تدوین برنامه 5 ساله چهاردهم چین با چشم‌انداز توسعه همه‌جانبه

اعتمادآنلاین| پنجمین مجمع عمومی یا نوزدهمین کنگره ملی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در حالی روز پنجشنبه 29 اکتبر (8 آبان) در پکن به کار خود پایان داد که سند چشم انداز 5 ساله توسعه اجتماعی و اقتصادی این کشور یا چهاردهمین برنامه پنج ساله اقتصادی و اجتماعی را تدوین کرده و در انتظار تصویب آن در مجلس ملی نمایندگان خلق به عنوان نهاد قانون‌گذاری چین است.

این مجمع 4 روزه به عنوان مهم‌ترین نشست سیاسی سالانه‌ در چین به همراه اعلام برنامه توسعه اقتصادی 5 ساله بعدی، سند چشم‌انداز احتمالی این کشور برای نیل به رتبه اول توسعه یافتگی جهان را ترسیم کرد و از قضا امسال مانیفست 15 ساله توسعه همه جانبه کشور را نیز به نمایش گذاشت تا این کشور بتواند تا سال 2049 به عنوان کشوری با بالاترین سطح درآمد در جهان معرفی شود.

براساس گزارش‌های منتشر شده، برنامه سیاستگذاری 5 ساله‌ای که در این مجمع عمومی تدوین شد، بیشتر بر امنیت ملی و توسعه فناوری و نیز ایجاد یک اقتصاد خودکفا متمرکز است تا این کشور کمتر به بازارها و فناوری‌های آمریکا وابسته باشد.

خبرگزاری شینهوای چین پنجشنبه گذشته از تصمیم حزب کمونیست چین برای تقویت قابلیت‌های امنیت ملی این کشور خبر داد و نوشت که رهبری حزب کمونیست چین قصد دارد تا قابلیت‌های دفاعی را در راستای قابلیت‌های اقتصادی توسعه دهد.

در اطلاعیه‌ای که این رسانه دولتی منتشر کرد، آمده است که جمهوری خلق چین باید در مواجهه با چالش‌های بین‌المللی و درگیری‌های نوظهور «تسلط استراتژیک» خود را حفظ کند.

بنابراین، برنامه سیزدهم توسعه ملی چین حول امنیت، اقدامات نوآوری فناورانه، خوداتکایی اقتصادی و محیط‌زیست تمرکز یافت؛ چون طبق وعده ای که شی جین پینگ رئیس‌جمهوری این کشور در نطق افتتاحیه این مجمع بیان کرد، قرار است دولت این کشور با به دست آوردن برتری جهانی در فناوری و سایر صنایع راهبردی به وعده جوان‌سازی ملی خویش عمل کند.

این کنگره که با حضور بیش از 300 عضو اصلی و علی‌البدل حزب کمونیست چین از جمله شی جین پینگ رئیس جمهوری و دیگر رهبران بلند پایه کشور به مدت 4 روز برگزار شد، یک طرح اقتصادی جدید و یک راهبرد ملی بلند مدت را در سطح ملی به بحث و بررسی گذاشت که در واقع آخرین طرح در دوره افزایش تنش‌ با آمریکا محسوب می شود.

براساس برنامه مجمع عمومی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، این کمیته همچنین موضوع اتحاد مجدد تایوان با سرزمین اصلی و توسعه و ارتقای مسالمت آمیز بین تنگه‌ها را مورد بحث و بررسی قرار داد و اعلام کرد که پکن همچنین رونق و ثبات طولانی مدت هنگ کنگ و ماکائو را حفظ خواهد کرد.

از این رو، چین همچنان بر تعمیق همه جانبه اصلاحات سیاسی و اجتماعی برای نیل به اهداف بلند ملت پایبند خواهد بود و به طور همه جانبه سطح گشایش اجتماعی و اقتصادی را ارتقا خواهد داد. در این نشست اهداف درازمدت تحقق نسبی نوسازی سوسیالیستی در چین تا سال 2035 نیز مطرح شد، به این صورت که قدرت اقتصادی کشور، قدرت علمی و فناوری و در مجموع قدرت ملی بسیار افزایش یابد و حجم کل درآمد اقتصادی و درآمد سرانه مردم شهری و روستایی به سطح جدیدی رسیده و با کشورهای نوآور در یک رده قرار می گیرد. بر همین اساس یک سیستم اقتصادی مدرن در کشور ایجاد خواهد شد.

طبق برنامه، نظام و کارکردهای حاکمیت ملی این کشور مدرن می شود و مردم در آن مشارکت برابر خواهند داشت و حقوق توسعه یکسان تضمین خواهد شد تا طبق یک برنامه از پیش تعیین شده هدف مهم این دولت یعنی فقر زدایی نیز در این کشور هرچه زودتر محقق شود و در عین حال چین به کشوری سالم با فرهنگ، نظام آموزشی، توانمندی و ورزش قوی تبدیل شود.

