ژنرال «قاآنی» نقش استراتژیکی در گسترش نفوذ ایران در خاورمیانه ایفا کرده است

اعتمادآنلاین| الجزیره نوشت: تنها ساعاتی پس از ترور ژنرال قاسم سلیمانی فرمانده سپاس قدس، رهبر عالی جمهوری اسلامی ایران، جانشین او را در این سمت معرفی کرد.

در ادامه این مطلب آمده است: به گفته بسیاری از تحلیلگران، اسماعیل قاآنی، شخصی که بیش از یک دهه به عنوان معاون سلیمانی مشغول به کار بود، از این جهت سریعا منصوب شد تا برنامه سپاه قدس به عنوان بازو عملیاتی خارجی تهران در اوج تنش ایران و آمریکا به همان شکل دنبال شود.

ترور سلیمانی در حمله هوایی آمریکا در بغداد، واشنگتن و تهران را تا آستانه جنگ برد، اما هنگامی که ایران در 8 ژانویه به تلافی ترور سلیمانی دست به حمله موشکی انتقام جویانه علیه پایگاه آمریکایی در عراق زد و این حمله هیچ تلفات انسانی به همراه نداشت دو کشور بیش از این به تنش‌ها ادامه ندادند.

ایران از آن زمان خواستار اخراج نیروهای آمریکایی از منطقه شده است.

در زمان سلیمانی، برخی رسانه‌ها به قاآنی لقب فرمانده در سایه سپاه قدس را داده بودند، سپاهی که با ایجاد شبکه گسترده‌ای از شبه نظامیان به تقویت نفوذ ایران در خاورمیانه کمک می‌کند. پس از تحولات 2011، سپاه قدس نقش مهمی در حمایت از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه ایفا کرد.

رهبر عالی ایران در زمان انتصاب قاآنی در تاریخ سوم ژانویه گفت که رئیس جدید سپاه قدس از برجسته ترین فرماندهان سپاه در جریان جنگ هشت ساله بین ایران و عراق بوده است و اکنون سپاه قدس تحت فرماندهی او همان برنامه‌های دوران سلیمانی را دنبال می‌کند.

چند روز بعد در مراسم خاکسپاری فرمانده ترور شده سپاه قدس، قاآنی قول داد که با همان قدرت در مسیر سردار سلیمانی حرکت کند و تاکید کرد که انتقام واقعی خون سردار زمانی گرفته می‌شود که آمریکایی‌ها منطقه را ترک کنند.

استاد علوم سیاسی دانشگاه تنسی آمریکا در مورد انتصاب اسماعیل قاآنی به سمت فرماندهی سپاه قدس گفت: آشنایی با ظرفیت‌های سپاه قدس و همچنین توانایی مدیریت شبه نظامیان وفادار به ایران از جمله ویژگی‌های بارز قاآنی استت.

اسماعیل قاآنی در اواخر دهه 1950 در مشهد شهری در شمال شرقی ایران متولد شد و تنها چند ماه پیش از آغاز حمله عراق به ایران به عضویت سپاه پاسداران درآمد.

دوستی سلیمانی و قاآنی به مارس 1982 در جبهه‌های جنگ بر‌می‌گردد. خود قاآنی هم بارها تاکید کرده که سابقه دوستی‌اش با سلیمانی مربوط به زمان جنگ است.

او در سال 2015 در جریان مصاحبه‌ای با خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا گفت: من و سردار سلیمانی رفقای جنگ هستیم و این جنگ بود که باعث شد ما دوست باشیم. کسانی که در مواقع سختی دوست می‌شوند، روابط عمیق‌تر و پایدارتری نسبت به کسانی دارند که در شرایط عادی و در محله با هم دوست می‌شوند.

بلافاصله پس از جنگ، قاآنی به سمت معاون نیروی زمینی سپاه منصوب شد. او به احتمال زیاد نقش اصلی را در عملیات‌های سپاه علیه کارتل‌های مواد مخدر در افغانستان و مهار طالبان در دهه 1990 داشت.

اگرچه هنوز مشخص نیست او دقیقا چه زمانی به نیروی قدس پیوسته، اما ایرنا نوشته که وی در سال 1997 یعنی همان سالی که سلیمانی به عنوان فرمانده این سپاه منصوب شد، به عنوان معاون این واحد منصوب شده است.

با تقسیم کار مشخص و حفظ حوزه‌های نفوذ جغرافیایی، سلیمانی و قاآنی در کنار یکدیگر نقش استراتژیکی در گسترش نفوذ ایران در کشورهای همسایه ایفا می‌کردند.

به گفته ی یک تحلیلگر، در حالی که سلیمانی یک نماد ملی بود و به عنوان شخصیتی کاریزماتیک توده‌ها را پشت ایران بسیج می‌کرد، قاآنی پیوسته در نیازهای سازمانی و اداری نیروی قدس به نوعی در سایه فعالیت می کند.

سلیمانی همچنین بیشتر وقت خود را در غرب ایران می‌گذراند، در حالی که قاآنی بر عکس او بیشتر اوقات در شرق ایران یعنی افغانستان بود. در نتیجه این تقسیم کار تمرکز حرفه‌ای قاآنی روی شیعیان پاکستان و افغانستان و متحدین جمهوری اسلامی در آسیای مرکزی بود.

در معدود اظهارات عمومی که از قاآنی منتشر شده، او آمریکا و اسرائیل را مورد انتقاد قرار داده و در سال 2017 گفته که تهدیدات دونالد ترامپ علیه ایران به آمریکا آسیب می‌رساند. او همچنین در این گفتگو افزوده است: ما امثال ترامپ را زیاد شکست داده‌‌ایم و می دانیم چگونه باید علیه آمریکا بجنگیم.

علاوه بر این، گرچه عملیات سپاه قدس بیشتر شامل همسایگان ایران در خاورمیانه و آسیا می‌شود، اما ممکن است فعالیت‌های این نیرو در دوران فرماندهی قاآنی به خارج از منطقه گسترش یابد.

استادیار امور امنیت ملی دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی آمریکا، گفت: ممکن است نقش نیروی قدس در افغانستان نیز برجسته‌تر شود. با توجه به تجربه شخصی قاآنی در افغانستان، او می‌تواند توجه بیشتری نسبت به این کشور مبذول دارد.

او همچنین در مورد شخصیت او و روش شخصی قاآنی در آینده می‌افزاید: گمنامی نسبی قاآنی به عنوان یک جنبه عمومی شخصیتی یکی از خصوصیات تعیین کننده اوست ... او به دنبال قرار دادن خودش در کانون توجهات نیست.

منبع: انتخاب