محمدعلی سبحانی، دیپلمات سابق، در گفت‌وگوی ویدئویی با «اعتمادآنلاین»:
اجماعی برای برقراری رابطه با عربستان وجود دارد/ طبیعتاً اگر یک دولت اهل گفت‌وگو و حرفه‌ای بر سر کار باشد، وضعیت بهتر می‌شود/ اگر مذاکره در کنار میدان انجام نشود، نتیجه کار متفاوت خواهد بود
محمدعلی سبحانی، دیپلمات سابق، گفت: تقریباً یک اجماعی در رابطه با عربستان در کشور به وجود آمده است. شما شاهد بودید افرادی که به سفارت و کنسولگری عربستان حمله کردند فوراً دستگیر و مواخذه شدند. این نشان می‌دهد حتی اگر کسی از درون نیز آنها را هدایت کرده باشد، عملکرد نادرستی داشته که مورد تایید مقامات ارشد نظام نیست.
اعتمادآنلاین| محمدعلی سبحانی، دیپلمات سابق، گفت: تقریباً یک اجماعی در رابطه با عربستان در کشور به وجود آمده است. شما شاهد بودید افرادی که به سفارت و کنسولگری عربستان حمله کردند فوراً دستگیر و مواخذه شدند. این نشان می‌دهد حتی اگر کسی از درون نیز آنها را هدایت کرده باشد، عملکرد نادرستی داشته که مورد تایید مقامات ارشد نظام نیست.
بخش‌هایی از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
سفارتخانه‌های ایران در دست دیپلمات‌هاست
*بلومبرگ گزارشی را منتشر کرده است و مدعی شده که سفارتخانه‌های ایران بیش از مردان دیپلماسی، شاهد حضور مردان میدان است.
این‌طور نیست.
*در منطقه چطور؟
جمع بستن درست نیست. حتی در منطقه هم این‌طور نیست؛ مثلاً سفیر فعلی ما در لبنان دیپلمات معروفی است.
*به نیروهای میانی اشاره دارد؟
در رابطه با این افراد هم درست نیست. ما تنها در کشور عراق یک سفیر نظامی داریم. آن هم به دلیل کیفیت اتفاقاتی است که در عراق به وقوع می‌پیوندد؛ آمریکایی‌ها هنوز هم در عراق پایگاه نظامی و حضور دارند. اینکه ما در برخی از سفارتخانه‌هایمان وابسته نظامی داشته باشیم هم موضوع عجیبی نیست. علاوه بر این نیروهای هر سفارتخانه‌ای که تنها از وزارت خارجه نیست. همه نیز این موضوع را می‌دانند. هر سفارتخانه‌ای یک سفیر، یک نفر دوم، چند کارشناس و چند وابسته دارد؛ مثلاً ما در تمام کشورهای منطقه و به ویژه همسایه وابسته نظامی داریم، وابسته فرهنگی و وابسته کار و وابسته اقتصادی هم داریم که این افراد به سفیر در نتیجه‌بخشی سیاست‌هایش کمک می‌کنند. این‌طور نیست که ما در سفارتخانه‌هایمان تنها نیروی نظامی داشته باشیم، [البته] نیروی نظامی هم تنها در سطح مستشاری است اگر نیروی نظامی باشد. در حالت عادی هم وابسته نظامی هستند؛ مثلاً در همین کشور قطر در حدود 20 وابسته نظامی از کشورهای مختلف جهان حضور دارند، کشورهایی که رابطه نظامی و یا رابطه همسایگی‌شان آنها را مجبور می‌کند تا وابسته نظامی داشته باشند. این موضوعی است که ربطی به سیاست‌های نظامی هیچ کشوری ندارد. یا در افغانستان از تمام کشورهای دنیا نیروی نظامی در این کشور وجود دارد و من نمی‌توانم به 700 تا 800 کیلومتر مرز کشورم با افغانستان بی‌تفاوت باشم و وابسته نظامی نداشته باشم.
اجماعی برای برقراری رابطه با عربستان وجود دارد
*رابطه ایران با عربستان در چه سطحی هدایت و راهبری می‌شود. ما یادمان هست کسانی که به سفارت عربستان در ایران حمله کردند نزدیک به چه شخص و چه جناحی بودند. اگر هر کدام از این افراد، رئیس‌جمهور بعدی ایران باشند سرانجام این گفت‌وگوها و مذاکرات به چه سمت و سویی خواهد رفت؟
من این را می‌گویم که هم سعودی‌ها اطمینان بیشتری پیدا کنند و هم شما و هم مخاطبانتان. تقریباً یک اجماعی در رابطه با عربستان در کشور به وجود آمده است. شما شاهد بودید افرادی که به سفارت و کنسولگری عربستان حمله کردند فوراً دستگیر و مواخذه شدند. این نشان می‌دهد حتی اگر کسی از درون نیز آنها را هدایت کرده باشد، عملکرد نادرستی داشته که مورد تایید مقامات ارشد نظام نیست.
