پیشرفت در مذاکرات تهران و ریاض زمانی محقق می‌شود که با بهانه‌جویی همراه نباشد/ در مساله «عامل بی‌ثباتی در منطقه»، جای مدعی و متهم جابجا شده است/ باید با پشت سر گذاشتن اتهامات، به آینده نگاه کنیم

اعتمادآنلاین| محمدباقر خرمشاد، رئیس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در واکنش به اظهارات اخیر فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی مبنی بر اینکه مبنی بر اینکه « عربستان از گفت‌وگو با تهران استقبال می‌کند به شرطی که تهران ثابت کند که امنیت و ثبات در منطقه را تضمین می‌کند.» در پاسخ به این سوال که از چند ماه قبل مذاکرات تهران و ریاض با ابتکار عراق در بغداد آغاز شده است اما همچنان شاهد اتهام‌زنی سعودی‌ها به ایران در خصوص آن‌چه آن‌ها ایجاد بی‌ثباتی در منطقه عنوان می‌کنند هستیم، در این شرایط افق پیش روی مذاکرات دو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: سلسه حوادث و وقایعی در طول چند سال گذشته دو کشور ایران و عربستان را در شرایطی قرار داده است که دست به انجام ملاقات‌هایی بزنند.

یکی از نکات مهم برای یادآوری این است که اگر بنا باشد بعد از این وقایعی که دو کشور را به این نقطه‌ای که در آن ایستادند، برساند، این زمانی می‌تواند پیش برود که با بهانه‌جویی‌ها همراه نباشد در غیراینصورت بازگشت به نقطه‌ای را در پی خواهد داشت که قطعا آن نقطه برای دو طرف مطلوب نبوده که تصمیم گرفتند در نقطه جدیدی با مختصات جدیدی دست به مذاکره مستقیم بزنند.

وی ادامه داد: اگر قرار باشد براساس منطق و ادبیاتی که عربستان در پیش گرفته ایران هم به همان منوال صحبت کند، می‌توان سلسه سوالاتی را مطرح کرد؛ نخست اینکه کدام کشور در ترکیه متهم به مشارکت در کودتا است؟ چه کشوری متهم به طراحی و دست داشتن کودتایی در اردن است؟ چه کشوری اکنون یکی از عوامل ناآرامی در لیبی است؟ انگشت اتهام به سمت کدام دولت در خصوص اتفاقات چند سال قبل مصر که منجر به سقوط دولت قانونی در این کشور شد، دراز شده است؟ و در نهایت کدام کشور چندین سال یمن را محاصره سرتاسری کرد و حتی در زمان بروز همه‌گیری کرونا حاضر به باز کردن مرزها برای امدادرسانی نشد؟ که البته موارد دیگری را هم می‌توانیم به این لیست اضافه کنیم و جواب همه این سوالات عربستان سعودی است؛ در نتیجه اگر قرار بر مطرح شدن این سوال باشد که کدام کشور درصدد ایجاد بی‌ثباتی در منطقه است، قطعا جواب ایران نیست.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: البته با لحاظ همه این موارد دو کشور تصمیم گرفتند با یکدیگر گفت‌وگو کنند، پس عقل سلیم حکم می‌کند برخی موارد در گذشته نادیده گرفته شود تا بلکه از نقطه‌ای جدید دو کشور بتوانند افق آینده را برای تامین منافع کشور خود ترسیم کنند. مضاف بر این‌ها اگر قرار باشد بر همین منوال صحبت شود، 500 میلیارد دلاری که عربستان با ترامپ قرارداد تسلیحاتی امضا کرد، به ضرر کدام کشورها در منطقه است؟ پس از مجموع این سخنان می‌توان نتیجه گرفت که گویا در این مورد جای مدعی و متهم جابجا شده است و سعودی‌ها با تکرار اتهامات بی‌اساس در محافل مختلف، گویا خودشان هم باورشان شده است که آن‌ها لنگر ثبات در منطقه و ایران عامل بی‌ثباتی است در حالی که آن چه در مورد ایران گفته می‌شود، نفوذ طبیعی ایران در کشورهای همسایه است.

خرمشاد گفت: به نظر می‌رسد زمان این حرف‌ها گذشته چرا که اگر سعودی بخواهد بر همین منوال پیش برود، نتیجه، بازگشت به نقطه چند سال گذشته و تداوم تنش در روابط دو کشور است. متاسفانه در ایران بخش قابل توجهی از مردم معتقد هستند که این ریاض بوده که با صرف هزینه‌های بالا رئیس‌جمهور پیشین آمریکا را به اعمال سیاست «فشار حداکثری» ترغیب کرده است و این باوری در توده‌های مردم است و این امر موجب عمیق‌تر شدن شکاف عرب و عجم در منطقه شده که پر کردن آن به آسانی امکان‌پذیر نیست و این خطایی راهبردی از سوی ریاض بوده است که اگر فکری برای آن نشود می‌تواند در زمان بروز تنش در منطقه مشکل‌ساز باشد.

رئیس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: با توجه به موارد ذکر شده در بالا، امروز به نام عقل، به نام منطق و به نام همسایگی باید با پشت سر گذاشتن این اتهامات به آینده نگاه کنیم و جمهوری اسلامی ایران هم از مدت‌ها قبل مساله گفت‌وگو را مطرح کرده است تا به تدریج روابط دیپلماتیک دو کشور از سر گرفته شود.