دستاوردهای سفر گروسی به ایران می‌تواند آمریکا را منزوی کند

اعتمادآنلاین| دان رولاندز استاد روابط بین‌الملل دنشگاه کارلتون است. وی در گفت‌وگو به بیان نظرات خود در مورد تنش میان ایران و آمریکا پرداخت.

آینده برجام در دست رأی‌دهندگان آمریکاست

دان رولاندز در ابتدا با اشاره به آخرین وضعیت برجام عنوان کرد: من قبلاً هم گفتم و هنوز هم بر این عقیده هستم که آینده برجام اکنون به طور عمده در دست رأی‌دهندگان آمریکاست، اگرچه ایران نیز نقشی اساسی دارد. اگر ترامپ دوباره برنده شود، برجام یا به سرعت پایان می‌یابد یا به آرامی رو به زوال می‌رود.

وی افزود: در این صورت دولت ترامپ بعید است بخواهد در مورد خواسته‌های اصلی خود هیچ امتیازی برای ایران قائل شود و ترامپ و تیم او با روحیه‌ای که از آنها سراغ داریم هیچ دلیلی برای این کار نخواهند داشت. به نوبه خود، ایران هم برای پذیرش خواسته‌های ایالات متحده که آن را غیرمنطقی تلقی می‌کند، انگیزه‌ای نخواهد داشت.

در صورت پیروزی بایدن برجام شانس خوبی برای حیات مجدد دارد

استاد روابط بین‌الملل دنشگاه کارلتون تاکید کرد: ممکن است در این صورت اروپایی‌ها بتوانند ارزش کافی برای ایران قائل شوند تا ایران را به لحاظ فنی در برجام نگه دارند، اما هیچ اراده جدی برای این مساله در اروپا نمی‌بینیم. سرانجام ، اروپایی‌ها هرگونه نقض برجام از سوی ایران را بهانه‌ای برای فشار خواهند دید، به ویژه اگر فشار ایالات متحده بر آنها افزوده شود.

وی ادامه داد: روی دیگر سکه این است که اگر بایدن رئیس‌جمهور باشد، فکر می‌کنم مذاکرات سختی صورت خواهد گرفت، اما برجام شانس خوبی برای حیات مجدد دارد. از طرف ایران، دولت باید از خود سؤال کند که آیا برجام را به عنوان توافق محدود می‌بیند که در صورت لزوم به آن ملزم شود یا به عنوان یک مقدمه برای عادی‌تر کردن روابط بین‌الملل خود است. اگر هدف دومی باشد، بخشی از آن به معنای پذیرش برخی محدودیت‌ها است.

آمریکا حق فعال کردن اسنپ بک را ندارد

رولاندز در ادامه در مورد تلاش آمریکا برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه گفت: این یک سوال حقوقی است و قوانین بین‌المللی در این زمینه بسیار کاربردی است اگرچه اجرای آن ضعیف است. به نظر می‌رسد که از روی شواهد کاملاً واضح است که ایالات متحده حق فعال کردن اسنپ‌بک را ندارد؛ زیرا به طور رسمی از برجام خارج شده است. این امر مانع از تلاش برای اعمال مجدد تحریم‌های شدید و یا تحت فشار قرار دادن دیگران برای اجرای خواسته‌‌های آمریکا نخواهد شد.

آژانس به دنبال تعهد ایران به برجام است

دستاوردهای سفر گروسی به ایران می‌تواند آمریکا را منزوی کند

این استاد دانشگاه در مورد سفر گروسی به ایران و دستاوردهای آن گفت: فکر می‌کنم هدف سفر در واقع مذاکره با ایران برای تعهد آشکار نسبت به تعهدات خود تحت برجام است اینکه ایران تعهدات خود را به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تحت ان پی تی نشان دهد. اگر ایران نتواند این کار را انجام دهد، بهانه‌ای به اروپایی‌ها و دیگران خواهد داد تا تعهدات خود را نسبت به برجام تضعیف کنند. اگر ایران خواسته‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را که در سفر گروسی به این کشور مطرح شد، اجرا کرده و به طور کامل همکاری کند، دولت آمریکا را بیشتر منزوی می‌کند و به اروپایی‌ها و دیگران کمک می‌کند تا به برجام پایبند باشند و در برابر فشارهای آمریکا مقاومت کنند.

آژانس در پرونده ایران می‌خواهد استقلال خود را به آمریکا نشان دهد

همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون نسبتاً خوب بوده است

وی اضافه کرد: درک من این است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد همکاری ایران برای دسترسی به تاسیسات هسته‌ای دارای توجیهات قانونی است. اما فکر می‌کنم کاهش تعهدات ایران به این دلیل باشد که بخواهد نشان دهد که اگر ایالات متحده از برجام خارج شد، ایران هم می‌تواند این کار را انجام دهد.

من موافق این هستم که همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبتاً خوب بوده است، اما کامل نیست، زیرا درخواست‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای دسترسی بیشتر به تاسیسات ایران این را نشان می‌دهد البته ایران هم برای مقاومت در برابر این خواسته دلایل منطقی خود را دارد. به نظر می رسد اختلاف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران نسبتاً جزئی است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وضوح طرفدار سیاست ایالات متحده نیست و می‌خواهد استقلال سیاسی خود را در این باره نشان دهد.

آژانس می‌خواهد ثابت کند ایران متعهد به برجام است

رولاندز در ادامه گفت: گمان می‌کنم که ایران و آژانس انرژی هسته‌ای درباره این سفر قبل از این دعوت رسمی صحبت کرده باشند. ایران می‌خواهد روابط خوبی با آژانس انرژی هسته‌ای برقرار کند تا از استدلال خود مبنی بر اینکه هیچ تخلفی در برجام وجود ندارد، دفاع کند و نشان دهد که هیچ منطقی برای فعال‌سازی ماشه وجود ندارد. فکر می‌کنم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا حد زیادی با این دستور کار موافق است و می‌خواهد این مسئله را روشن کند که اقدامات ایران تا حد زیادی از نظر فنی با برجام مطابقت دارد.

استاد دانشگاه کارلتون تاکید کرد: آژانس انرژی هسته‌ای برجام را مطابق با هدف کاهش سلاح‌های هسته‌ای می‌داند. بنابراین سفر گروسی باعث کاهش محدودیت‌ها نمی‌شود بلکه موضوع تعهد ایران به برجام را روشن می‌کند برای همین هم آمریکا از نظر سیاسی بیشتر منزوی خواهد شد.

حقوق قانونی برجام، تابع منافع سیاسی است

وی افزود: ایران همیشه حق خروج از برجام را دارد. با این حال تا زمانی که ایران بخواهد یکی از امضا‌کنندگان این توافق باشد و پیروی از آن را انجام دهد، حق ندارد که آن را رعایت نکند، بلکه تعهدی نسبت به سایر امضاکنندگان باقی مانده دارد. اما وقتی ایالات متحده به تعهدات خود پشت کرد و در نهایت از برجام کنار رفت، انگیزه ایران برای تعهد به برجام کاهش می‌یابد، با این وجود، از زمان خروج آمریکا از برجام، ایران مجبور است برای حفظ منافع خود همکاری‌هایی با اروپایی‌ها داشته باشد.

ایران می‌تواند استدلال کند که ایالات متحده ابتدا عقب‌نشینی کرد و توافق نامه را ناکارآمد کرد، اما این به اروپایی‌ها اجازه می‌دهد تا مشارکت خود را خاتمه دهند. بنابراین حقوق قانونی در این باره تابع منافع سیاسی است.

منبع: ایلنا