تلاش‌ها باید روی گفت‌وگوی مستقیم ایران و عربستان متمرکز شود

اعتمادآنلاین| سیدحسین موسویان، دیپلمات پیشین کشورمان، با اشاره به شکست وساطت شخصیت های برجسته جهانی همچون ماکرون رییس جمهور فرانسه، جانسون نخست وزیر انگلیس، مرکل صدراعظم آلمان، آبه نخست وزیر ژاپن و عمران خان نخست وزیر پاکستان در یک ماه گذشته برای دیدار روحانی و ترامپ در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت: واقعیت این است که آمریکا و ایران هیچ‌کدام برای مذاکره جدی نیستند. ترامپ دم از مذاکره مستقیم می زند درحالی که سیاست فشار حداکثری و تحریم را اجرا می کند. این روش در مورد ایران جواب نمی‌دهد. ترامپ با زیر پا گذاشتن برجام، میز مذاکره را ترک کرد و با تحریم رهبر عالی ایران ، وزیر خارجه و تعیین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به عنوان سازمان تروریستی، شانس هر نوع مذاکره ای را از بین برد.

وی افزود: اساس سیاست بیمارگونه آمریکا به خاطر این درک غلط است که ایران تحت فشار های اقتصادی، تسلیم خواسته های حداکثری ترامپ خواهد شد. اکنون بیش از یک سال از خروج آمریکا از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری می گذرد لکن آمریکا نه تنها به هیچ یک از اهداف اعلامی خود دست نیافته است بلکه به بن بست سیاسی در مورد ایران رسیده است. متقابلا ایران خواهان مواردی است که بعید است دولت فعلی آمریکا آن را بپذیرد.

موسویان اظهار کرد: شرط ایران برای مذاکره با آمریکا این است که آمریکا باید اول تحریم ها را برداشته و به برجام برگردد. این خواسته منطقی است زیرا برجام جامع ترین توافق تاریخ عدم اشاعه است که طی قطعنامه‌ای به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده و ایران هم به تمام تعهدات خود در قالب برجام عمل کرد. درعین حال این خواست ایران عملی نیست زیرا ترامپ مکرر برجام را یک فاجعه و بدترین توافق خوانده و لذا با توجه به انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا، پذیرش شرط ایران عملی نیست.

این دیپلمات پیشین کشورمان با اشاره به برگزاری انتخابات مجلس ایران در سال 2020 و در 2021 انتخابات ریاست جمهوری گفت: قواعد بازی انتخاباتی در داخل دو کشور یک واقعیت انکار ناپذیر است و در دوران انتخابات، رهبران دو کشور هم با وضعیتی مشابه در داخل کشور خود مواجه هستند.

وی مانع مذاکره ایران و آمریکا را این فرض واشنگتن دانست که اقتصاد ایران در حال فروپاشی است و لذا ایران مجبور می شود به پای میز مذاکره بیاید اما این هر دو فرضیه اشتباه است.

او ادامه داد: تهران هم از آن طرف اعتقاد دارد که جهان غرب در حال افول است و دوران سلطه آمریکا در خاورمیانه به سر آمده است.

بسیاری از تحلیلگران و شخصیت های جهان غرب نیز طی نوشته‌ها ‌و سخنرانی های خود، این برداشت ایران را تایید کرده اند. واقعیت هم این است که آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم، در تمام جنگ‌هایش (بجز جزیره کوچک گرانادا!)، شکست خورده است، اما با وجود همه این حقایق، آمریکا هنوز قدرت تاثیرگذاری بر نظام جهانی را دارد.

موسویان تصریح کرد: با توجه به بن بست موجود در روابط ایران و آمریکا، مهمترین اقدام فوری برای کاهش تنش ها این است که ایده مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا در شرایط فعلی کنار گذاشته شود و به جای آن تلاش ها روی گفت‌وگوی مستقیم ایران و عربستان و خاتمه جنگ یمن متمرکز شود، اما ریاض و تهران برای ورود به مذاکره مستقیم باید روی چند نکته اساسی به درک مشترک برسند.

او گفت: اول اینکه هیچکدام نمی توانند امنیت را به قیمت ناامنی طرف مقابل بدست آورند. دوم، هیچکدام از دو کشور نمی توانند قدرت هژمون در منطقه باشند و سوم، بهترین مسیر کاهش تنش، تلاش برای شکل دادن نظام همکاری مشترک منطقه ای براساس منافع مشترک، احترام به حق حاکمیت کشورها و مرزهای موجود است.

این دیپلمات پیشین کشورمان خاطرنشان کرد: اگر گفت‌وگوی مستقیم تهران-ریاض به هر دلیل ممکن نباشد، آلترناتیو این است که دبیر کل سازمان ملل با دعوت از گروه‌های اصلی یمنی، عربستان، ایران، اروپا و سایر اعضاء دائم شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه و چین، گفت‌وگوهای مشترک برای پایان بخشیدن به خونریزی در یمن را شکل دهد. این اقدام نه تنها بیش از همه به نفع مردم و کشور یمن و صلح منطقه خواهد بود، بلکه در تنش زدایی روابط ایران و عربستان موثر و می‌تواند راهگشای مذاکرات فراگیر ایران و عربستان باشد. ضمن اینکه چنین تحولی می‌تواند تشنج در روابط تهران - واشنگتن را کاهش دهد زیرا موجب حل یکی از معضلات سیاست خارجی ترامپ یعنی بحران یمن خواهد شد.

منبع: ایسنا