چه بر سر جوونل موییز، رییس‌جمهور هاییتی آمد؟/ معمای پورتوپرنس
بعد از آنکه بامداد روز چهارشنبه، رییس‌جمهور هاییتی ترور شد، تا به امروز چیز زیادی از انگیزه‌های این ترور و نتایج آن در این کشور حوزه دریای کاراییب روشن نشده است.
اعتمادآنلاین| قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده این ترور، می‌گوید که هنوز نتوانسته به هیچ شاهد عینی دسترسی پیدا کند، دو نخست‌وزیر و یک رییس سنا، مدعی قدرت در هاییتی هستند و دولت موقت از هاییتی از امریکا خواسته است تا برای کمک به امنیت این کشور، نظامیانی را به پورتوپرنس اعزام کند. دولت امریکا فعلا خبر داده است که تعدادی نیروی امنیتی از اف‌بی‌آی به هاییتی اعزام می‌کند، اما در مورد نظامیان ارتش وعده‌ای نداده است.
به گزارش روزنامه اعتماد، هر چند که در طول یکصد سال گذشته، نظامیان امریکایی در هاییتی، سابقه چندان روشنی نداشته‌اند و علاوه بر 19 سال اشغال نظامی این کشور، دائما عامل بی‌ثباتی سیاسی و تضعیف دموکراسی و جامعه مدنی در این کشور بوده‌اند. نقش نظامیان بازنشسته کلمبیایی و حضور دو امریکایی در تیم ترور رییس‌جمهور هاییتی، باعث شده است که برخی تحلیلگران امریکا را مستقیما در این اقدام مسوول قلمداد کنند.
تا روز جمعه هنوز آثار پوکه‌ها و سه خودروی سوخته در مقابل منزل رییس‌جمهور پیشین هاییتی جوونل موییز در شهر پورتوپرنس هاییتی دیده می‌شد. رییس‌جمهور هاییتی چهارشنبه هفته گذشته در اتاق خوابش به قتل رسید. داستان‌سرایی‌های مختلف در مورد این قتل همچنان در پایتخت هاییتی دهان به دهان می‌چرخد، برخی باور ندارند که این سیاستمدار جوان به قتل رسیده باشد و عده‌ای مدعی گروگان گرفته شدن او توسط رقبا و عده‌ای دیگر مدعی فرارش هستند. عکس‌ها و فیلم‌های زیادی از صحنه‌های پس از قتل، وضعیت منزل گرانقیمت رییس‌جمهور، راه پله‌های خون‌آلود و پوکه‌های گلوله منتشر شده است. اما تصویر چندانی از متوفی در دست نیست. شهروندان پورتوپرنس، این روزها به اوج گرفتن خشونت‌های باندهای جنایتکار در شرایط بد معیشتی و بی‌ثباتی سیاسی عادت کرده‌اند. اما سوال‌های زیادی در مورد داستان قتل رییس‌جمهور هاییتی در منزلش باقی مانده است که ذهن شهروندان این کشور حوزه دریای کاراییب را به خود مشغول کرده است. براساس توضیح رسمی دولت که اکنون توسط کلاد ژوزف، نخست‌وزیر موقت اداره می‌شود، رییس‌جمهور موییز حدود ساعت یک بامداد روز چهارشنبه در منزلش هدف حمله قرار گرفته است
و خودش با شلیک 12 گلوله به قتل رسید و همسرش مارتین موییز مجروح شد و بلافاصله برای درمان به شهر میامی امریکا منتقل شد.
