قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه:
عراق نگران بهبود رابطه ایران و عربستان است
قاسم محبعلی مدیر کل پیشین خاورمیانه: باید توجه داشت که کشورهایی نیز در منطقه هستند که نمی‌خواهند روابط ایران و عربستان بهبود یابد و مشکل ایران با غربی‌ها حل شود. یک کشور دوست در منطقه نمی‌خواهد روابط ایران و عربستان بهبود یابد زیرا از تغییر شرایط منطقه هراس دارد.
اعتمادآنلاین| ابتدای هفته جاری بود که تعداد اندکی اقدام به برگزاری تجمع در برابر کنسولگری ایران در کربلا کرده و در این تجمع اتاقک‌های نیروهای حفاظتی را در بیرون کنسولگری ایران آتش زدند. تجمع‌کنندگان مدعی بودند که کشته‌شدن ایهاب جواد، از فعالان اجتماعی عراقی، به ایران مرتبط است. کنسولگری ایران در بیانیه‌‌ای ترور این فعال عراقی را محکوم و تاکید کرد که این اقدام تروریستی اقدامی سخیف است و عنوان کرد این‌گونه اقدامات در چارچوب ناامنی و بی‌ثبات کردن عراق است؛ بی‌ثباتی‌ای که امروز در عراق ابعاد مختلفی پیدا کرده است و یک نمونه آن حمله به پایگاه‌هایی است که محل استقرار نیروهای آمریکایی در عراق است. مشخصا پس از چنین حمله‌هایی ایران به عنوان مظنون اصلی معرفی می‌شود و این خود موقعیتی می‌شود برای برخی کشورهای منطقه تا با حمله به این پایگاه‌ها، ایران را در ورطه انداخته و موقعیت منطقه‌ای ایران را بیش از پیش تضعیف کنند؛ هدفی که ابعاد دیگری نیز پیدا کرده که نمونه آن را می‌توان در خبر برخی روزنامه‌های عربی در روزهای اخیر مشاهده کرد که عنوان کرده‌اند عربستان پس از ناامیدی از آمریکا پیشنهاد مشارکت در بازسازی سوریه را در مقابل کاهش روابط دمشق با تهران داده است تا از این طریق ضربه‌ای دیگر به ایران در خاورمیانه وارد کند. در راستای بررسی این مسائل «آرمان‌ملی» گفت‌و‌گویی با قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه داشته است که در ادامه می‌خوانید.
*حمله به کنسولگری ایران در عراق با چه اهدافی صورت گرفته و چه گروه‌ها و کشورهایی در این اقدام مشارکت داشته‌اند؟
هنوز گروه‌هایی در عراق حضور دارند که با ایران مخالف هستند. این مخالفت‌ها در میان برخی شیعیان، اهل سنت و کردهای عراق دیده می‌شود که شاید این افراد و گروه‌ها با برخی قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی نیز در ارتباط باشند که این کشورها علاقه‌ای به گرم شدن روابط ایران و عراق ندارند و از سوی دیگر حکمفرما شدن ثبات در عراق را نیز نمی‌پسندند. این تلاش‌ها در این برهه زمانی مهمتر است زیرا عراق تلاش کرده بود تنش‌های میان ایران و عربستان را کاهش دهد و میانجیگری کرده بود. این میانجیگری اعتباری برای عراق بود و امنیت منطقه را بیشتر می‌کرد و برای عربستان و ایران نیز به صورت مستقیم مفید بود. باید توجه داشت که کشورهای دیگری نیز در منطقه هستند که نمی‌خواهند روابط ایران و عربستان بهبود یابد و مشکل ایران با غربی‌ها حل شود. یک کشور دوست در منطقه نمی‌خواهد روابط ایران و عربستان بهبود یابد زیرا از تغییر شرایط منطقه هراس دارد. در این میان علاوه بر این مظنون، رژیم صهیونیستی نیز تمایلی به حل مشکلات خاورمیانه و کاهش تنش‌ها ندارد و آنها نیز در این عرصه فعالیت‌هایی انجام می‌دهند تا همچنان خاورمیانه بی‌ثبات باشد.
