سایه‌روشن یک کودتای درون‌خانوادگی در اردن

اعتمادآنلاین| سید عماد حسینی- هرچند وزیر دادگستری اردن هر نوع خبررسانی درباره کودتای حمزه پسر شاه حسین از آخرین همسر رسمی‌اش علیه ملک عبدالله دوم پسر شاه حسین از اولین همسرش را ممنوع کرد، اخبار ضد و نقیض در مورد علت، اهداف و حتی صحت این کودتا همچنان در رسانه‌های منطقه‌ای و جهانی منتشر می‌شود.

خبر وقوع کودتا هنگامی رسانه‌ای شد که حمزه موفق شد تصاویر خود را در حصر خانگی به دست شبکه بریتانیایی بی‌بی‌سی برساند.

انتشار این ویدئو در کنار اظهارنظر برخی از مسئولان اردنی باعث شد سیاستمداران و سخنگویان رسمی کشورهای مختلف به ویژه کشورهای عربی گوی سبقت را از تحلیلگران بربایند و سریعاً حمایت خود را از عبدالله دوم اعلام و وقوع کودتا در اردن را محکوم کنند.

از سوی دیگر تحلیلگران نیز هر یک با توجه به زاویه مواضع خود به این مساله پرداخته و تحلیل‌های خود را بازگو کرده‌اند.

هواداران حمزه پیش از هر چیز وقوع چنین کودتایی را زیر سوال برده و ادعا کرده‌اند این ماجرا ساخته و پرداخته ملک عبدالله دوم برای افزایش محبوبیت خود بعد از حوادث اخیر مرگ چندین بیمار کرونایی در بخش مراقبت‌های ویژه به دلیل قطع اکسیژن به طور اخص و تبعات اقتصادی و اجتماعی شکست دولت اردن در مقابله با ویروس کرونا و مشکلات اقتصادی پیرامونی آن است.

در مقابل برخی دیگر جنگ درون‌خانوادگی و جاه‌طلبی فرزند ملکه نور آخرین همسر پادشاه قبلی اردن را که همچنان در ساختار این کشور صاحب نفوذ است عامل و انگیزه‌ای برای وقوع چنین کودتایی قلمداد کرده و معتقدند حمزه نمی‌خواهد به سرنوشت عموی خود دچار شود.

در این میان برخی از رسانه‌ها از نقش عربستان و رژیم اسرائیل در این ماجرا سخن به میان آورده و با استناد به تلاش عربستان برای درآوردن تولیت مسجد الاقصی از اختیار اردن و همکاری تنگاتنگ تقریباً علنی محمد بن سلمان با بنیامین نتانیاهو این مساله را مطرح و شواهدی دال بر این ارتباط هم منتشر کرده‌اند.

این در حالی است که مساله عدم صدور مجوز عبور هواپیمای نتانیاهو از حریم هوایی اردن برای سفر به امارات متحده عربی که گفته می‌شود به دستور شخص عبدالله دوم صورت گرفته بود و مخالفت نتانیاهو با افزایش میزان سهم آب اختصاص‌یافته به اردن از منابع آبی جاری در فلسطین اشغالی که به سمت این کشور می‌رود نیز بر قدرت این سناریو افزود.

انتشار اخباری در مورد ارتباط یکی از افسران موساد با همسر شاهزاده حمزه از یک سو و دستگیری مشاور اردنی محمد بن سلمان در این ماجرا از سوی دیگر نیز ظن حضور ریاض و تل‌آویو در این ماجرا را پررنگ‌تر کرد.

نقش عربستان زمانی مشخص‌تر شد که برخلاف دیگر کشورهای جهان از جمله اکثر کشورهای عربی که از طریق سخنگویان خود و حتی از طریق بیانیه وقوع این کودتا را محکوم کردند، عربستان از طریق وزارت خارجه، محمد بن سلمان و پادشاه این کشور بارها اقدام مذکور را محکوم کرد.

با این حال اخبار رسیده از اردن حاکی از آن بود که امان به شدت از دست داشتن سعودی‌ها در این اقدام عصبانی است و معتقد است محمد بن سلمان شخصاً در این کودتای نافرجام دست داشته است.

دستگیری باسم عوض‌الله مشاور اردنی محمد بن سلمان هم این سناریو را واقعی‌تر جلوه داد، اما آنچه که بر این سناریو صحه گذاشت خبر اعزام سراسیمه وزیر امور خارجه عربستان به امان بود.

روزنامه واشینگتن پست به نقل از منابع آگاه در عربستان خبر داد هیاتی عالیرتبه به ریاست فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان ساعاتی بعد از اعلام وقوع کودتا عازم اردن شد.

این مقام سعودی به میزبانان خود خبر داده است بدون فرج‌الله از این کشور خارج نخواهد شد.

گرچه با ورود عموی خانواده آتش غائله کودتا در دربار هاشمی تا حدودی در بعد خانوادگی و داخلی خاموش شد، اما به اعتقاد کارشناسان، این آتش فعلاً زیر خاکستر منافع درون خانوادگی رفته، اما ظرف مدت کوتاهی شعله‌های آن نه تنها دربار اردن بلکه منطقه را هم در بر خواهد گرفت.