ارمنستان، جمهوری آذربایجان؛ تنشی جدید در راه است؟

اعتمادآنلاین| در قفقاز جنوبی یک منطقه مورد اختلاف جدید بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان پدید آمده است، باکو تهدید می کند که اگر بر«اساس توافقنامه سه جانبه مسیری برای مرتبط شدن باکو به منطقه نخجوان و ترکیه ایجاد نشود حتی متوسل به زور خواهد شد.»

به گزارش ایرنا، منطقه مورد اختلاف دو طرف در استان «سونیکس» ارمنستان است که جمهوری آذربایجان آن را «زنگزور» می نامد، مطابق با توافقنامه سه جانبه، از این منطقه باید مسیری عبور کند که باکو را به منطقه نخجوان و ترکیه متصل می کند.

حالا جمهوری آذربایجان برای ایجاد این مسیر از طریق ارمنستان تاکید دارد ومی گوید این مورد توافقنامه سه جانبه بین ایروان - باکو و مسکو باید اجرایی شود درغیراینصورت به زورمتوسل خواهد شد.

جمهوری آذربایجان در جریان درگیری های نظامی 44 روزه شش مهر ماه سال گذشته توانست سرزمین های خود را از اشغال نیروهای ارمنستان در قره باغ آزاد کند.

این درگیری های نظامی 20 آبان ماه سال گذشته با امضای بیانیه سه جانبه روسای جمهوری اذربایجان، روسیه و نخست وزیر ارمنستان پایان یافت اما بعد از این مدت اکنون اختلافات تازه ای بین دو طرف بر سر ایجاد کریدور در منطقه مورد اشاره پیدا شده است.

در عین حال اجرای توافقات فعلا به کندی پیش می رود و «الهام علی اف»، رئیس جمهوری آذربایجان هشدار می دهد که حاضر است حتی با توسل به زور این کریدور حمل و نقل را ایجاد کند.

علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان گفته است که در جلسات سه جانبه کارگروه در سطح معاونان نخست وزیران آذربایجان، ارمنستان و روسیه در خصوص موضوع ساخت کریدور زنگزور «گام های بسیار جدی» برداشته شده است.

بعد از پایان جنگ دوم قره باغ در سال 2020، جمهوری آذربایجان آماده شد تا کریدور زنگزور را برقرار کند. در عین حال لحن باکو به تدریج خشن تر شده است. الهام علی اف 20 آوریل اعلام کرد که باکو هدف خود را محقق خواهد کرد، صرفنظر از اینکه ارمنستان این را بخواهد یا نخواهد.

او زنگزور را نیز سرزمین غصب شده نامید. اما پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان می گوید: «آذربایجان طبق توافقات بدست آمده و اسناد منتشر شده می تواند تنها به کریدوری دست یابد که ارمنستان از طریق خاک آذربایجان و نخجوان بدست می آورد».

«آنا ناقدعلیان»، سخنگوی وزارت امور خارجه ارمنستان تأکید می کند که در توافقنامه 9 نوامبر صحبتی از هیچ کریدوری نشده است.

کارشناسان معتقدند که چشم اندازهای ساخت کریدور مبهم است. «نیکولای سیلایِف»، پژوهشگر مرکز مشکلات قفقاز و امنیت منطقه ای دانشگاه مگیمو می گوید: «ساخت کریدور ظاهرا کار زمان بری است. فعلا تحرک جدی وجود ندارد. ارمنستان روی عمل به شروطی مشخص، سایر بندهای توافقنامه نوامبر، تأکید می کند بویژه روی بازگشت اسرا.

این پژوهشگر معتقد است که ایروان این مسأله (بازکشت اسرا) را به مراتب مهمتر از احداث راه می داند. فعلا ما شاهد بن بست هستیم».

آرتور آتایِف، کارشناس علوم سیاسی نیز تأکید می کند که وضعیت کنونی روابط ارمنستان و آذربایجان امکان حل مسائلی در این سطح را نمی دهد.

