آیا انتشار مطالب طنز درباره ویروس کرونا به کنار آمدن مردم جهان با این بیماری کمک می‌کند؟/ نظر روانشناسان آمریکایی در این باره چیست؟

اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده- شیوع سریع ویروس کووید 19 در جهان باعث شده که برخی افراد نگاهی سیاه و تلخ به زندگی داشته و آن را پایان دنیا بدانند، اما روانشناسان معتقدند که در این دوران که همه مردم جهان باید در خانه بمانند بهتر است با دوری از اخبار فاجعه‌بار و بالا بردن روحیه خود روزهای قرنطینه را بگذرانند و به سلامت روان خود آسیب وارد نکنند.

اعتمادآنلاین به نقل از «cnet» گزارش می‌دهد که افراد زیادی در جهان با تولید محتوای طنز درباره کووید 19 سعی می‌کنند نگرانی و اضطراب ناشی از آن را کاهش داده و لبخند را روی لبان مردم بنشانند، اما آیا شوخی درباره این بیماری که آمار مرگ‌ومیر آن هر روز رو به فزونی می‌رود درست است یا اشتباه؟

دیلان خاناکا (Deellan Khanaka) جوان 26 ساله‌ای است که از زمانی که ویروس کرونا شیوع یافته سعی کرده با حس ناامیدی حاصل از این بیماری بجنگد. او می‌گوید که مردم در این روزها احساس می‌کنند دنیا به پایان رسیده است. خاناکا که در کالیفرنیا زندگی می‌کند مثل بسیاری از مردم جهان در قرنطینه خانگی است.

خاناکا برای آنکه کمتر احساس ناامیدی کند هر روز با دوستان و آشنایان خود تماس تصویری برقرار می‌کند و سعی می‌کند خوب بخوابد و همچنین در خانه پیاده‌روی کند. او سعی می‌کند با تولید مطالب طنز اضطراب مردم را کمتر کند.

همان‌طور که کووید 19 بیشتر شیوع پیدا می‌کند، حساب‌های کاربری زیادی در فیسبوک، اینستاگرام و توییتر مشغول به تولید مطالب طنز شده و سعی می‌کنند در این فضای تاریک و مبهم نور امیدی را برای مردم ایجاد کنند. این مطالب طنز از خرید دیوانه‌وار دستمال توالت گرفته تا کارهایی را که مردم در قرنطینه انجام می‌دهند در برمی‌گیرد.

طنزپردازان به دنبال فرصتی هستند تا از عکس‌العمل‌هایی که در تلویزیون یا فضای مجازی می‌بینند مطلب یا عکسی طنز بسازند. تولید محتوای طنز در شرایط بحرانی پدیده‌ جدیدی نیست. سربازانی که در جنگ‌ها شرکت می‌کردند نیز سعی می‌کردند با استفاده از شوخ‌طبعی خود فضای سیاه جنگ را قابل تحمل کنند.

سربازان نامه، پوستر و ترانه‌های طنز زیادی برای دشمن می‌ساختند و گفته می‌شود که اولین میم (Meme) تاریخ هم در جنگ جهانی دوم توسط سربازان آمریکایی درست شده است. امروزه تولید محتوای طنز شیوه‌ای معمول برای غلبه بر ترس و تراژدی است. سال پیش که پر از حادثه بود طنزهای زیادی ساخته شد و با جدی‌ترین مسائل دنیا با دید طنز برخورد شد.

اپریل فورمن، روانشناس، می‌گوید که استفاده از طنز برای کنار آمدن با شرایط سخت و غمناک عکس‌العملی کاملاً طبیعی است. او که یکی از اعضای هیات‌مدیره سازمان تحقیقاتی روانشناسی خودکشی است اعتقاد دارد انسان خود را با شرایط وفق می‌دهد و سعی می‌کند شوخ‌طبع باشد حتی اگر شوخ‌طبعی سیاه باشد.

فورمن می‌گوید چیزی که این شرایط را منحصر به فرد می‌کند تاثیر جهانی این بیماری بر تمام دنیاست. میلیاردها انسان در سراسر جهان شرایط یکسانی دارند و از ترس شیوع سریع ویروس در خانه‌هایشان مانده‌اند و تنها از طریق اینترنت و با گوشی و لپ‌تاپ و کامپیوترهایشان با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. مردم از اینترنت استفاده می‌کنند تا از راه طنز و انتقال شادی با هم در ارتباط باشند.

بارت اندروز، روانشناس، عقیده دارد که کووید 19 برخلاف اتفاقات دیگری چون حمله تروریستی یا بلایای طبیعی کندتر به بحران تبدیل می‌شود و تنها چاره آن ماندن در خانه است. او می‌گوید در بی‌تحرکی احساس درماندگی نیز وجود دارد. از آنجایی که در این بیماری نمی‌توان به اماکن مقدس رفت و دعا کرد یا به باشگاه مراجعه کرد و استرس‌ها را دور کرد پس تنها چاره تولید محتوای طنز و نشر آن از طریق فضای مجازی است.

