس خانگی فرستاده می‌شود که جان گرانگ رقیبش در آن سوی جبهه چند ماه بعد از امضای قرار داد صلح بر اثر سقوط هلیکوپتر جان باخته است.

با وجود امضای توافقنامه صلح، البشیر سرگرم جنگ دیگری در دارفور غربی بود.

دادگاه جنایت بین‌المللی در مارس 2009 و ژوئن 2010 دو حکم بازداشت برای او صادر و البشیر را به دلیل اقداماتش در دارفور به پنج مورد جنایت علیه بشریت، دو مورد جنایت جنگی و 3 مورد جنایت نسل‌کشی متهم کرد.

در سال 2015 یک دادگاه در آفریقای جنوبی قصد اجرای حکم دادگاه بین‌المللی را داشت اما البشیر فقط برای مدت بسیار کوتاهی در ژوهانسبورگ حضور پیدا کرد. دولت زوما هم اعلام کرد با توجه به اینکه او میهمان اتحادیه آفریقاست با این اقدام مخالف است.

در بُعد داخلی البشیر در انتخابات سال 2010 و 2015 و در سایه تحریم گسترده آن توسط مخالفان به پیروزی رسید. با این حال او از این طریق، قبضه خود را بر کشور مستحکم‌تر کرد.

تنها در 18 دسامبر 2018 بود که مشخص شد پایه‌های قدرتمندی که البشیر تلاش می‌کرد بر آن تکیه کند دچار سستی شدیدی شده‌اند، اوایل دیماه 1397 بود که مردم سودان در اعتراض به بالا رفتن هزینه‌های معیشتی به خیابان‌ها آمده و مقر حزب «کنگره ملی» حاکم را در شهر عطبره به آتش کشیدند. تظاهراتی که ابتدا به عنوان اعتراض به شرایط زندگی تفسیر، اما به تظاهرات ضد بشیر و ساختار حاکمیتش تبدیل شد.

البشیر طی سه دهه گذشته نشان داده است که قدرت بسیار شگرفی در همزیستی با شرایط و متغیرهای منطقه‌ای و جهانی دارد، به‌طور نمونه او بعد از آنکه در دهه نود میزبان اسامه بن لادن بود، آن‌قدر با طرح‌های آمریکا همسویی پیدا کرد که در سال 2017 ایالات متحده سودان را از لیست تحریم‌هایش خارج کرد. او با وجود آنکه همسو با ائتلاف ضد سوری خواهان سرنگونی اسد بود، ناگهان به عنوان یکی از اولین رهبران جهان به سوریه سفر و با بشار اسد ملاقات کرد. با این حال ظاهرا این بار تمامی اقداماتش راهی به سوی قلب مردم کشورش پیدا نکرده و آنها مجاب به ادامه بقایش نشده‌اند تا آنکه پنج‌شنبه به سرنوشتی دچار شد که خود 3 دهه قبل برای الصادق المهدی رقم زده بود.

اقدام ارتش سودان گرچه چندان در راستای خواست مردم این کشور نبوده و ادامه تظاهرات مردمی را می‌توان به عنوان گواهی بر این مدعی دانست اما اقدام ارتش سودان ثابت کرد راهبرد کودتای نظامی بعد از ده‌ها سال همچنان یکی از مهم‌ترین راهکارهای رد و بدل شدن قدرت در کشورهای عربی است.