پایان تحریم‌های تسلیحاتی، برد حقوقی و سیاسی برای ایران بود

اعتمادآنلاین| تحریم‌های تسلیحاتی ایران بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل در سال پنجم برجام بدون نیاز به قطع‌نامه جدید یا رای شورای امنیت در 18 اکتبر(27 مهرماه99) به پایان رسید.

این در حالی است که ایالات متحده از هیچ اقدامی برای جلوگیری از این موضوع فرو گذار نکرد؛ به نظر می رسد فضای جامعه بین الملل در برخورد با ایران در آینده کمی متفاوت‌تر خواهد بود.

«کوروش احمدی» تحلیلگر ارشد مسائل ‌الملل، درباره لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران و آثار آن، اظهار داشت: آمریکا در 14 اوت پیش نویسی را به شورای امنیت سازمان ملل ارئه کرد که دو رای مثبت بیشتر نیاورد و سپس به مکانیسم ماشه متوسل شد که آن هم نهایتا به جایی نرسید.

13 عضو از 15 عضو شورای امنیت اساسا نپذیرفتند که مکانیزم ماشه‌ای که در بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 تعبیه شده بود، چکانده شده است، چرا که توسل به این مکانیسم مختص اعضای برجام بود و آمریکا دیگر عضو برجام نبود.

وی ادامه داد: علاوه بر این، ادعای آمریکا مبنی بر اینکه قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران اعاده شده‌اند، وجاهت حقوقی پیدا نکرد، چرا که شورای امنیت اقدامی رسمی انجام نداده است که حاکی از احیای قطعنامه‌ها باشد. بنابراین نمی‌توان این قطعنامه‌ها را احیا شده تلقی کرد. اگر این قطعنامه‌ها احیا شده بود، کمیته تحریم مربوطه باید فعال می شد و رئیس آن مشخص می‌شد و جلساتی برگزار می‌کرد؛ همچنین پنل کارشناسی که برای نظارت بر اجرای تحریم‌ها قبلا وجود داشت، باید دوباره شکل می گرفت. اما هیچ کدام از اینها انجام نشد؛ بنابراین می‌توان گفت از لحاظ حقوقی این قطعنامه‌ها احیا نشده و اقدام آمریکا در این رابطه شکست خورده و در نتیجه تحریم های تسلیحاتی بطور کامل لغو شده است.

این کارشناس ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه به لحاظ سیاسی نیز روشن است که آمریکا نتوانست حمایت اعضای شورای امنیت را به دست بیاورد، ادامه داد: حتی کشورهایی مثل تروئیکای اروپا یا استونی یا نیجر که روابط نزدیکی با آمریکا دارند، نیز حاضر نشدند از آمریکا حمایت کنند بنابراین در ارتباط با این موضوع خاص نیز به لحاظ سیاسی آمریکا در انزوا قرار گرفت، البته باید این را یادآوری کنم که آمریکا یک ابر قدرت است و با اقتصاد 21 تریلیون دلاری قابل منزوی کردن نیست اما در ارتباط با این موضوع آمریکا از لحاظ سیاسی منزوی شد.

وی درباره دستاوردهای این لغو تحریم‌های تسلیحاتی برای ایران با بیان اینکه پایان این تحریم‌ها از نظر سیاسی و حقوقی یک موفقیت برای ایران محسوب می شود، گفت: اینکه آمریکا موفق نشد کشورهای شورای امنیت را با خودش همراه کند، پیش‌نویس قطعنامه تحریمی را به تصویب برساند و حرکتش را در به اجرایی کردن مکانیزم ماشه به سرانجام برساند، شکستی برای آمریکا است؛‌ همچنین هدف آمریکا مبنی بر اینکه تحریم تسلیحاتی به طور رسمی و به طور نامحدود تمدید شود و تلاش کرد از دو کانال این را اجرایی کند و موفق نشد، به معنای این است که آمریکا از نظر حقوقی شکست خورد و برای ایران یک موفقیت به ارمغان آورد. اما اینکه در عمل چه اتفاقی خواهد افتاد را باید منتظر ماند و دید؛ یعنی اینکه باید دید آیا برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی پیامد عملی و عملیاتی نیز برای ایران به همراه خواهد داشت یا نه.

وی درباره اینکه آیا از این به بعد ایران می‌تواند خرید و فروش تسلیحانی خود را بدون مشکلی انجام دهد گفت: چند مانع و مشکل در این رابطه وجود دارد نخست اخطاری است که آمریکا به کشورهای دیگر درباره معامله تسلیحاتی با ایران داده و تهدید کرده که شرکت‌ها و بانک‌هایی که به معامله تسلیحاتی با ایران اقدام کنند شامل تحریم‌های فراملی یا ثانویه آمریکا خواهند شد. باید دید که آیا کشورهایی که مستعد فروش سلاح به ایران هستند در این رابطه اقدام خواهند کرد یا نه؟

به گفته احمدی، البته باید به این نکته توجه داشت که تحریم تسلیحاتی اتحادیه اروپا که کمیسیون و شورای اتحادیه اروپا علیه ایران تا 2023 وضع کرده، ادامه خواهد داشت، در نتیجه اگر کشورهای کوچک را در نظر نگیریم عمده خرید ما می‌تواند از چین و روسیه باشد. باید دید که آیا صنایع نظامی و بانک‌های این دو کشور آماده هستند که به ایران سلاح بفروشند یا نه، تجربه‌ای که در رابطه با نفت و پروژه‌های هسته‌ای داشتیم جای خوش‌بینی چندانی در این ارتباط باقی نمی‌گذارد.

وی با بیان اینکه مشکل دیگری که وجود دارد لابی کشورهای منطقه در رابطه با خرید و فروش سلاح ایران است،‌ خاطرنشان کرد: لابی اسرائیل و کشورهای عرب منطقه خواهند کوشید تا موانعی برای فروش سلاح به ایران ‌ایجاد کنند، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بازار تسلیحاتی بزرگتر و پول‌سازتری دارند و مشتری‌های بالفعل و بالقوه چین و روسیه هستند. لابی اسرائیل نیز در این دو کشور فعال است و با توجه به اینکه ما خرید اس 300 را داشتیم به رغم اینکه خرید سلاح‌های دفاعی و سامانه‌های دفاعی در زمره اقلام تحریم شده توسط شورای امنیت نبود با این حال تحویل این سامانه اس 300 به ایران با تاخیر بسیار زیاد انجام شد.

منبع: ایلنا