او می‌گوید که استفاده از حس شوخ‌طبعی روشی است برای ارتباط با بقیه مردمی که شرایط یکسانی با ما دارند و سعی می‌کنند از طریق انتقال فرهنگ این اوضاع را عادی جلوه دهند. حالا کسانی که محتوای طنز تولید می‌کنند می‌توانند با میلیون‌ها انسان دیگر از این طریق ارتباط برقرار کنند.

جورج رش (George Resch) مدیر بازاریابی اینفلوئنسرها در شرکت برندفایر که حسابی طنز در اینستاگرام نیز دارد می‌گوید وقتی در شرایط سختی قرار بگیرد اولین واکنش او شوخی با آن موضوع است. او مطالبی چون مسخره کردن افرادی که از دیگران فاصله نمی‌گیرند یا مشکلاتی را که در دیدارهای تصویری وجود دارد در اینستاگرام پست کرد. همچنین عکسی گذاشت که نشان می‌داد وقتی پیر شدیم به نوه‌هایمان می‌گوییم تنها کاری که برای مبارزه با این بیماری همه‌گیر انجام دادیم فرستادن مطالب طنز برای همدیگر بود.

او معتقد است عکس‌العمل مردم به مطالب طنز او مثبت بوده، اما چند پزشک و پرستار از او خواسته‌اند بهتر است با مساله‌ای که این‌چنین مهم و حیاتی است شوخی نکند. رش به آنها پاسخ داد که کاملاً این شرایط بحرانی را درک می‌کند و قدردان زحمات پزشکان و پرستارانی است که به مردم کمک می‌کنند، اما فکر می‌کند طنز همیشه چاره‌ساز بوده و باید این کار را ادامه دهد. رش اعتقاد دارد شاید کمی لبخند برای کسانی که در تمام طول روز نگران این بیماری بوده‌اند بتواند کارساز باشد.

خطر ترویج اطلاعات غلط

این روزها اخبار و اطلاعات زیادی از سوی رسانه‌ها مخابره می‌شود، اما این خطر وجود دارد که بعضی از اینفوگرافی‌ها و توییت‌ها و مطالب طنز (عمدی یا غیرعمدی) اطلاعات غلطی را به مردم ارائه دهد؛ مثلاً زوجی در توییتر اعلام کردند که ماندن مردم در خانه باعث شده تا تاثیرات مثبتی در جهان شکل گیرد. قوها و دلفین‌ها به کانال‌های شهر ونیز بازگشته‌اند و فیل‌هایی که در روستایی در شهر یونان (Yunnan) چین بودند از شراب ذرت مست شدند و در باغ چای به خواب رفتند. این گزارش‌ها در اینستاگرام و تیک‌تاک فراگیر شد، اما بعدها مشخص شد که هیچ‌کدام درست نبوده است.

ناتاشا دالی، خبرنگار نشنال جئوگرافیک، درباره خبرهای جعلی این‌گونه می‌نویسد: «این پدیده نشان داد که سرعت انتشار شایعات در زمان‌های بحرانی چقدر سریع است. مردم وادار شدند مطالبی را که آنان را احساسی می‌کند به اشتراک بگذارند. وقتی که مردم ناراحت‌اند، فیلم‌های کوتاهی از حیوانات شاد باعث مسرت‌شان می‌شود.»

تفاوت نسل‌ها نیز نقشی اساسی در گسترش اطلاعات غلط دارد. جوانان معمولاً به اطلاعات عجیب و غریب مشکوک‌اند و مطالب کنایه‌آمیز را بهتر درک می‌کنند، اما برخی از افراد مسن‌تر ممکن است متوجه کنایه موجود در مطلب طنز نشوند.

فورمن پیشنهاد می‌کند درباره خوراک مغزی که به آنها داده می‌شود و همچنین کسانی که در شبکه‌های مجازی دنبال می‌کنند آگاه باشند. او گفت مردم باید پیش از آنکه مطلبی را بازنشر کنند از صحت آن اطمینان حاصل کنند.

همچنین این خطر وجود دارد که مردم واقعاً قضیه را شوخی بگیرند. آوا لوییس ویدئویی از خود منتشر کرد که برای به سخره گرفتن کرونا کاسه توالت را لیس می‌زد که این کار او واکنش‌هایی را از سوی مردم برانگیخت. همچنین بازیکن بسکتبال رودی گابرت (Rudy Gobert) برای شوخی میکروفن چند گزارشگر را لمس کرد، البته این کار او پیش از آن بود که تست کرونایش مثبت شود.

فورمن اعتقاد دارد که در این شرایط مطالبی که باعث لبخند مردم می‌شود در مقایسه با چیزهایی که سبب صدمه زدن به سلامت روان آنها می‌شود برای بالا بردن روحیه افراد موثرتر است.