بهشت ثروتمندان کجاست؟

اعتمادآنلاین| شهاب غدیری - شاید ترانه سوئدی «پول، پول، پول» تنها متناسب همین کشور باشد. در سوئد از 250 هزار نفر یک میلیاردر تولید می‌شود. این کشور یکی از بالاترین نرخ ثروتمندان جهان را دارد و در عین حال یکی از نابرابرترین کشورها به لحاظ شاخص‌های توزیعی است.

به گزارش اعتمادآنلاین ، به نقل از هفته‌نامه اکونومیست، ارزش ثروت میلیاردرهای سوئدی با یک‌چهارم درآمد ناخالص داخلی سالانه این کشور برابری می‌کند. این مقدار تنها در کشورهایی با قوانین مالیاتی آزاد مانند قبرس و موناکو یا روسیه و گرجستان که الیگارش‌ها بیشتر چیره هستند صادق است.

میلیاردرها به شکل عجیبی بین مردم سوئد محبوبیت دارند. یکی از روزنامه‌های این کشور در زمان مرگ «اینگوار کمپراد»، بنیان‌گذار شرکت لوازم خانگی «ایکیا»، نوشت: «تنها خاندان سلطنتی، آسترید لیندگرن (نویسنده سوئدی)، گروه موسیقی «آبا» و بیورن بورگ (تنیس‌باز سوئدی) با شهرت او توان رقابت داشتند.»

مذاکرات برای اعمال تعرفه‌های سنگین روی ثروتمندان این کشور به نتیجه‌ای نرسیده است. به گفته جنریک لارسون، تحلیلگر بازار آزاد و عضو اندیشکده «تیمبرو» (Timbro): «در اینجا برخلاف کشورهایی مانند آمریکا یا بریتانیا بحثی درباره اعمال مالیات‌های سنگین بر ثروتمندان بزرگ مطرح نیست.»

بخشی از محبوبیت میلیاردرها به دلیل این ذهنیت است که این افراد پول خود را نه با استثمار شهروندان عادی سوئد بلکه با ایجاد شرکت‌های چندملیتی نظیر H&M، ولوو و اسپاتیفای به دست آورده‌اند. آنها همچنین افرادی به نسبت متواضع هستند. حتی در خیابان‌های شیک این کشور خودروهای لوکس اندکی دیده می‌شود؛ ثروتمندان در رستوران‌های سوئد مانند مردم معمولی غذا می‌خورند. بسیاری از خانواده‌های ثروتمند نهادهای خیریه‌ای تاسیس کرده‌اند. دفاتر «بنیادهای والنبرگ»، که متعلق به یکی از قدرتمندترین خاندان‌های سوئد است، در یک ساختمان نسبتاً عادی قرار دارد (هرچند این خانواده طی هفته اخیر درگیر پرونده چند اتهام از جمله پولشویی در یکی از بانک‌های خود بود).

اگر تعداد کمی از شهروندان سوئد خواستار اعمال مالیات‌های تنبیهی روی ثروتمندان باشند، احتمالاً به این دلیل است که بسیاری از آنها معتقدند سرمایه‌داران کار نمی‌کنند. سوئد در 1911 قانون مالیات بر ثروت را اجرایی کرد و به ترتیب طی سه مرحله دیگر در سال‌های 1934، 1948 و 1971 مقدار آن را افزایش داد. اما اوایل دهه 1980، سوئدی‌هایی که ثروت شخصی‌شان حدود 600 هزار دلار بود (بر اساس ارزش فعلی دلار) با مالیات حاشیه‌ای چهار درصد روبه‌رو شدند. این مقدار علاوه بر مالیات سنگین درآمد باعث شد نرخ مالیات موثر بر سرمایه‌گذاری در بعضی موارد از صد درصد نیز فراتر رود.

مالیات بر ثروت، به رغم این نرخ‌های تنبیهی، تاثیر بسیار اندکی بر دولت رفاهی و سخاوتمند سوئد گذاشت و در بهترین حالت، طی دوره پس از جنگ، درآمد ناخالص داخلی را تنها 0.4 درصد افزایش داد. اما از دهه 1970 به این سو، محبوبیت اعمال مالیات بر ثروت به شدت کاهش یافت. کمپراد در 1973 به سوئیس گریخت؛ و هانس رازینگ، که پدرش شرکت بسته‌بندی «تترا پک» را تاسیس کرده بود، دهه 1980 به بریتانیا رفت. به گفته مگنوس هنرکسون و گونار دو ریتز، 2 اقتصاددان: «مردم می‌توانستند بدون مجازات از مالیات فرار کنند» و این به طور خاص به دلیل تسهیل کنترل مبادلات خارجی در 1989 بود.

افزودن معافیت‌های متعدد- از جمله معافیت [مالیات] زمین و جنگل از 1991- پیچیدگی مدیریت مالیات را افزایش داد. سوئد، با حمایت 2 حزب حاکم، سال 2005 مالیات ارث و در 2007 مالیات ثروت را حذف کرد و اندکی پس از آن «کمپراد» به کشور بازگشت.