آمریکا می‌تواند تحریم‌های شورای امنیت را بازگرداند؟

اعتمادآنلاین| یک کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است که تفسیر موضوع فعال شدن مکانیسم ماشه توسط آمریکا نیز تنها بر عهده شورا است و تا زمانی که 9 عضو با دستور تشکیل جلسه موافقت نکنند، امکان بررسی وجود ندارد. لذا اکنون روند درخواست آمریکا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه بسیار پیچیده شده است.

قاسم محبعلی، کارشناس مسائل بین‌الملل و مدیر کل سابق وزارت امور خارجه، در ارتباط با اعلام نظر «دیان دجانی»، رئیس دوره‌ای شورای امنیت مبنی بر رد درخواست آمریکا برای کلید زدن مکانیسم ماشه، گفت: «این موضوع در شورای امنیت بسیار پیچیده شده است؛ به‌گونه‌ای که 13 عضو از اعضای شورای امنیت بر این باور هستند به دلیل خروج آمریکا از برجام، این کشور موضوعیتی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه ندارد. از طرف دیگر آمریکایی‌ها خود را عضو شورای امنیت می‌دانند و طبق بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 صلاحیت فعال‌سازی مکانیسم ماشه را برای خود قائل می‌شوند. طبق بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 شورای امنیت، رئیس شورای امنیت ظرف حداکثر 30 روز بعد از دریافت ابلاغیه کشور شاکی مبنی بر «عدم پایبندی اساسی» طرف مقابل، باید پیش‌نویس قطعنامه‌ای با موضوع «ادامه لغو تحریم‌های ایران» را به رأی بگذارد.»

وی افزود: «استدلال رئیس شورای امنیت نیز این است که درخواست آمریکا به دلیل عدم تطابق با چارچوب برجام، نمی‌تواند با اقدامی خاص مواجه شود. در واقع، اگر ظرف 10 روز بعد از ابلاغیه کشور شاکی هیچ یک از اعضای شورای امنیت پیش‌نویس چنین قطعنامه‌ای را ارائه نکرد، آنگاه رئیس شورا خود باید این پیش‌نویس را ارائه کند. همچنین، اگر تا 30 روز قطعنامه جدیدی در ارتباط با ادامه لغو تحریم‌ها در شورای امنیت صادر نشود، به شکل خودکار تحریم‌های بین‌المللی شورای امنیت علبه ایران باز خواهند گشت.»

این کارشناس مسائل بین‌الملل در بخش دیگری از گفته‌های خود تاکید کرد: «بر خلاف استدلال آمریکا، دیگر اعضای برجام این مساله را مطرح می‌کنند که تنها اعضای برجام می‌توانند مکانیسم ماشه را فعال کنند؛ لذا آمریکا و جمهوری دومنیکین نمی‌توانند چنین اقدامی انجام دهند. ظاهرا رئیس شورای امنیت نیز همین موضع را دارد. با تمام این اوصاف، برای حل این مساله هیچ سازوکاری وجود ندارد. برای تشکیل شورا باید 9 عضو دستور کار و جلسه را تایید کنند تا نشست شورای امنیت تشکیل شود اما آمریکایی‌ها معتقدند، نیازی به تشکیل جلسه نیست؛ زیرا اگر 30 روز از درخواست یک عضو شورای امنیت سپری شود، به شکل خودکار قطعنامه های قبلی احیا می‌شود. در این زمینه منشور سازمان ملل و آیین‌نامه شورای امنیت ساکت است. تفسیر این موضوع نیز تنها بر عهده شورا است و تا زمانی که 9 عضو با دستور تشکیل جلسه موافقت نکنند، امکان بررسی وجود ندارد. لذا اکنون روند درخواست آمریکا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه بسیار پیچیده شده است.»

محبعلی در بخشی دیگری از گفته‌های خود پیرامون واکنش مخالف اروپایی‌ها در برابر آمریکا تصریح کرد: «در ابتدا باید توجه داشت اعضای اروپایی شورای امنیت، حتی انگلستان که همواره در کنار واشنگتن قرار داشته، به این نتیجه رسیده‌اند که اقدام آمریکا زمینه‌ساز نظم شورای امنیت است لذا با صراحت مخالفان مواضع آمریکا بوده و هستند. در سطحی دیگر، به‌نظر می‌رسد کشورهای اروپایی بر این باور هستند که باید سیاست صبر و انتظار را برای مشخص شدن تکلیف انتخابات آمریکا و دونالد ترامپ در پیش بگیرند. اگر ترامپ برنده نشود، به شکل خودکار بایدن می‌تواند بسیاری از مسائل کنونی را حل‌وفصل کند. در واقع، اروپایی‌ها انتظارا دارند بایدن برنده شود و در ادامه با حفظ برجام بر سر مسائلی همچون حقوق بشر، نفوذ منطقه‌ای و برنامه موشکی با ایران مذاکره کنند.»

وی افزود: «اما اگر ترامپ برنده انتخابات نوامبر باشد، می‌توان چرخش اروپایی‌ها نسبت به مواضع کنونی‌شان را محتمل دانست. هر چند امکان تلاش ترامپ برای انتقام‌گیری از اروپایی‌ها وجود دارد ولی باید توجه داشت که سیستم سیاسی آمریکا نیز اجازه تنش گسترده میان واشنگتن با اروپا را نخواهد داد. همچنین، اگر سنا در اختیار جمهوری‌خواهان باقی بماند، به طور حتم دست ترامپ در فشار بر اروپا بازتر خواهد بود.»

منبع: انتخاب