او تأکید کرد: «در ارمنستان وضعیت سیاسی داخلی همچنان نامشخص است. انتخابات پیش از موعد پارلمانی در ماه ژوئن در این کشور برگزار خواهد شد. اگر حزب روبرت کوچاریان، رئیس جمهور سابق پیروز شود، ظاهرا نوعی احیای روابط دوجانبه به وقوع خواهد پیوست. اما اگر پاشینیان قدرت را حفظ کند، در هر صورت انتظار پیشرفت را نباید داشت. اگر نخست وزیر کنونی با خواسته های جمهوری آذربایجان موافقت کند این برای او به معنی خودکشی سیاسی خواهد بود.»

درخواست کمک نظامی ارمنستان از روسیه

سرپرست نخست وزیری ارمنستان جمعه هفته گذشته گفت آذربایجان به طور کامل به وظیفه خود برای عقب کشیدن نیروهایش از درون خاک این کشور عمل نکرده و به همین دلیل ایروان از مسکو کمک نظامی درخواست کرده است.

یکول پاشینیان گفته بود گروهی از نیروهای آذربایجان با وجود قرارداد آتش بس میان دو کشور از مرز گذر کرده و با «تجاوز» به قلمرو این کشور در نزدیکی دریاچه سیاه مستقر شده‌اند. آذربایجان این ادعا را رد کرده و آن را «تحریک‌آمیز» خوانده است. آذربایجان می‌گوید نیروهایش فقط در مواضع خود در منطقه کلبجر-لاچین واقع در جمهوری قره باغ جابجا شده‌اند.

نیکول پاشینیان اواخر روز پنجشنبه با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه تماس گرفته است. کاخ کرملین در مورد این تماس اعلام کرد پوتین به پاشینیان گفته که توافق آتش‌بس باید کاملاً رعایت شود و پاشینیان نیز به نوبه خود گفته از هر گونه «راه حل صلح آمیز، سیاسی و دیپلماتیک» برای مشکلات به وجود آمده حمایت می‌کند.

موضع مسکو چیست؟

تاکنون کرملین و وزارت خارجه روسیه واکنشی صریح و مستقیم در باره اختلافات جدید مطرح شده از سوی دو طرف باکو و ایروان نداشته است اما سرگئی لاوروف " وزیر خارجه روسیه در تماسی تلفنی با همتایانش در این دو کشور تنش فعلی در مرز جمهوری آذربایجان و ارمنستان را بررسی کرده است.

لاوروف در گفت و گو با وزیران امور خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر ضرورت حل سیاسی و دیپلماتیک هر گونه تنش پیش امده و ضرورت اجرای بیانیه سه جانبه روسای جمهوری آذربایجان، روسیه و نخست وزیر ارمنستان در باره پایان جنگ در قره باغ تاکید کرده است.

سخنگوی رسانه ای رئیس جمهوری روسیه گفت که اخیرا نیکول پاشینیان، سرپرست نخست وزیری ارمنستان نامه ای به ولادیمیر پوتین نوشته و در آن نامه به دلیل بروز تنش در منطقه سیونیک، هم مرز با جمهوری آذربایجان، خواستار کمک به این جمهوری از جمله کمک نظامی شده است.

دیمیتری پسکوف، تصریح کرد: طرف ارمنی نسبت به اوضاع در مرز با جمهوری آذربایجان ابراز نگرانی شدید کرده است. رئیس جمهوری ولادیمیر پوتین نیز همین نگرانی را دارد.»

پسکوف تصریح کرد: روسیه دائما با باکو و ایروان در تماس است. در حال حاضر تلاش می شود تنش ها را در مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان کاهش یابد.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری ارمنستان و نیکول پاشینیان نیز هفته گذشته در گفت و گویی تلفنی درخصوص حادثه مرزی در مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان و حضور شماری از نیروهای آذری در خاک این کشور گفت و گو و تبادل نظر کردند.

رئیس جمهوری روسیه دراین گفت و گوی تلفنی خواستار رعایت کامل آتش بس (از طرفین مناقشه قره باغ) شد.