مذاکره با عربستان می تواند به پیشرفت برجام کمک کند/ ایران و غرب نمی‌خواهند میز مذاکره را ترک کنند/ طرف غربی ممکن است برای شکل‌گیری چیدمان جدید سیاست در ایران تامل کند

اعتمادآنلاین| مدیرکل پیشین آسیای غربی وزارت خارجه شرایط پیش‌روی برجام و تاثیر مذاکرات منطقه‌ای بر آن و نیز چگونگی برداشته شدن تحریم‌ها را بررسی کرد.

به گزارش ایلنا، قاسم محبعلی در ارزیابی روند نشست وین و آینده برجام اظهار داشت: در مورد احیای برجام، درست است که این مسئله با حرف‌های مثبت از سوی ایران و به ویژه دولت مطرح می‌شود اما شرایط و وضعیت سخت است؛ هم ایران و هم ایالات متحده باید تصمیمات سختی بگیرند. آمریکایی‌ها می‌خواهند به برجام 2015 باز‌گردند اما شرایط تغییر کرده و تحریم‌های دیگری نیز با عناوین دیگر اضافه شده و اشخاص بسیاری از ایران تحریم شده‌اند که به برجام و برنامه هسته‌ای ایران ارتباطی ندارند.

وی ادامه داد: استدلال طرف ایرانی این است که این افراد و این موارد باید از لیست تحریم‌ها خارج شوند اما این موضوع برای طرف آمریکایی‌ مشکل است؛ برخی از این تحریم‌ها از سوی کنگره برقرار شده و برای آقای بایدن مشکل است که بتواند توافق کنگره را به ویژه در قانون «کادسا» به دست بیاورد. بنابراین علی‌رغم علاقه به گفت‌و‌گوهای مثبت در دو طرف، بازگشت به برجام خیلی سخت است و ساده به نظر نمی‌رسد. دوم اینکه در صورتی که توافق شود، انتظار اینکه تمام تحریم‌ها برداشته شود، واقعی به نظر نمی‌رسد.

مدیرکل پیشین آسیای غربی وزارت خارجه با بیان اینکه همچنین بازگشت به روند پیشین فروش نفت ایران با توجه به بازار نفت خیلی ساده نیست، گفت:‌ یکی از رقبای خیلی مهم ایران، عراق است که در حدود 6 میلیون بشکه نفت به صورت روزانه صادر می‌کند و بازار نفت مملو از نفت‌های صادراتی است؛ مگر اینکه ایران با تخفیف‌های بسیار و قیمت پایین نفت را بدهد که هم خسارت وارد می‌کند و هم اینکه قیمت نفت در سطح بین‌المللی کاهش پیدا می‌کند. همچنین تحریم‌های بانکداری، FATF، تحریم‌های مربوط به تروریسم و حقوق بشر و همچنین فعالیت‌های خاورمیانه‌ای ایران بعید است که برداشته شوند و وضعیت سیاست خارجی ایران عادی شود و در نتیجه آن بتواند شرایط عادی در روابط خارجی و اقتصادی پیدا کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این مذاکرات به دولت بعد خواهد رسید، گفت: عملاً ممکن است توافق حاصل شود اما طبیعی است که اجرای آن ممکن است به سرعت ممکن نباشد؛ ضمن اینکه طرف‌های خارجی تاملی صورت می‌دهند، به ویژه بعد از پخش فایل صوتی آقای ظریف و بعد از چیدمانی که در انتخابات صورت گرفته آنها احتمالاً تامل خواهند کرد که سرنوشت سیاست در ایران به چه سمتی پیش خواهد رفت؛ لذا باید صبر کرد تا ببینیم که آیا اساساً توافق قبل از انتخابات صورت می‌گیرد یا اینکه آن را به بعد از انتخابات موکول می‌کنند تا ببینند دستور کار دولت بعدی چیست؛ آیا دوباره دنبال مقاومت و یا دنبال مصالحه و مذاکره است.

این تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه درباره اینکه آیا مذاکره با کشورهای منطقه در راستای برجام پلاس است، گفت: مذاکره با عربستان را می‌توان در همین چهارچوب درک کرد، چرا که اگر سیاست خاورمیانه‌ای و اختلافات ایران و عربستان سعودی کاهش پیدا کند، بخش از فشاری که روی دولت بایدن است نیز کاهش پیدا می‌کند چرا که نگرانی‌های عربی کاهش پیدا می‌ کند و از طرفی لابی اسرائیلی‌ها نیز قوی است و طبیعتاً در رسیدن به توافق موثر هستند، بنابراین اگر ایران سیاست خاورمیانه‌ای خود را به گونه‌ای تنظیم کند که در خاورمیانه نگرانی‌های کسانی که مدعی هستند از سوی ایران تهدید می‌شوند کاهش پیدا می‌کند به پیشرفت برجام کمک می‌کند.

وی ادامه داد: مسائل موشکی، سیاست خاورمیانه‌ای‌، تروریسم و حقوق بشر موضوعاتی هستند که چه برجام انجام شود و چه نشود و به ویژه اینکه اگر انجام شود به موضوعات مذاکرات اضافه خواهند شد و تا زمانی که آنها رفع نشوند انتظار لغو کلیه تحریم‌ها وجود ندارد.

محبعلی در پاسخ به این سوال که چرا ایران مهلت توافق با آژانس را یک ماه تمدید کرد، گفت: هم طرف ایرانی و هم طرف غربی نمی‌خواهند میز مذاکره را ترک کنند؛ اگر ایران آن توافق را تمدید نمی‌کرد عملاً مذاکرات متوقف می‌شد و دوباره ممکن بود که پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع شود، بنابراین سیاست اعلامی ایران و همچنین طرف آمریکایی ادامه مذاکرات است اما ممکن است سیاست اعمالی ایران و آمریکا متفاوت شود یعنی دو طرف هدف‌های دیگری را غیر از آنچه که روی میز مذاکره می‌گذارند، دنبال کنند.