*آیا حملات راکتی به پایگاه‌های آمریکا نیز در راستای تخریب چهره ایران و تنش‌زایی در منطقه است؟
این احتمال وجود دارد و باید این حملات جدی گرفته شود؛ زیرا ایران از تنش در منطقه سود نمی‌برد و اساسا منفعت ایران در تولید بحران نیست. مشکل بزرگ این است که دولت بر میدان مسلط نیست و این امر سبب می‌شود برخی کار خود را بدون‌هماهنگی انجام دهند. در این میان باید توجه داشت که گروه‌های نزدیک به ایران در منطقه ممکن است با کشورهای دیگر نیز ارتباط داشته باشند و حتی از آنها خط گرفته و اقداماتی انجام دهند. این موضوع در خاورمیانه معمول است و برخی جریانات کرد و شیعه با چند کشور همکاری می‌کنند. این گروه‌ها مثلا ارتباط با ایران را علنی می‌کنند اما ارتباط با سایر کشورها را مخفی نگه می‌دارند تا بتوانند به مقاصد خاص خود برسند. این یک معادله پیچیده است که مسئولان باید به آن توجه داشته باشند. مشخصا بحران در منطقه به نفع ایران نیست و ایران نیز به این سمت نمی‌رود. پیروز بحران قطعا رژیم صهیونیستی است و چند گروه کوچک دیگر که می‌خواهند اقداماتی در خاورمیانه انجام دهند.
*در راستای این تنش‌زایی آیا عربستان به دنبال جدا کردن سوریه از ایران است؟
باید حواس‌مان باشد که یک دولت عربی در سوریه حاکم است و این کشور یک کشور عربی است و اگر به سایر کشورهای عربی نزدیک شود، امری طبیعی است. سوریه همواره به‌واسطه اتفاقات منطقه با ایران رابطه خوبی پیدا می‌کرد که ازجمله آنها اختلاف با صدام و رژیم صهیونیستی بوده است. امروز کشورهای صنعتی جهان و کشورهای عربی مشارکت در بازسازی سوریه را منوط به این موضوع کرده‌اند که اصلاحاتی در داخل این کشور شکل گیرد. این امر در بیانیه گروه 7 نیز دیده شده است. خاندان اسد در سوریه همواره سیاست موازنه را در دستور کار قرار داده بود و با کشورهای مختلف در خاورمیانه ارتباط داشت و این امر را می‌توان حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مشاهده کرد که باز هم روابط خوبی با ایران داشت. مشکل سوریه با عراق نیز بر سر اختلاف در رهبری حزب بعث بود، به همین علت سوریه نیز تنها کشوری بود که همراه عراق علیه ایران در جنگ تحمیلی نشد. در این اواخر نیز که بهار عربی شکل گرفت، اهل سنت سوریه علیه بشار اسد اعتراض کردند و همین امر سبب شد جنگ قومیتی در سوریه آغاز شود. همین جنگ طایفه‌ای سبب شد رابطه کشورهای عربی با علویان سوریه مخدوش شود، زیرا اهل سنت سوریه رابطه
تنگاتنگی با عربستان داشتند. سوریه امروز نیز برای اینکه امروز وضعیت بهتری داشته باشد باید رابطه خود را با عربستان و مصر بهتر کند تا از بحران عبور کند. امروز دو‌سوم جمعیت سوریه اهل سنت هستند و باید برای ایجاد ثبات در کشور با این جمعیت مصالحه کند تا مشکلات خود، به‌خصوص اختلافات با ترکیه را حل کند زیرا پشتیبانی ایران و روسیه به تنهایی برای سوریه کافی نیست. بنا بر همین دلایل شاید سوریه به سمت نوعی موازنه برود.
دیدگاه تان را بنویسید