*مواخذه این افراد بیشتر حالت خبری داشت و معلوم نشد مواخذه شدند یا نه؟
خیر، هم در تهران و هم در مشهد این افراد مواخذه شدند و البته اصل ماجرا از اشکالات جدی جمهوری اسلامی است که باید آن را اصلاح کند.
*از دیوار سفارت چرا بالا می‌روند؟ همین اتفاق برای ما در کربلا افتاد.
زمانی که شما فرهنگی را ترویج می‌دهید ممکن است خود نیز به آن گرفتار شوید، اما در رابطه با موضوع روابط تهران و ریاض تصور می‌کنم اجماعی در کشور برای آن ایجاد شده باشد؛ یعنی اینکه چه کسی بیاید و نیاید تاثیر چندانی در کلیت امر ندارد، اما طبیعتاً اگر یک دولت اهل گفت‌وگو و حرفه‌ای بر سر کار باشد، وضعیت بهتر می‌شود. اما به طور کلی هر کسی که بیاید به این کار معتقد است. ممکن است از مرحله دیگری هم این کار در اختیار دیپلمات‌ها قرار بگیرد و در آن زمان نقش موضوعات امنیتی کمرنگ‌تر می‌شود. اما در این مرحله به دلیل شرایط خاص 2 کشور و چیره شدن موضوعات امنیتی بهتر است کار از سوی شورای عالی امنیت ملی دنبال شود.
به این موضوع هم باید توجه کنیم که اگر مذاکره در کنار میدان انجام نشود، نتیجه کار متفاوت خواهد بود. یک زمان شما با کشوری مانند سریلانکا در مورد سرمایه‌گذاری یا همکاری‌های سیاسی- بین المللی بر سر میز مذاکرات می‌نشینید که در مورد این مسائل میدان و دیپلماسی یکی است و میدانی به آن شکل وجود ندارد و اگر هست در سطوح اقتصادی و یا سطوح دیگر دنبال می‌شود. اما زمانی می‌خواهید با کشوری مانند عربستان با یک سابقه طولانی از درگیری و گرفتاری و مشکلات امنیتی گفت‌وگو کنید که طبعاً برای دستیابی به شرایط برد- برد هر 2 کشور باید از بحث‌های پیچیده سیاسی گذر کرده و از مذاکرات چندلایه آن عبور کنند. یک‌سری بحث‌هایی که اخیراً بر سر همین صحبت آقای دکتر ظریف مطرح شد اصلاً پایه علمی ندارد. گلایه‌هایی آقای ظریف دارد از بعضی از رفتارهای میدان. این گلایه‌ها وجود داشته و دارد.
*انتقادات پایه علمی ندارد یا صحبت‌های آقای ظریف؟
بسیاری از انتقادهایی که مطرح می‌شود پایه علمی ندارد. بسیاری از اینها (صحبت‌های ظریف) از ضروریات است. زمانی که شما در مذاکراتی حاضر می‌شوید باید با یک پشتوانه حرف بزنید. نمی‌شود شما بدون پشتوانه بر سر میز مذاکرات حاضر شوید. از آن طرف، میدان و وزارت خارجه باید در هماهنگی با هم قرار داشته باشند؛ دستگاه سیاست خارجی کشور ارتباطات بسیار زیادی در سطح جهانی دارد و باید سیاست‌هایش به عنوان یک سیاست کلی از یک هارمونی و نظم و ارتباط منطقی برخوردار و گفتمان واحدی هم داشته باشد. این گفتمان واحد باید مورد حمایت بخش‌های حاضر در قدرت هم قرار داشته باشد، حالا یا این قدرت اقتصادی است و یا سیاسی؛ مثلاً اگر ما در حال مذاکره 30 میلیارد دلاری و یا بیشتر با چینی‌ها هستیم به قدرت اقتصادی نیاز داریم و در این حالت دیپلماسی و اقتصاد باید در یک رابطه تنگاتنگ با یکدیگر باشند تا برای کشور بهره بالاتری را کسب کنیم. این موضوع در مورد بخش‌های دیگر قدرت نیز صادق است. اما اگر این روابط از هم پاشیده باشند و هر کسی بخواهد در راه و مسیر خود گام بردارد، آن‌وقت چیزی می‌شود که مشاهده می‌کنیم. ما توانایی‌ای داریم که نتوانسته‌ایم از آن توانایی استفاده و آن را نقد کنیم.
**مشروح گفت‌وگو با محمدعلی سبحانی را اینجا ببینیم و بخوانیم.
دیدگاه تان را بنویسید