سوریه پس از 9 سال ناامنی و جنگ داخلی به کدام سمت و سو می‌رود؟

اعتمادآنلاین| سیدعماد حسینی- این روزها جنگ داخلی در سوریه وارد نهمین سال خود شده است.

اواسط مارس 2011 بود که اعتراضات در سوریه سمت‌وسوی خونینی به خود گرفت و بیش از هر زمان دیگری بر ما روشن شد که این رخدادها مدیریت‌شده است.

بدون هیچ تردیدی این درگیری‌ها بزرگ‌ترین تراژدی سوریه را بعد از جنگ جهانی دوم رقم زده است و طی آن بیش از نیمی از ساکنان این کشور به دلیل فشار و جنایت تروریست‌ها و آتش جنگ خانمان‌سوز در داخل کشور خود آواره یا به پناهجویانی در پشت مرزهای جهانی تبدیل شده‌اند.

بر اساس اطلاعاتی که خبرگزاری فرانسه همزمان با سالگرد آغاز این اغتشاشات منتشر کرد، بیش از 384 هزار نفر از 15 مارس 2011 تا 14 مارس 2020 در این کشور از پای درآمدند که 116 هزار نفر از آنها غیرنظامی و از این تعداد بیش از 22 هزار نفر کودک و 13 هزار نفر زن بودند.

طبق آمارهای در دست، بیش از 128 هزار تروریست خارجی و 13 هزار نفر از مخالفان مسلح داخلی دولت بشار اسد هم از پای درآمدند.

این ارقام در حالی منتشر می‌شود که جنگ همچنان در این کشور جاری است، گرچه درگیری‌ها از پایتخت دور شده و در چند نقطه محصور شده، اما با این حال با ورود پارامترهای جدیدی همچون حضور نظامی ترکیه در خاک این کشور ابعاد جدیدی هم پیدا کرده است.

به اعتقاد کارشناسان، حتی توافق آتش‌بس امضاشده بین ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و همتای ترکیه‌ای او رجب طیب اردوغان نیز نمی‌تواند دامنه درگیری‌های نظامی در آخرین نقطه از شطرنج قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را در سوریه کاهش دهد.

مردم سوریه در حالی به استقبال سال جدید شمسی رفتند که تبادل آتش و درگیری بین طرف‌های حاضر در صحنه این درگیری همچنان ادامه دارد.

این بی‌احترامی به مفاد آتش‌بس گرچه از نگاه هر یک از طرف‌ها متوجه طرف دیگری است، اما به هر روی سازمان ملل متحده را بر آن داشت تا نسبت به وقوع جنگی خونین و یک حمام خون دیگر در سایه این توافق هشدار دهد.

بی‌شک این حمام خون را دولت مشروع سوریه به راه نخواهد انداخت، بلکه شبه‌تهدیدی است که از سوی قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و عوامل داخلی آنها برای جلوگیری از ادامه پیشروی ارتش سوریه به سوی آخرین پایگاه‌های آنها ایجاد می‌شود.

حملات مستمر هوایی و موشکی ارتش رژیم اسرائیل به مواضع ارتش سوریه و محور مقاومت در خاک سوریه، تغییر موضع رئیس‌جمهور آمریکا در قبال عقب‌نشینی از خاک سوریه، تجاوز صریح و آشکار دولت ترکیه به خاک سوریه، تقویت برخی از کشورهای منطقه برای ساماندهی دوباره‌ی گروه‌های تروریستی همگی بیانگر تلاش‌های صورت‌گرفته جهت مقابله با ثبت پیروزی محور مقاومت طی سال 1398 در این کشور بود.

در همین راستا پیش‌بینی می‌شود این فشارها افزایش بیشتری پیدا کنند، در حالی که تصور نمی‌شود دولت مشروع سوریه و محور مقاومت هم در تحقق اهداف آزادی‌بخشی خویش پا پس کشد.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که احتمال فروپاشی و انحلال شماری از گروه‌های تروریستی فعال در سوریه زیاد است، در حالی که برخی دیگر از کارشناسان این انحلال را زمینه‌ساز شکل‌گیری یک گروه واحد برای تقابل بهتر با پیشروی نیروهای دولتی می‌دانند.

در این میان موضع یکی از متحدان بشار اسد در عین اهمیت، نگران‌کننده است. قطب‌نمای مواضع پوتین گرچه به سمت حفظ بشار اسد گرایش دارد، اما ظاهراً در پس این تمایل برنامه‌های دیگری هم وجود دارند که چندان باب میل مردم سوریه و حتی متحدانش نخواهند بود.

این مساله نیز می‌تواند در سال 1399 حوادث و تنش‌هایی پدید آورد که نباید از آن غافل ماند.

به هر روی، در سایه شکست کمیته تدوین قانون اساسی، و در غیاب همراهی بین‌المللی با این بحران و حتی بی‌تفاوتی سازمان ملل متحده به شرایط انسانی و تجاوز بین‌المللی به این کشور، گمان نمی‌رود سال 1399 پایانی بر مشکلات مردم جنگ‌زده این کشور باشد و حتی اگر جنگ سرزمینی هم به پایان برسد، به نظر نمی‌رسد جنگ با تروریسم در این سال خاتمه پیدا کند. ضمن اینکه فارغ از تمام این حدس و گمان‌ها، دمشق باید به دنبال بازگرداندن منابع به‌یغمارفته خویش هم باشد.