قحطی و گرسنگی، زنگ خطری برای بشر قرن 21

اعتمادآنلاین| «تعداد افرادی که با ناامنی غذایی شدید روبرو هستند و به کمک‌های فوری غذایی و معیشتی نیاز دارند، رو به افزایش است. درگیری‌ها همراه با اختلالات آب‌وهوایی و شوک‌های اقتصادی دلایل اصلی این امر بوده و همه‌گیری کووید-19 نیز این وضعیت را تشدید کرده است. درگیری‌ها و گرسنگی به صورت متقابل تقویت می‌شوند و نمی‌توان این دو بحران را به صورت جداگانه حل‌وفصل کرد. گرسنگی، فقر و نابرابری در کنار شوک‌های اقلیمی و تنش‌ها بر سر زمین و منابع آن موجب درگیری‌ها می‌شوند. به همین ترتیب، درگیری‌ها افراد را مجبور به ترک خانه، زمین و مشاغل‌شان می‌کند. این امر کشاورزی و تجارت را مختل کرده، دسترسی به منابع حیاتی مانند آب و برق را کاهش می‌دهد و در نهایت به گرسنگی و قحطی منجر می‌شود».

به گزارش ایرنا، جملات یاد شده بخشی از پیام «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل متحد در مقدمه پنجمین «گزارش جهانی بحران‌های غذایی 2021» (Global Report on Food Crises 2021)است که اخیرا در تارنمای سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) منتشر شده است.

«رین پالسن» (Rein Paulsen) مدیر بخش امور اضطراری و تاب آوری فائو روز جمعه (10 سپتامبر/ 19 شهریور) در نشست بلندپایه پیرامون اقدام های انسان‌دوستانه پیشگیرانه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، با اشاره به روند صعودی شمار افرادی که در پنج سال گذشته در دام بحران‌های غذایی افتاده اند، اعلام کرد شمار افراد درگیر با معضل قحطی و گرسنگی در سال 2020 به 155 میلیون نفر در 55 کشور رسیده است. به این ترتیب بیش از 41 میلیون انسان با ناامنی غذایی در سطح اضطراری روبرو هستند و در معرض خطر سقوط در گرداب گرسنگی یا قحطی قرار دارند، مگر اینکه کمک های فوری برای حفظ زندگی خود، دریافت کنند.

ارزیابی‌های این سازمان بر اساس معیار «طبقه‌بندی یکپارچه سطح امنیت غذایی» (IPC) نشان می‌دهد که شمار افرادی که با سطح بحرانی یا اضطراری گرسنگی (مرحله 3 و بالاتر/ IPC/CH Phase 3 or above) مواجه هستند، نسبت به سال 2019 (134 میلیون و 700 هزار نفر در 55 کشور جهان) نزدیک به 20 میلیون نفر در سال 2020 افزایش داشته است.

همچنین از 47 میلیون کودک درگیر با بحران گرسنگی در جهان، 15 میلیون و 800 هزار نفر و از مجموع 144 میلیون کودک کوتاه قد در جهان، 75 میلیون و 3200 هزار نفر از این 55 کشور گزارش شده است.

بر اساس این طبقه‌بندی، آفریقا با 63 درصد مجموع آمار جهانی افراد در سطح بحرانی یا اضطراری گرسنگی (سطح 3 یا بالاتر) در سال 2020 شاهد بیشترین تاثیر بحران غذایی بوده که 54 درصد بالاتر از سال 2019 بوده است. آفریقا، خاورمیانه، جنوب آسیا، آمریکای مرکزی و اروپای شرقی به ترتیب شاهد بیشترین تعداد افراد درگیر با معضل گرسنگی سطح اضطراری بوده اند.

آفریقای جنوبی و آفریقای شرقی در این قاره به ترتیب شاهد افزایش شمار گرسنگان تا 40 میلیون و 200 هزار و 32 میلیون و 900 هزار نفر بوده اند.

فائو و «برنامه جهانی غذا» به تازگی در گزارشی بر لزوم اتخاذ تدابیر مناسب در پنج «منطقه حساس» در آمریکای لاتین و کارائیب به عنوان مناطق در معرض خطر گرسنگی تاکید کردند. اقتصاد کشورهای فقیر آمریکای مرکزی، تحت شرایط قرنطینه و محدودیت‌های مرتبط با همه‌گیری ویروس کرونا از هم پاشیده است. از طرفی وقوع توفان‌های سهمگین «اِتا» و «لوتا» در مناطق وسیعی از نیکاراگوئه، گواتمالا و هندوراس و به دنبال آن خرابی‌ها، سیلاب‌های بزرگ و رانش زمین در ماه نوامبر 2020 (آبان ماه) موجب تشدید معضلات این منطقه شده است.

