اهمیت سیاسی همکاری‌های نظامی ایران-روسیه چیست؟

اعتمادآنلاین| روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو، در تحلیلی نوشته است: ناوگان نظامی-دریایی روسیه و ایران قصد دارند مانورهای مشترکی تا پایان سال جاری در مناطق شمالی اقیانوس هند، ازجمله در تنگه هرمز، برگزار کنند. این مسئله‌ای است که هفته گذشته دریادار "حسین خانزادی" فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در جریان سفر خود به روسیه اعلام کرد. این روزنامه در تحلیلی اهداف و دورنمای چنین مانورهای مشترکی را بررسی کرده است.

کشتی‌های ناوگان نظامی-دریایی روسیه به طور مرتب در اقیانوس هند حضور دارند، هر چند این اواخر این حضور در رابطه با افزایش تهدیدات از سوی دزدان دریایی در آبهای بین المللی سواحل قاره آفریقا کاهش یافته و کشتی‌های هرچهار ناوگان دریایی روسیه چند سالی است که به طور مرتب در آنجا گشت‌زنی می‌کنند.

تاکنون اصلی‌ترین دلیل برای حضور گسترده‌تر ناوگان نظامی-دریایی روسیه در عرصه آبهای جنوبی، انجام مانور نظامی مشترک با هند، از جمله در اقیانوس آرام بود. ضمن اینکه همکاری‌های نظامی مشترک با ایران هم در وهله نخست در آبهای دریای خزر صورت می گیرد. کشتی‌های ناوگان دریای خزر روسیه به طور مرتب در بندر انزلی در شمال ایران حضور می یابند. علاوه بر این، ناوگان دریای خزر روسیه در جریان مناقشه نظامی در سوریه امکانات راهبردی خود را به خوبی نشان داده و چندین بار حملات موشکی دقیقی به مواضع تروریست‌ها در خاک سوریه انجام داده که مسلماً این عملیات با هماهنگی و همکاری ایران صورت گرفته است.

امکان برگزاری مانورهای مشترک با ایران در مناطق شمال اقیانوس هند، از جمله در منطقه تنگه هرمز، یک ارسال علامت سیاسی کاملاً جدی است که برای ارزیابی اهمیت آن می توان به مانورهای دیگر در مناطق مورد مناقشه اشاره کرد. در وهله نخست باید به درخشش فعالیت کشتی‌های نظامی روسیه در سال‌های 2012 و 2014 در سوریه در اوایل آغاز جنگ داخلی در این کشور اشاره کرد که این حضور تأثیر زیادی بر بازدارندگی عملیات نظامی کشورهای غربی علیه سوریه داشت. فعالیت کشتی‌های نظامی روسیه در سواحل سوریه پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در این کشور گسترش بیشتری یافت. در همین رابطه نیز ناوگان دریایی نظامی روسیه مانورهای مختلفی را در مناطق شرقی دریای مدیترانه انجام داده‌اند. حضور نظامی روسیه و ایران در خاک سوریه که هر دو به دعوت مقامات دمشق صورت گرفته، تاکنون باعث بروز مشکل جدی نشده و هماهنگی خوبی بین مقامات نظامی دو کشور وجود دارد.

در مانورهای نظامی-دریایی مشترک با ایران نیز ممکن است کشتی‌هایی از هر یک از چهار ناوگان دریایی روسیه اعزام شوند و این مسئله اهمیت چندان زیادی ندارد. مسئله مهم در این رابطه پیام سیاسی با توجه به وخامت اوضاع اخیر در منطقه خلیج فارس است که بیشتر از جنبه نظامی همکاری‌های دوجانبه اهمیت پیدا می‌کند.

یکی از جنبه‌های توان بالقوه همکاری‌های نظامی-فنی روسیه و ایران، امکان فروش تجهیزات نظامی به جمهوری اسلامی، به خصوص در شرایطی است که تنش در روابط تهران با آمریکا و متحدانش افزایش یافته است.

البته باید به این مسئله توجه داشت که در حال حاضر بخش اعظم امکانات در عرصه همکاری‌های نظامی-فنی با ایران بر اساس قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت محدود شده که حفظ رژیم تحریم‌ها برای فروش تجهیزات نظامی-فنی به این کشور را تا 5 سال پس از امضای توافقنامه هسته‌ای با ایران یعنی تا تابستان سال 2020 در نظر گرفته است. تردیدی وجود ندارد که ایالات متحده به تلاش خود برای جلوگیری از همکاری‌های نظامی-فنی سایر کشورها با ایران پس از این دوره نیز ادامه خواهد داد. البته واضح است که این تلاش از طریق شورای امنیت صورت نخواهد گرفت، بخصوص پس از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، آمریکا امکان تاثیرگذاری بر روند اجرای قطعنامه فوق را از دست داده است.

این روزنامه در آخر یادآور شده است، با توجه به سفرهای مرتب مقامات بلندپایه نظامی ایران به روسیه، می توان تصور کرد که مذاکرات دو طرف درباره مسائلی است که هرچند مسلماً محتوای آنها فاش نمی شود، ولی توسعه همکاری‌های نظامی-فنی بین دو کشور مورد توجه مقامات تهران و مسکو قرار دارد.

ایزوستیا تاکید می کند با توجه به روند تحولات در منطقه باید درک کرد که توسعه همکاری‌های نظامی-فنی بین روسیه و ایران حداقل به یک سال وقت نیاز دارد و موضوعی است که نیازمند زمان است، البته اگر در این فاصله آمریکا تصمیم به ماجراجویی نظامی در منطقه نگیرد. با توجه به وضعیت سیاسی در منطقه، کاملاً ممکن است که در صورت بروز هرگونه درگیری نظامی احتمالی با آمریکا، روسیه و چین از ایران حمایت نظامی کنند. ولی در شرایط کنونی انجام مانورهای نظامی مشترک بین روسیه و ایران یک پیام سیاسی آشکار است تا مقدمات لازم برای توسعه همکاری‌های نظامی بین دو کشور فراهم شود.

منبع: تسنیم