ساختن یک چین زیبا و جذاب برای شهروندان این کشور و دیگر شهروندان جهان از اهداف این کشور است تا پکن بتواند با شکل‌دهی به الگوی جدید درهای باز، برتری چین در زمینه مشارکت و همکاری اقتصادی بین المللی و رقابتی را به طور چشمگیری افزایش دهد.

همچنین اهداف اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی چین در طول دوره «چهاردهمین برنامه 5 ساله چین» از جمله تحقق توسعه پایدار و سالم اقتصادی بر پایه بهبود چشمگیر در کیفیت و کارآیی و پیشرفت بزرگ در ایجاد یک نظام اقتصادی مدرن، برقراری یک سیستم بازاری با استاندارد بالا و شکل گیری سازوکار نوین اقتصادی با سطح بالاتر و بازتر؛ پیشرفت جدید تمدن زیست محیطی و رسیدن زندگی مردم به سطح جدیدی از رفاه در این نشست مشخص شد.

در این نشست همچنین پیشنهاد شد که نوآوری باید به عنوان محوریت روند مدرن سازی چین و یکی از تکیه گاه‌های خودکفایی کشور در مسیر توسعه شناخته و روند تقویت ظرفیت علمی و فنی کشور باید تسریع شود.

همچنین انتظار می‌رود وعده اخیر شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین در خصوص ایجاد چینی عاری از کربن تا سال 2060 میلادی در این برنامه‌های سیاست‌گذاری گنجانده شده باشد. اما تاکنون مقامات این کشور تنها گفته‌اند که چین برای توسعه‌های کم کربن و سبز تلاش می‌کند و جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه نکرده‌اند.

یکی از نکات کلیدی دیگر مجمع عمومی سیزدهم حزب کمونیست چین که رسانه‌های چینی کمتر به آن پرداختند، اشاره به جانشین بالقوه شی بود. شی در سال 2018 میلادی محدودیت دو دوره‌ای برای ریاست جمهوری را برداشت و این کار به وی اجازه می‌دهد تا برای مدت نامحدودی در راس امور قرار داشته باشد. چنین محدودیت‌هایی برای دیگر پست‌های مهم که شی جین پینگ مسئولیت آنها را نیز برعهده دارد از جمله دبیرکلی حزب کمونیست وجود ندارد.

پیش‌بینی‌ها حاکی است که شی جین‌پینگ دبیرکل حزب کمونیست و رئیس‌جمهوری کشور بخواهد از یک برنامه طولانی‌مدت با عنوان "سند چشم‌انداز توسعه 2035" رونمایی کرده و گمانه‌زنی‌ها حاکی است که او احتمالا خود را رئیس جمهوری مادام العمر کشور نیز معرفی کند.

در هر حال نشست امسال در حالی برگزار شد که اقتصاد چین در حال ترمیم از وضعیت شیوع ویروس کروناست؛ زندگی در بسیاری از شهرهای این کشور به حال عادی برگشته است و مهم تر از همه اینکه جنگ تجاری این کشور با آمریکا نیز هر روز ابعاد تازه تری می یابد.

در پی همین تحولات اجتماعی و سیاسی بود که شینهوا هفته گذشته در گزارشی با عنوان «پیشرفت‌های تاریخی چین در طول دوره سیزدهم طرح 5 ساله تحت رهبری شی جین پینگ»‌، نوشت: احیای استثنائی اقتصاد چین از تاثیرات ناشی از بیماری کووید-19 در حالی بسیاری از ناظران خارجی را شگفت زده کرده است که این صرفا یک نمونه از مجموعه دستاوردهای پکن در طول سیزدهمین دوره طرح 5 ساله آن در فواصل سال‌های 2016 تا 2020 میلادی است.

رسانه ملی چین در این خصوص نوشت: شاهد بودیم که در طول اجرای سیزدهمین طرح 5 ساله توسعه چین، اقتصاد این کشور در طول 5 سال گذشته تقریبا به اندازه 100 تریلیون یوان معادل 15 تریلیون دلار آمریکا رشد داشت و تولید ناخالص داخلی سرانه این کشور نیز به بیش از 10 هزار دلار آمریکا و سهم اقتصاد چین در جهان در سال 2019 میلادی نیز به 16.3 درصد رسید.

این همه، مدیون تصمیم راهبردی است که حزب کمونیست این کشور در ماه مه سال جاری (اردیبهشت ماه) اتخاذ کرد تا یک الگوی توسعه جدید را طراحی کند که هدف آن تقویت متقابل بازارهای داخلی و خارجی است تا بازار داخلی چین بتواند به عنوان بدنه اصلی اقتصاد کشور فعالیت داشته باشد.

در همین راستا چین 200 قرارداد همکاری را در راستای اجرای ابتکار «کمربند و جاده» با 130 کشور و 20 سازمان بین‌المللی امضا کرده است؛ این کشور همچنین اقدام به تاسیس 21 منطقه تجارت آزاد آزمایشی کرد؛ از نظر فضای کسب و کار در جهان توانست در سال 2020 میلادی در جایگاه سی‌ویکم قرار بگیرد.