تیم ترور از کلمبیا و امریکا
براساس اعلام دستگاه دولتی هاییتی یک تیم 28 نفره مظنون به مشارکت در این ترور هستند، 26 شهروند کلمبیا و 2 شهروند ایالات متحده امریکا، از این تعداد 20 نفر بازداشت شده‌اند، 5 نفر متواری هستند و 3 نفر به قتل رسیده‌اند. دو امریکایی مظنون در این عملیات ترور، جیمز سولاگس و وینسنت جوزف، به ترتیب 35 ساله و 55 ساله هستند. به گفته سخنگوی نخست‌وزیر خودروهای سوخته جلوی منزل رییس‌جمهور مقتول متعلق به تعدادی از مظنونان هستند که در تیراندازی پس از حادثه میان پلیس و نیروهای امنیتی با تیم ترور دچار حریق شده‌اند. اما قاتلان رییس‌جمهور هاییتی از کجا آمده بودند؟ فرمانده کل پلیس ملی کلمبیا، خورخه وارگاس روز جمعه اعلام کرده بود که 13 نظامی بازنشسته ارتش کلمبیا در طول ماه‌های گذشته به هاییتی سفر کرده‌اند و ظن آن می‌رود که در این عملیات ترور نقش داشته‌اند. به گفته این مقام کلمبیایی، نظامیان پیشین از بهار امسال در اقدامی هماهنگ شده و با هدف گم کردن رد‌پای خود از بوگوتا، پایتخت کلمبیا به پاناما سفر کرده‌اند و از آنجا به جمهوری دومینیکن رفته‌اند تا نهایتا خود را به هاییتی برسانند. هیچ کدام از اینها اما معمای قتل رییس‌جمهور هاییتی را
روشن‌تر نمی‌کند. چرا نظامیان بازنشسته خارجی به هاییتی آمده‌اند تا او را به قتل برسانند؟ نقش دو امریکایی مظنون به مشارکت در ترور چیست؟ این تعداد افراد مسلح خارجی چگونه توانسته‌اند از چندین لایه امنیتی و حفاظتی اطراف منزل رییس‌جمهور عبور کنند و چندین ایست بازرسی که در خیابان‌های اطراف محل اقامت رییس‌جمهور قرار داشتند، عبور کرده‌اند؟ نظامیان کلمبیا معمولا رابطه نزدیکی با سازمان‌های نظامی و امنیتی امریکا دارند، چرا که ارتش این کشور عملا توسط مستشاران امریکایی اداره می‌شود. در موارد بسیاری از پرونده‌های امنیتی ترور و خرابکاری، نظامیان بازنشسته کلمبیایی به عنوان مزدوران دستگاه‌های جاسوسی، نظامی و امنیتی امریکا برای اجرای برنامه‌های تبهکارانه‌شان مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
هیچ شاهد عینی وجود ندارد
کلاد هنری دستین، قاضی مسوول پرونده ترور به سی‌ان‌ان می‌گوید که او خودش هم تهدیدهایی دریافت کرده است. به گفته او بسیاری از شهروندان قتل رییس‌جمهور را باور ندارند و می‌گویند که او ممکن است فرار کرده باشد یا اینکه گروگان گرفته شده باشد. دستین می‌گوید که برخی او را بخشی از توطئه پنهانکاری گروگان‌گیری یا فرار موییز می‌دانند. 20 مظنونی که اکنون در بازداشت هستند، هنوز هیچ چیزی در مورد انگیزه‌های خودشان منتشر نکرده‌اند و گروهی مسوولیت عملیات را برعهده نگرفته است. به رغم حجم بالای تیراندازی‌ها و تعداد افرادی که در عملیات شرکت داشته‌اند، به جز رییس‌جمهور هاییتی که به قتل رسیده و همسرش که گفته می‌شود مجروح شده است، هیچ یک از محافظین او و منزلش آسیبی ندیده‌اند. کلاد هنری دستین، قاضی مسوول پرونده می‌گوید که صبح بعد از روز حادثه عملا هیچ یک از کسانی که در زمان حادثه در محل حضور داشتند، قابل دسترس نبودند، تمامی محافظان و باجه‌های ایست و بازرسی منطقه خالی بود و افرادی با لباس‌های نظامی اما بدون نام در اطراف محل کشیک می‌دادند. او نتوانسته به هیچ شاهد دست اولی که هنگام حادثه حضور داشت دسترسی پیدا کند.
ماتیاس پی‌یر، وزیر انتخابات دولت هاییتی به سی‌ان‌ان می‌گوید: «قطعا یک مغز متفکر اصلی پشت این عملیات قرار دارد که باید او را پیدا کنیم.» دولت موقتی که بعد از قتل رییس‌جمهوری در هاییتی اداره امور را در اختیار دارد از امریکا و سازمان ملل متحد خواسته است تا در مورد این ترور تحقیقات انجام دهند. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده است اف‌بی‌آی به زودی تیمی را برای تحقیق به پورتوپرنس اعزام می‌کند تا هم به امنیت شهر کمک کند و هم در تحقیقات به ماموران محلی کمک کند.