بر اساس گزارش فصلی این دو نهاد بین‌المللی، خشکسالی‌ها و کاهش میزان برداشت محصولات کشاورزی، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بیماری همه‌گیر در آمریکای مرکزی، ناآرامی‌های اجتماعی و رکود اقتصادی در کلمبیا و بحران اقتصادی و افزایش ناامنی و جنایت‌ها در هائیتی همه از دلایلی است که به تشدید معضل گرسنگی دامن زده است.

در این گزارش آمده است: پیش‌بینی می‌شود که کاهش بارندگی‌های کمتر از حد متوسط و آثار منفی آن بر محصولات زراعی و همچنین تاثیرات اجتماعی- اقتصادی بیماری کووید-19، وضعیت امنیت غذایی در سه کشور هندوراس، گواتمالا و نیکاراگوئه را وخیم تر خواهد کرد.

طبق اطلاعات «چشم‌انداز نیازهای بشردوستانه 2021»، سه میلیون و 500 هزار نفر در کلمبیا با معضل دسترسی نامنظم به غذا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. همچنین 73 درصد از جمعیت یک میلیون و 700 نفری مهاجران ونزوئلایی در کلمبیا در معرض خطر گرسنگی قرار دارند.

در هائیتی نیز شمار افرادی که در بازه زمانی ماه‌های مارس و ژوئن 2021 (اوایل اسفند تا اوایل تیر) با بحران عدم امنیت غذایی مواجه شدند با شش رتبه افزایش به حدود چهار میلیون و 400 هزار نفر رسید.

جمهوری دموکراتیک کنگو و سوریه هر یک با شش میلیون نفر، نیجریه و سودان هر یک با چهار میلیون نفر، افغانستان، بورکینافاسو و هندوراس هر یک با حدود دو میلیون نفر و بروندی، کامرون، موزامبیک، سیِرالئون و اوگاندا هر یک با حدود یک میلیون نفر در جایگاه 12 کشوری قرار دارند که شاهد بیشترین افزایش تعداد افراد درگیر با معضل قحطی و گرسنگی در جهان در سال 2020 در مقایسه با سال 2019 بوده اند.

بر اساس داده‌های ارائه شده در این گزارش، برای سومین سال متوالی، درگیری‌ها در سه کشور جمهوری دموکراتیک کنگو، یمن و افغانستان، بیشترین جمعیت از این کشورها را به سطح بحرانی سوء تغذیه کشانده است. (سطح 3)

برنامه توسعه ملل متحد پیش بینی کرده است که در صورت برطرف نشدن بحران جاری در افغانستان، ممکن است حدود 97 درصد از جمعیت این کشور زیر خطر فقر قرار گیرند. افغانستان علاوه بر خشکسالی طولانی مدت و پیامدهای شیوع کرونا، بر اثر تحولات سیاسی اخیر و روی کار آمدن دوباره طالبان، اکنون با مسدود شدن ذخایر خارجی، سقوط منابع مالی، افزایش فشار بر سیستم بانکی و افزایش فقر دست و پنجه نرم می‌کند.

بر اساس این گزارش شمار افرادی که در سودان جنوبی در سطح فاجعه یا قحطی (مرحله 5 / (IPC/CH Phase 5) قرار دارند، از صفر نفر در ماه‌های می و ژوئیه 2020 (اردیبهشت تا مرداد 1399) به 92 هزار نفر در اکتبر و نوامبر 2020 (مهر و آذر 1399) افزایش یافته است. در یمن نیز این رقم در چهار ماهه پایانی 2020 به حدود 16 هزار و 500 نفر رسید.

«متیو هالینگورث» مسئول برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد در سودان جنوبی هشدار داد که در صورت قطع کمک‌های بشردوستانه به این کشور، بیش از 100 هزار نفر می‌توانند با گرسنگی روبرو شوند.

هالینگورث همچنین تاکید کرد که برای جلوگیری از این بحران و کمک به مردم سودان جنوبی 154 میلیون دلار نیاز است.

براساس اعلام سازمان ملل، مشکل کمبود غذا در سودان جنوبی طی چند سال اخیر افزایش یافته و بیش از 60 درصد از کل جمعیت این کشور از این وضعیت متاثر هستند.

افزایش بهای غذا نیز از دلایل تشدید گرسنگی در یمن است. سازمان غذا و کشاوزی سازمان ملل (فائو) به روزنامه ایندیپندنت لندن گفت: هزینه مواد غذایی همچون آرد فقط از سال گذشته تاکنون در یمن به میزان 40 درصد افزایش یافته و این درحالی است که هزینه مواد غذایی دیگر به طور کلی از زمان جنگ در این کشور سه برابر شده است.

بحران غذایی سطح فاجعه (سطح 5) در بورکینافاسو نیز تا نیمه سال 2020 به 11 هزار و 400 نفر رسید.