شی جین پینگ با فرماندهی مسیر مبارزه چین علیه فقر، برنامه‌های کاری مشخص و اقدامات هدفمندی را ارائه کرد و توانست تا پایان سال 2019 میلادی فقر چین را به 0.6 درصد کاهش دهد.

چین در حال حاضر در مراحل پایانی ریشه کن کردن فقر قرار دارد؛‌ رهبر این کشور در هفتادوپنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر سال جاری تاکید کرده بود که چین به تحقق اهداف ریشه‌کن‌سازی فقر که در دستور کار توسعه پایدار 2030 تعریف شده است، اطمینان دارد و 10 سال زودتر از این برنامه‌ریزی به این هدف می رسد.

بر اساس این گزارش، متوسط امید به زندگی مردم در چین تا پایان سال 2019 میلادی به 77.3 سال رسید و بیش از 95 درصد از جمعیت چین تحت پوشش برنامه‌های اساسی بیمه‌های درمانی قرار گرفتند.

در هر حال توسعه همه جانبه کشور تا سال 2035 هدف اصلی نوزدهمین کنگره حزبی بود که البته به اعتقاد تحلیلگران، در گذشته هم در جدول زمانی برنامه توسعه چین به سال 2035 بعنوان سالی مهم ذکر شده بود، البته به عنوان سال "تحقق اساسی نوسازی سوسیالیست".

هر چه هست، پیش‌بینی‌ها از کارآمدی چهاردهمین برنامه 5 ساله اقتصادی و اجتماعی در چین خبر می دهند، تاجایی که خبرگزاری اقتصادی "بلومبرگ" آمریکا هم سه شنبه گذشته در تحلیلی پیش‌بینی کرده بود که چین در عرض 10 سال آینده از نظر اقتصادی از آمریکا جلو خواهد زد، این در حالی است که اقتصاد چین هم‌اکنون در ردیف دومین فهرست اقتصادهای جهان قرار دارد.

اقتصاد چین از ژانویه تا سپتامبر 2020 با وجود همه گیری کرونا، هفت دهم درصد افزایش رشد نشان داده است. انتظار می‌رود که در سال جاری، درآمد ناخالص ملی چین 1,2 درصد افزایش نشان بدهد و در سال 2021 تا 8,2 درصد افزایش یابد.

در هر صورت، از آنجا که مجمع عمومی کنگره ملی خلق چین پشت درهای بسته و به دور از دسترس رسانه‌ها برگزار شد، جزئیات بیشتر این برنامه دیرتر آشکار خواهد شد و تا آن زمان همچنان باید صبر کرد.

بنابراین آنچه که در بیانیه پایانی این نشست مطرح شد تنها رئوس مطالب بود که جزئیات کامل آن تا بهار سال آینده، زمانی که پارلمان چین برای تایید این برنامه‌ها جلسه سالانه خود را برگزار می‌کند، منتشر نمی‌شود.

اگرچه پکن طی سال‌های اخیر تقویت فناوری پیشرفته خود به ویژه بر پایه هوش مصنوعی و ساخت ظرفیت‌ها را در اولویت قرار داده تا کمتر به واردات‌ خارجی وابسته باشد، اما این تلاش هم‌زمان با تشدید تنش‌ها با آمریکا جان تازه‌ای می‌گیرد.

پس از آنکه واشنگتن تعرفه‌هایی را بر واردات و صادرات کالاهای چینی اعمال کرد و دسترسی به قطعات را محدود ساخت، زنجیره تامین برای شرکت‌های فن‌آوری چینی قطع شد.

در بیانیه مذکور تاکید شده که چین به تقویت و توسعه ارتش خود نیز ادامه می‌دهد و صراحتا اعلام کرد دولت پکن از اتحاد صلح‌آمیز با تایوان حمایت می‌کند.

به گزارش روز جمعه خبرگزاری رویترز، نشست رهبری حزب کمونیست چین متعهد شد که این کشور همچنین اتحاد مجدد تایوان با سرزمین اصلی و توسعه مسالمت آمیز بین تنگه‌ها را ارتقا دهد.

البته در گزارش دیگری از شینهوا نیز آمده بود کمیته مرکزی حزب کمونیست چین به عنوان بزرگترین نهاد تصمیم گیری نمایندگان حزب کمونیست این کشور تلاش می کند رونق و ثبات طولانی مدت هنگ کنگ و ماکائو را نیز به نفع پکن حفظ کند.

در هر صورت سیزدهمین مجمع عمومی طرح‌ها و برنامه‌های جدید برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را به عنوان پیش نویس «طرح کلی برنامه پنج ساله چهاردهم» تدوین و ترسیم کرد و برای تصویب به مجلس ملی نمایندگان خلق به عنوان نهاد قانون‌گذاری کشور تحویل داد که در صورت تصویب پیش‌نویس آن، این برنامه به معتبرترین مرجع در ارتباط با توسعه چین در 5 سال آینده تبدیل خواهد شد.

منبع: ایرنا