نباید اجازه داد که مذاکرات وین طولانی شود

اعتمادآنلاین| عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی دریادداشتی به برجام و دلایلی که نباید این توافق طولانی شود پرداخته است.

به گزارش روزنامه ایران، متن کامل این یادداشت را در ادامه می‌خوانید.

مذاکرات احیای برجام در وین دچار وقفه‌ای شده است که اگر ادامه پیدا کند روند این گفت‌و‌گوها را دچار فرسایش می‌کند. مذاکرات تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران با سرعت پیش می‌رفت اما با نزدیک شدن به این رویداد و بروز چند تحول با وقفه رو‌به‌رو شد. کنار رفتن بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل تحول مهمی بود که با کمک امریکا ممکن شد؛ یعنی این کشور تلاش کرد نتانیاهو کنار برود و دولت جدیدی شکل گیرد که گرچه اعضای آن تفکرات بسیار متفاوتی با یکدیگر دارند اما در عین حال با امریکا تفاهم کردند که درباره هر اقدامی بویژه علیه ایران با آن هماهنگ باشند. از سوی دیگر کشورهای عربی هم به موازات مذاکرات برجام در وین کوشیدند که فشارها را علیه ایران بیشتر کرده و با اسرائیل هماهنگی بیشتری داشته باشند. بن سلمان به نخست‌وزیر جدید اسرائیل نامه نوشت و امارات هم وزیر امور خارجه این رژیم را به دوبی دعوت کرد و هماهنگی‌های خود را انجام داد.

از طرف دیگر در داخل امریکا درباره اقدامات این کشور در رابطه با ایران فشارها حتی از درون حزب دموکرات افزایش یافته است که خواهان دریافت امتیازاتی برای امضای توافق جدید با ایران هستند و یکی از این امتیازات ادامه این گفت‌و‌گوها پیرامون موضوعات دیگر اختلافی با کشورمان است. علاوه بر همه اینها انتخابات ریاست جمهوری ایران باعث شد تا امریکا به این نتیجه برسد که دستیابی به توافق را به دوره دولت جدید ایران موکول کند و ادامه این کار را در دولت بعدی انجام دهد.

این در حالی است که در این‌سو ایران هم می‌خواهد که امریکا به‌طور قوی تعهد دهد که هر دولت دیگری روی کار آمد دیگر نتواند از برجام خارج شود چنان که ترامپ اعلام کرده است سه سال دیگر کاندیدا می‌شود احتمال برنده شدن او هم وجود دارد؛ یعنی ایران می‌خواهد که به عنوان مثال امریکا همراه با 1+4 تعهدی بدهد که اگر بار دیگر از برجام خارج شد خسارت دهد و بقیه هم شریک باشند. حالا در کنار این موارد چند موضوع اختلافی دیگر از جمله تحریم چند فرد یا از میان بردن تأثیر تحریم‌های کاتسا و غیره هم مطرح است. همه موارد اشاره شده به دو موضوع اصلی مربوط است؛ یک آنکه امریکا می‌خواهد این مذاکرات ادامه پیدا کند و مقداری تنش‌ها کم شود و ثبات در منطقه ایجاد شود و به برنامه‌های دیگر خود در شرق دور و رقابت با چین بپردازد. دوم مسأله ایران است که خواسته اصلی خودش را مطرح می‌کند مبنی بر اینکه طرف امریکایی تعهدی دهد که مجدداً از برجام خارج نشود و خسارت‌ها را تجدید نکند.

موضوع اختلاف نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران هم دقیقاً به مذاکرات وین گره خورده است. ایران کاهش همکاری با آژانس را در قبال کم کردن تعهدات برجامی خودش می‌بیند. حال آنکه مهلتی را به آژانس داده بود و این مهلت سه ماهه را یک ماه تمدید کرد اما الان معتقد است اگر بخواهد همین طور امتیاز بدهد و توافق موقت را تمدید کند، روند مذاکرات طولانی می‌شود بنابراین اگر در مذاکرات پیشرفتی حاصل و کار نهایی شود مسأله آژانس هم حل می‌شود یعنی اگر مذاکرات و آنچه در وین می‌گذرد حاد و تند شود آژانس هم علیه ایران فعال می‌شود و با توجه به ادعاهایی که درباره غنی‌سازی در 3 مرکز در ایران مطرح کرده است، ممکن است گزارشی را تهیه کند و اروپایی‌ها به دلیل عدم نتیجه‌گیری در مذاکرات وین با آن همراهی کرده تا این گزارش به شورای امنیت ارجاع داده شود. این در حالی است که دفعه پیش آژانس تصمیم داشت گزارشی تهیه کند اما اروپایی‌ها موافقت نکردند چون معتقد بودند بر مذاکرات اثر منفی می‌گذارد بنابراین اگر مذاکرات جاری تند شود این بار با آژانس همکاری می‌کنند. بنابراین نباید اجازه داد که مذاکرات وین طولانی شود زیرا در این صورت گره‌هایی ایجاد می‌شود که با همکاری اعراب و اسرائیل پیچیده‌تر شده و فشارها را بر ایران افزون خواهد کرد.