آینده مبهم
هنوز هیچ چیز در مورد آینده هاییتی روشن نیست، دولت موقت قرار نیست مدت زیادی اداره امور را در اختیار داشته باشد و معلوم نیست چه کسی جانشین رییس‌جمهور مقتول می‌شود. موییز درست چند روز قبل از کشته شدنش، یک نخست‌وزیر جدید برای ریاست هیات دولت معرفی کرده بود. آریل هنری، یک پزشک جراح مغز و اعصاب بود. اما او هنوز رسما در مقام نخست‌وزیری منصوب نشده است، در نتیجه دولت موقت توسط نخست‌وزیر پیشین کلاد ژوزف اداره می‌شود. هر دو این افراد اکنون می‌توانند مدعی جانشینی موقت رییس‌جمهور باشند. اما پای نفر سومی هم وسط است، سناتورها تصمیم گرفته‌اند که جوزف لمبرت، رییس سنا را به عنوان رییس‌جمهور موقت معرفی کنند. چهار روز بعد از ترور رییس‌جمهور هنوز مشخص نیست دقیقا چه کسی باید جانشین او شود و اینکه اساسا اگر هم کسی جانشین او شود، دوران دولت موقت چه اندازه طول می‌کشد. قرار بود پاییز سال جاری انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود، اما مشخص نیست که آیا انتخابات مطابق برنامه برگزار خواهد شد یا نه. حتی هنوز برنامه‌ای برای تشییع جنازه و دفن رییس‌جمهور مقتول هاییتی اعلام نشده است.
شهر جنایتکاران
خشونت پلیس و باندهای تبهکار در ماه‌های جاری، شهر پورتوپرنس را زیر سایه شوم خود فرو برده است. فقط در ماه ژوئن امسال دست کم 13 هزار نفر به دلیل آتش‌افروزی‌هایی که بر اثر نبردهای خیابانی میان پلیس و باندهای تبهکار ایجاد شده بود، خانه و کاشانه خود را از دست داده‌اند. حالا با ترور رییس‌جمهور بیم خشونت‌ها در این کشور امریکای مرکزی بیشتر و بیشتر می‌شود. دولت موقت هاییتی از ایالات متحده امریکا خواسته است تا برای حفظ آرامش و امنیت در کشور نظامیان خود را به هاییتی اعزام کنند و برای حفظ امنیت زیرساخت‌های کلیدی کشور مانند بنادر، فرودگاه‌ها و پایانه‌های نفتی به این کشور کمک کنند. هاییتی خاطره چندان خوبی از دخالت نظامی امریکا در این کشور ندارد. اوایل قرن بیستم ایالات متحده امریکا به مدت 19 سال هاییتی را تحت اشغال خود
در آورده بود. از سال 1957 تا 1971 دولت امریکا رژیم دست نشانده دیکتاتوری فرانسوا دووالیه را در هاییتی مستقر کرده بود که به عنوان بخشی از رژیم‌های دیکتاتوری سرکوبگر برای مبارزه با جنبش‌های چپ در امریکا مرکزی و لاتین تحت حمایت مستقیم امریکا قرار داشت. امریکا در نیم قرن گذشته بارها و بارها در تغییر حاکمیت در هاییتی دخالت کرده است و نقش مهمی در تضعیف جامعه مدنی و ساختار دموکراتیک در این کشور داشته است.
موییز چندان رییس‌جمهور محبوبی نبود. سران اپوزیسیون و فعالان مدنی بیش از یک سال بود که خواستار کناره‌گیری او از قدرت بودند. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که موییز قصد داشت تا پیش از انتخابات انجام دهد، برگزاری یک همه‌پرسی قانون اساسی بود که در صورت تصویب، قدرت قوه مجریه و شخص رییس‌جمهور را به شکل چشمگیری افزایش می‌داد. مخالفان معتقد بودند که چنین تغییراتی باعث می‌شود که واپسین بازمانده‌های نهادهای دموکراتیک در این کشور نیز از بین بروند.
دیدگاه تان را بنویسید